جمهوری اسلامی ایران که در ماه‌های اخیر بازارهای فروش نفت خود در چین را به روسیه واگذار کرد، اکنون در تلاش است میان کشورهای اروپایی، مشتری جدیدی پیدا کند؛ از همین رو، جواد اوجی، وزیر نفت، در حاشیه سی‌ویکمین نشست سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و متحدان آن موسوم به ائتلاف اوپک‌پلاس، به کشورهای اروپایی توصیه کرد به فکر زمستان باشند.

وزیر نفت با تاکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران بر ادامه همکاری بین تولیدکنندگان اوپک و غیر‌اوپک تاکید دارد، گفت: «ثبات و تداوم همکاری اوپک‌پلاس می‌تواند در شرایط بحرانی کنونی به مصرف‌کنندگان دنیا کمک زیادی کند. امیدوارم دولت‌های بزرگ غربی نیز از این حساسیت‌ها درکی صحیح داشته باشند و در مسیر تحقق امنیت انرژی جهان، رفتاری منطقی در پیش گیرند.»

اوجی در ادامه سخنانش، به‌طور تلویحی کشورهای اروپایی را به خرید نفت ایران ترغیب کرد و افزود: «زمستان امسال برای اروپایی‌ها و برای همه جهان بسیار مهم است و باید از هم‌اکنون به فکر باشند.» او با طرح ادعای «سیاست‌زدایی از مقوله انرژی به‌عنوان ضرورتی جهانی» گفت: «وضع بازار جهانی نفت به‌گونه‌ای است که بازگشت نفت ایران به بازار می‌تواند پاسخگوی بخشی از مشتریان و کمک‌کننده به ایجاد تعادل و آرامش در بازارهای جهانی باشد.»

وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران بر هم خوردن امنیت انرژی و تشدید نوسان‌های بازار را «بازی باخت-باخت» برای همه بازیگران خواند و افزود: «ما به‌عنوان بزرگ‌ترین دارنده ذخایر نفت و گاز جهان آمادگی داریم در سریع‌ترین زمان ممکن تولید نفت خام خود را به سطح پیش از تحریم‌ها افزایش دهیم.»

او همچنین اذعان کرد که استفاده از این ظرفیت نیازمند اراده سیاسی و تصمیم‌گیری کشورهای مصرف‌کننده است.

پس از حمله نظامی روسیه به اوکراین، قیمت نفت در بازارهای جهانی به‌سرعت افزایش یافت. روسیه نیز که با تولید ۱۰ میلیون بشکه نفت در روز بزرگ‌ترین تولیدکننده در گروه اوپک‌پلاس به شمار می‌رفت، وقتی با تحریم‌های بین‌المللی روبرو شد، برای تصاحب بازارهای نفتی چین که پیش از این در اختیار ایران بود، خیز برداشت.

از طرفی، ایالات‌ متحده آمریکا برای کنترل نوسان‌های بازار نفت از عربستان سعودی به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده گروه اوپک، خواست تولید خود را افزایش دهد؛ اما عربستان سعودی به‌صراحت اعلام کرد که تنها در صورت کمبود نفت، تولید خود را افزایش خواهد داد و این تصمیم در هماهنگی با اوپک و اوپک‌پلاس اتخاذ می‌شود.

در چنین شرایطی، جمهوری اسلامی ایران می‌کوشد برای خود مشتری‌های جدیدی دست‌وپا کند. این در حالی است که تحریم‌های بین‌المللی عملا به ایران اجازه صادرات نمی‌دهد و مبادله کالابه‌کالا یکی از راهکارهای دولت ایران برای دور زدن تحریم‌ها است؛اما این شیوه نیز چالش‌های خاص خود را دارد.

در حالی که جمهوری اسلامی ایران با بحران فروش نفت، کسری بودجه و تورم بی‌سابقه مواجه است، مقام‌های حکومت ادعا می‌کنند تحریم‌ها در اوضاع اقتصادی ایران تاثیری ندارد.

در سوی دیگر ماجرا، کشورهای اروپایی قرار دارند که با بحران انرژی مواجه‌ و امیدوارند که با دستیابی به توافق هسته‌ای در وین و لغو تحریم‌ها، نفت ایران را جایگزین نفت روسیه کنند.

کشورهای عضو اوپک‌پلاس روز چهارشنبه ۱۲ مرداد (۳ اوت) توافق کردند از سپتامبر ۲۰۲۲ تولید خود را ۱۰۰ هزار بشکه در روز افزایش دهند. اوپک‌پلاس گروهی متشکل از ۲۳ کشور صادرکننده نفت است که در سال ۱۹۶۰، به‌عنوان کارتلی با هدف تثبیت عرضه جهانی نفت و کنترل قیمت آن، تشکیل شد.