پس از جلسه غیرعلنی تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای و دبیر شورای عالی امنیت ملی با نمایندگان مجلس درباره آخرین وضعیت مذاکرات وین، موجی در جمهوری اسلامی به راه افتاده است که به مردم می‌گوید در صورت احیای برجام هم نباید منتظر بهبود شرایط اقتصادی باشند و به این توافق‌ دل نبندند.

در تازه‌ترین این تلاش‌ها، غلامرضا مصباحی مقدم، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، گفت: «برجام حتی اگر احیا شود، در زندگی عادی مردم تغییر محسوس و واضحی ایجاد نمی‌کند.»

مصباحی مقدم افزود: «ظاهر قضیه نشان می‌دهد احتمالا توافق انجام خواهد گرفت، اما ممکن است سختی‌هایی هم داشته باشد و اگر این توافق به نتیجه‌ برسد، باز هم اتفاق فوق‌العاده‌ای نخواهد افتاد.»

به گفته او، حتی در صورت احیای برجام، «تحریم‌های آمریکا سر جای خود باقی می‌ماند و ما امکان هیچ‌گونه استفاده‌ای از سرمایه شرکت‌های آمریکایی و مبادله با بانک‌های آمریکایی و جابه‌جایی پول و... را نمی‌توانیم داشته باشیم.»

این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام اضافه کرد که در چنین شرایطی، «بعید است شرکت‌های اروپایی از سرمایه‌گذاری در ایران استقبال کنند، چون تهدیدها علیه فعالیت این شرکت‌ها همچنان باقی است».

این اظهارات در شرایطی مطرح می‌شود که برخی اختلاف‌های جمهوری اسلامی و آمریکا در مذاکرات همچنان به قوت خود باقی است و درباره حل‌وفصل آن‌ها چشم‌انداز روشنی وجود ندارد.

این مذاکرات در حال حاضر در انتظار پاسخ تهران به آخرین موضع آمریکا است و از قرار معلوم تهران و واشنگتن تاکنون از برخی خواسته‌های خود عقب‌نشینی نکرده‌اند.

مقام‌های جمهوری اسلامی در تلاش‌اند فضایی فراهم کنند تا در صورت احیای برجام (بدون دریافت تضمین از آمریکا) مردم به گشایش اقتصادی دل نبندند. از قرائن و شواهد هم پیدا است که روحانیون شیعه حاکم بر ایران خود را برای امضای توافقی متزلزل آماده کرده‌اند که هر لحظه ممکن است از سوی طرف‌‌های غربی و آمریکا فسخ شود. با چنین فرضی، آن‌ها امیدوارند به محض لغو برخی تحریم‌ها و دستیابی به منابع مالی، پشتوانه مالی خود را تقویت کنند تا در صورت لغو دوباره برجام، اقتصادشان شوکی ضعیف‌تر را متحمل شود و از همین رو است که می‌خواهند توقع مردم ایران را همچنان پایین نگه دارند تا بتوانند ابتدا نیازهای مالی خود را تامین کنند و بعدا پول را به صورت قطره‌چکانی به اقتصاد ایران وارد کنند.

این سیاست در دولت ابراهیم رئیسی به‌روشنی دنبال می‌شود؛ همان‌طور که به اعتراف مقام‌های این دولت، درآمد‌های نفتی ۴۸۰ درصد و درآمد‌های مالیاتی ۶۹ درصد نسبت به سال ۱۴۰۰ افزایش یافتند، اما آن‌ها گفتند که نمی‌تواند برای بهبود وضعیت معیشتی مردم کار چندانی انجام دهند. مهدی رعنایی، مدیرکل دفتر مطالعات بخش عمومی وزارت امور اقتصادی و دارایی، چند روز پیش این مطلب را بیان کرد.

رعنایی درباره اینکه درآمدهای دولت بالا رفته اما در زندگی مردم اثری نداشته است، چنین توضیح داد: «از آنجا که دولت کسری بودجه دارد، منطقی است که در مصارف بودجه مواظبت‌هایی داشته باشد و دولت ناچار است مصارف را با توجه به تحقق درآمدهای بودجه‌ای کنترل کند.»

مقام‌های دولت ابراهیم رئیسی در یک سال گذشته بارها از افزایش قابل‌‌توجه درآمد‌های دولتی خبر داده‌اند، اما آثار این افزایش درآمد در زندگی مردم ایران ملموس نیست. این مسئله با اعتراض و انتقاد و پرسش طیف قابل‌ توجهی از حامیان محافظه‌کار دولت هم همراه شده است؛ به طوری که سعید حدادیان، یکی از مداحان مشهور تهران، در یکی از جلسات مداحی خود، از دولت رئیسی پرسید که این درآمدها چه می‌شوند و چرا در زندگی مردم ایران نمودی ندارند؟

پاسخ این پرسش در سیاست‌های اقتصادی دولت و مذاکرات هسته‌ای نهفته است. سیاستی که در حوزه اقتصادی می‌خواهد با کاهش مصرف مردم، حذف یارانه‌ها و افزایش مالیات‌ها، فشار‌ها بر جیب نظام را کاهش دهد و در حوزه مذاکرات هسته‌ای هم در صورت احیای برجام، در پی آن است که ابتدا صندوق‌های خالی خود را پر کند و بعد در صورتی که پولی باقی ماند، آن را به صورت محدود به زندگی مردم وارد کند.