همزمان با ادامه خیزش سراسری ایرانیان علیه نظام جمهوری اسلامی، واکنش‌ها رسانه‌ها و تحلیل‌های کارشناسان مختلف بینالمللی از ادامه اعتراض‌ها ضدحکومتی در ایران ادامه دارد.
در این میان، پیوستن بخشی از کارگران صنایع نفت و پتروشیمی ایران به اعتصاب‌ها، توجه بسیاری رسانه‌های غربی را به خود جلب کرده است.
نشریه فوربس روز سهشنبه ۱۱ اکتبر (۱۹ مهرماه) با اشاره به اعتصاب کارگران دو پالایشگاه و پتروشیمی در ایران، این اعتصاب‌ها را یادآور اعتصاب‌‌های کارگران شرکت نفت در ماه‌های آخر انقلاب ۱۳۵۷ دانست.
به‌نوشته فوربس، اعتصاب کارگران شرکت نفت ایران، یکی از عناصر اصلی سقوط حکومت پهلوی بود. چرا که نگرانی از توقف تولید و صادرات نفت ایران، در نهایت آمریکا و متحدانش را به این سمت سوق دارد که از حمایت شاه ایران دست بردارند و در نهایت شرایط به گونه‌ای پیش رفت که شاه کشور را ترک کرد.
اما شرایط امروز را نمی‌توان با پاییز و زمستان سال ۱۳۵۷ مقایسه کرد. چرا که بر خلاف آن زمان، در حال حاضر هیچ دولتی وجود ندارد که بتواند روی تصمیم مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی برای کناره‌گیری از قدرت تاثیر بگذارد.
به‌نوشته نویسنده فوربس، هرچند چین خریدار اصلی نفت خام ایران است، اما به‌نظر می‌رسد اکثر منابع انرژی که از ایران وارد می‌کند به پالایشگاه‌های کوچکی می‌رود که فاقد حداقل تاثیر‌گذاری‌های سیاسی‌اند.
در چنین وضعیتی، بعید به‌نظر می‌سد موضع‌گیری‌های سیاسی دولت چین، بتواند تاثیری روی جمهوری اسلامی یا مخالفانش داشته باشد.
وب‌سایت اخبار روز
فوربس در بخش دیگری از یاددشت روز سهشنبه نوشت اگر اعتصاب کارگران صنایع نفت ادامه یابد این امر می‌تواند به کمبود سوخت در ایران می‌انجامد که به‌خودی‌خود آتش اعتراض‌های کنونی را شعله‌ورتر خواهد کرد.
البته دولت هم می‌تواند با وارد کردن سوخت، تا اندازه‌ای جلوی تاثیر‌گذاری اعتصاب کارگران صنایع نفت را بگیرد. اما همین موضوع می‌تواند به تحریک بازارهای انرژی و تصمیم‌گیری سایر کشورها بیانجامد.
به‌نوشته نویسنده فوربس، اعتصاب کارگران صنایع نفت ایران، نمی‌تواند تاثیر خیلی خاصی روی بازارهای جهانی داشته باشد. به‌ویژه اگر تولیدکنندگانی مانند عربستان سعودی و دیگران تصمیم بگیرند کمبود عرضه نفت ایران را جبران کنند.
تنش‌های طولانی سیاسی میان ایران و عربستان سعودی (در واقع بیشتر همسایگان ایران) احتمالا موجب می‌شود، نه تنها این کشورها در مواقع بحرانی کمکی به دولت ایران نکنند، بلکه در جهت تضعیف حکومت ایران هم گام بردارند. به این معنا که این کشورها با افزایش تولید، سعی کنند بازارهای جهانی را آرام نگاه دارند تا امکان تداوم فشار بر حکومت ایران فراهم شود.
با این حال، به‌نظر می‌رسد تحولات سیاسی ایران روی قیمت جهانی نفت طی ماه‌های آینده تاثیر بگذارد. امری که مسلما خوشایند آمریکا و کشورهای وارد‌کننده انرژی نیست.
سناریوهای پیش روی
به‌نوشته فوربس، دو سناریو در رابطه با تحولات سیاسی ایران و آینده اعتراض‌ها وجود که می‌تواند جلوی بالا رفتن قیمت جهانی نفت را بگیرد.
اول این که حکومت جمهوری اسلامی به صرافت بیافتند که با امضا سریع برجام، درآمدهای نفتی خود را افزایش دهد تا از منابع مالی جدید، برای آرام کردن فضا سیاسی استفاده کند.
به این معنا که با وعده‌های اقتصادی، جلو ادامه اعتراض‌های ضدحکومتی را بگیرد. به‌نوشته فوربس، این سناریو هرچند می‌تواند روی بازارهای انرژی تاثیر بگذارد، اما نمی‌تواند وضعیت معترضان در خیابان‌های ایران را تغییر دهد. چرا که شکاف میان حکومت و معترضان زیاد است و پیامدهای اقتصادی امضای «احتمالی» برجام هم فوری نیست و زمان خواهد برد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
اما سناریو دوم این است که دولت فعلی ایران سقوط کند و دولت جایگزین، نه‌تنها توافق هسته‌ای را امضا کند، بلکه گام‌های دیگری هم برای پیوستن مجدد ایران به «جامعه بینالمللی» بردارد و تنش‌های منطقه‌ای کم شود. دولت جدیدی که امکان جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی را فراهم کند.
اما در این میان سناریو سومی هم محتمل است. به این معنا که جمهوری اسلامی دوباره بتواند اعتراض‌ها را سرکوب کند و سپس موضع سرسختانه‌ای در قبال توافق هسته‌ای اتخاذ کند. امری که موجب می‌شود عرضه نفت ایران کماکان محدود بماند و تاثیر خاصی هم در بازارهای انرژی نخواهد داشت.
به‌نوشته فوربس، هرچند این امکان کماکان وجود دارد که بدون سرمایه‌گذاری‌های خارجی، صادرات نفت ایران اندکی افزایش یابد، اما واقعیت این است که برای این که ایران بار دیگر به یک تامین‌کننده بزرگ نفت در جهان تبدیل شود، موانع زیادی هست که الزاما نیز ربطی به دولتی که بر سر کار است، ندارد.
