انتخابات ریاست جمهوری در برزیل به مرحله دوم کشید. لوئیز ایناسیو دا سیلوا ملقب به «لولا»، رئیس جمهوری چپ‌گرای سابق، در دور اول به ۴۸.۴ درصد آرا دست یافت و یائیر بولسونارو، رقیب راست‌گرای او که رئیس جمهوری کنونی است، با کسب ۴۳.۲ درصد آرا دوم شد. این آماری است که دیوان عالی انتخابات برزیل یکشنبه‌شب، دوم اکتبر (۱۰ مهر)، در پی شمارش بیش از ۹۹ درصد آرا منتشر کرد.
بر این اساس، لولا و بولسونارو اینک باید در دور دوم با یکدیگر رقابت کنند. عملکرد بولسونارو که او را با رئیس جمهوری سابق آمریکا مقایسه می‌کنند و «ترامپِ استوایی» می‌خوانند، بهتر از آنچه پیش‌تر تصور می‌رفت، بوده است. آرای بولسونارو هشت درصد بالاتر از پیش‌بینی نظرسنجی «داتافولیا» در روز شنبه بود، و آرای لولا نیز ۲ تا ۳ درصد پایین‌تر از میزانی که در همین آخرین نظرسنجی پیش‌بینی شده بود. عملکرد بولسونارو به‌ویژه در پرجمعیت‌ترین بخش کشور، یعنی ایالات جنوب شرق، موفق بود. او در این ایالت‌ها اول شد.
لولا روز یکشنبه به خبرنگاران در سائوپائولو گفت که از پیروزی خود در دور دوم انتخابات که در روز ۳۰ اکتبر برگزار خواهد شد، مطمئن است. او که از ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۰ رئیس جمهوری برزیل بود، گفت: «دور دوم مهم است، چون فرصت مناظره رودررو با رئیس جمهوری کنونی خواهیم داشت تا ببینیم که او همچنان به دروغگویی ادامه می‌دهد یا خیر.»
بولسونارو در نشست خبری کوتاهی که روز یکشنبه برگزار کرد، علت نتیجه انتخابات را شرایط بد اقتصادی مردم فقیر در برزیل دانست، و وعده داد که رای‌دهندگانی را که از افزایش قیمت‌ها نگرانند، به سوی خود جلب کند. او پیش از این، نظام انتخاباتی کشور را زیر سوال برده و تهدید کرده است که نتایج را نپذیرد.
رئیس جمهوری راست‌گرای ۶۷ ساله خواهان افزایش عملیات حفر معادن، خصوصی‌سازی شرکت‌های دولتی، و ایجاد انرژی پایدار بیشتر برای کاهش قیمت‌های انرژی است. در مقابل، لولای ۷۶ ساله وعده داده است که به سیاست‌های بولسونارو خاتمه دهد و به دستاوردهای دوره پیشین خود اشاره کرده است. لولا در سال ۲۰۱۱ در حالی از ریاست جمهوری کنار رفت که نرخ محبوبیتش در میان مردم ۹۰ درصد بود و در دوران ریاست‌جمهوری‌اش میلیون‌ها شهروند برزیل از فقر رهایی یافتند. لولا این بار وعده داده است که نظام مالیاتی کشور را تغییر دهد و بر بودجه دولتی بیفزاید، به ناامنی غذایی خاتمه دهد، و به مبارزه با جنگل‌زدایی در آمازون و کاهش تشعشعات کربن بپردازد.
مشارکت بالا، صف‌های طولانی
بیش از ۱۲۳ میلیون نفر صف کشیدند تا در انتخابات چهارمین دموکراسی بزرگ جهان شرکت کنند. با این حال، ۳۲ میلیون نفر از واجدین شرایط رای ندادند. الکساندر د موراس، رئیس دیوان انتخابات، گفت صف‌های طولانی به دلیل مشارکت بیش از انتظار مردم و سرکشی‌های امنیتی زیست‌سنجی جدید بوده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
کارشناسان سیاسی ناکامی عمده نظرسنجی‌ها در پیش‌بینی آرای بولسونارو را با ناکامی‌های مشابه، همچون انتخابات پارلمانی بریتانیا در سال ۲۰۱۵ و همه‌پرسی برگزیت در این کشور، و انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۶ در آمریکا مقایسه می‌کنند.
از میان سایر نامزدها، سیمون تبت از «جنبش دموکرات برزیل» با ۴.۱ درصد آرا سوم شد، و سیرو گومز از «حزب کارگر دموکرات» با ۳.۰۵ درصد آرا در جایگاه چهارم قرار گرفت. گومز روز یکشنبه در نشستی خبری گفت «عمیقا نگران» قطبی‌سازی فضای سیاسی در برزیل است، و افزود: «هرگز اوضاعی به این پیچیدگی، به این چالش‌برانگیزی، و به این خطرناکی برای ملتمان ندیده‌ایم.»
لولا روز یکشنبه همراه با همسرش، راوزانجلا دا سیلوا، در مدرسه‌ای در سائوپائولو رای داد و به خبرنگاران گفت: «نمی‌خواهیم اختلاف بیشتر شود. کشوری می‌خواهیم که در صلح زندگی کند. این مهم‌ترین انتخابات است. خیلی خوشحالم.»
لولا یادآوری کرد که در انتخابات سال ۲۰۱۸ قادر به نامزد شدن یا حتی رای دادن نبوده است. علت آن وضعیت، حکم محکومیت او در یک پرونده مربوط به فساد بود که دستگاه قضایی سپس آن را لغو کرد. لولا گفت: «چهار سال قربانی دروغی در این کشور بودم و نتوانستم رای دهم. و چهار سال بعد، اینجایم و در حالی رای می‌دهم که آزادی کاملم به رسمیت شناخته شده و دوباره امکان این را دارم که رئیس جمهوری این کشور باشم و بکوشم این کشور را به اوضاع عادی بازگردانم.»
روز شنبه، اول اکتبر، انتخابات‌های کنگره، فرمانداری، و مجالس ایالتی نیز برگزار شد. احزاب راست‌گرا و طرفدار بولسونارو شب موفقی داشتند و در هر دو مجلسی که کنگره برزیل را تشکیل می‌دهند، به اکثریت رسیدند. این نتایج نشان می‌دهد که حتی اگر بولسونارو در دور دوم شکست بخورد، جناح راست برزیل همچنان از قدرت بسیاری برخودار است.
حزب بولسونارو، «حزب لیبرال»، که بر خلاف نامش مواضع راست‌گرا و محافظه‌کارانه دارد، به ۹۹ کرسی از ۵۱۳ کرسی در مجلس نمایندگان دست یافت که در قیاس با ۷۷ کرسی در مجلس قبلی، افزایشی چشمگیر محسوب می‌شود. احزاب راست‌گرای متحد بولسونارو مجموعا حدود نیمی از کرسی‌های مجلس را در اختیار دارند.
اما غافلگیری اصلی را در مجلس سنا بود؛ جایی که به گفته سخنگوی حزب لیبرال، این حزب ۱۳ کرسی از ۲۷ کرسی را در میدان رقابت، تصاحب کرد. حزب بولسونارو از احتمال کسب دو سناتور دیگر در دور بعدی نیز برخوردار است.
بولسونارو بامداد دوشنبه، سوم اکتبر، در صفحات خود در رسانه‌های اجتماعی نوشت: «بر خلاف تمام احتمالات و گفته‌های همگان، امسال دو میلیون رای بیشتر از سال ۲۰۱۸ به دست آوردیم. در ضمن بیشترین کرسی‌ها را در مجلس‌های نمایندگان و سنا کسب کردیم که اولویت اصلی‌مان بود.»
برخی از متحدان بولسونارو که در نظرسنجی‌ها وضع خوبی نداشتند، همچون دامارس آلوز و پائولو پونتس، وزیران سابق، موفق شدند به مجلس سنا راه یابند. آلوز از چهره‌های مسیحیت تبشیری است و با پیروزی بر نامزدی از حزب بولسونارو، آن کرسی را به دست آورد. با این حال، او از نزدیکان رئیس جمهوری راست‌گرا است.
در انتخابات فرمانداری، به‌ویژه در ایالت‌های مرفه‌تر جنوب شرق کشور، نیز عملکرد راست‌گرایان موفق بود. تارچیشیو فریتاس، وزیر سابق زیرساخت‌ها، بیشترین آرا را در انتخابات فرمانداری سائوپائولو، بزرگ‌ترین ایالت برزیل، کسب کرد و در مرحله دوم با فرناندو حداد، رقیب لولا، مواجه خواهد شد.
بولسونارو گفت که نقش مهمی در پیروزی هشت فرماندار متحد خود در دور اول داشته است و ابراز امیدواری کرد که هشت فرماندار دیگر نیز در دور دوم انتخاب شوند. او در توییتر نوشت: «این بزرگ‌ترین پیروزی میهن‌پرستان در تاریخ برزیل است: ۶۰ درصد خاک برزیل تحت حکمرانی آنانی خواهد بود که از ارزش‌های ما دفاع می‌کنند و برای ملتی آزادتر مبارزه می‌کنند.»
حزب لولا، «حزب کارگران»، ۱۰ کرسی بر کرسی‌های خود در مجلس نمایندگان افزود و اینک با ۶۸ کرسی، دومین حزب بزرگ مجلس است. اما حالا لولا در صورت بازگشت به قدرت، باید با کنگره‌ای سر کند که محافظه‌کاران در آن قدرت بالایی خواهند داشت. با این حال، او با نگاهی خوش‌بینانه به نتایج، گفت که از یک ماه دیگر مبارزه انتخاباتی استقبال می‌کند.
