روسیه بیشتر نشست‌هایش در مورد افغانستان را در چند سال گذشته با حضور طالبان برگزار کرده است. حتی زمانی‌که طالبان هنوز قدرت را در دست نگرفته بودند نیز این نشست‌ها، با حضور نمایندگان این گروه برگزار می‌شد. اما غایب اصلی نشست فرمت مسکو طالبان بودند که حالا خود را دولت مشروع افغانستان می‌دانند. حضور نداشتن طالبان در نشست مسکو به این دلیل نبود که رابطه میان روسیه و طالبان تیره شده است. هنوز هم روسیه رابطه نزدیکی با طالبان دارد، اما دلیل این غیبت، دیدگاه اکثر کشورهای منطقه درباره حکومتداری طالبان بود که طی ۱۶ ماه گذشته با ناخرسندی و نگرانی همراه بوده است.

 تقریبا لحن اکثر نمایندگان ۱۴ کشور حاضر در نشست فرمت مسکو در قبال سیاست‌های طالبان با انتقاد همراه بود. حتی نماینده پاکستان که حامی درجه یک طالبان در ۲۰ سال گذشته بوده است هم با لحن تندی به رویکرد طالبان تاخت و آن را منفی و زیانبار برای کشورهای منطقه خواند. صادق خان نماینده، ویژه پاکستان در امور افغانستان، در نشست مسکو گفت که گزارش ۱۶ ماه حکمروایی طالبان بر افغانستان به‌شدت متناقض و همراه با چالش بوده است. او گفت پاکستان پس از خروج نیروهای خارجی، مدافع تعامل با حکومت طالبان در افغانستان بوده است. اما آخرین ارزیابی نشان می‌دهد که اسلام‌آباد از دولت سرپرست طالبان راضی نیست. پاکستان به‌طور فزاینده‌ای از تلاش نکردن طالبان برای ریشه‌کن کردن تهدید ناشی از حضور گروه‌های تروریستی علیه پاکستان ناامید شده است.

همچنین، نماینده پاکستان وضعیت دختران و زنان در افغانستان را نیز پرچالش دانست و گفت که افغانستان در این عرصه نیز به جای پیشرفت، عقبگرد داشته است.

ضمیر کابلوف، نماینده ویژه روسیه در امور افغانستان، نیز گفت که روسیه و کشورهای منطقه علاقه داشتند که در افغانستان یک حکومت فراگیر و با پایه‌های گسترده مردمی ایجاد شود، اما طالبان در ایجاد این حکومت ناکام بودند. به همین دلیل، به جای دعوت از طالبان برای شرکت در این نشست، تلاش شد تا تمرکز روی کشورهای منطقه بیشتر شود. او گفت اوضاع امنیت در افغانستان بر خلاف توقع وخیم‌تر شده است و ما به‌شدت برای دوستان و شرکای خود در آسیای مرکزی نگرانیم که احتمالا با نفوذ داعش به داخل خاک خود مواجه‌اند. او گفت برخلاف سخنان مقام‌های امارت اسلامی طالبان در رابطه با ممنوعیت کشت مواد مخدر در افغانستان، کشت آن در این کشور افزایش یافته است.

نماینده هند در این نشست نیز، نگرانی خود را از شکل نگرفتن یک دولت فراگیر در افغانستان بیان کرد. جیتندر پال سینگ در مورد تهدید تروریسم گفت در طول سال گذشته، ما می‌توانیم شواهدی مبنی بر افزایش افراط‌گرایی در منطقه را ارائه دهیم. این اطلاعات ناراحت‌کننده است. باید از تبدیل شدن افغانستان به پناهگاه امن برای گروه‌های تروریستی و برنامه‌ریزی حمله‌های تروریستی علیه کشورهای دیگر جلوگیری شود. این هدف مشترک جامعه ما است.

هرچند لحن نماینده چین در نشست مسکو در مورد طالبان نرم بود و یوئه شیائوونگ تلاش کرد تمامی تقصیر شرایط پیش‌آمده در افغانستان را بر گردن غرب بیندازد، اما چین نیز حمایت خود را از ایجاد دولت فراگیر در افغانستان اعلام کرد و به نحوی، نبود انگیزه میان طالبان برای ایجاد دولت فراگیر را نقد کرد.

پیام نشست مسکو برای طالبان این بود که باید این گروه همراه با سایر جریان های سیاسی و اقوام مختلف، یک دولت فراگیر در افغانستان ایجاد کنند تا جلو بی‌ثباتی در این کشور گرفته شود. کشورهای منطقه به‌خوبی می‌دانند که تاکید طالبان بر ایجاد دولت تک قومی، ثبات را در افغانستان بر هم می‌زند و پیش از همه، دود آن به چشم کشور‌های منطقه می‌رود. همین حالا، اکثر کشورهای همسایه افغانستان نگران نفوذ قدم‌به‌قدم سازمان‌های تروریستی جهادی به کشورهایشان‌اند. هر چقدر ثبات در افغانستان متزلزل‌تر باشد، به همان میزان، زمینه و ظرفیت سربازگیری برای سازمان‌های تروریستی بیشتر فراهم می‌شود. اما طالبان هیچ‌گونه تلاشی برای ایجاد تغییر در سیاست خود نکرده‌اند. این گروه در واکنش به برگزاری نشست فرمت مسکو و دعوت نشدن‌ آن‌ها به این نشست گفتند که هیچ نشستی بدون حضور طالبان اثری در افغانستان نخواهد داشت. طالبان به جای اینکه به نگرانی کشورهای منطقه پاسخ بدهند، از این کشورها خواستند تا حریم هوایی خود را به روی هیچ کشوری برای رسیدن به افغانستان باز نگذارند.

طالبان حتی ادعا کردند که دولت آن‌ها پاسخگو است و گام‌های موثری برای از میان بردن گروه‌های افراطی در افغانستان برداشته است. اما به نظر نمی‌رسد که طالبان سعی و تلاشی برای مهار سازمان‌های تروریستی کرده باشند. القاعده مانند گذشته رابطه بسیار نزدیکی با رژیم طالبان دارد و در حال بسیج نیرو در این کشور است. بخشی از شبکه‌های پراکنده داعش نیز با شبکه حقانی رابطه نزدیک دارند و در بعضی موارد، از این نیروها برای جنگ با مخالفان خود استفاده کرده‌اند. طالبان پاکستانی نیز که به کابوسی برای دولت پاکستان تبدیل شده‌اند، در افغانستان پایگاه‌های آموزشی دارند و با خیال آسوده، در حال بسیج نیرو علیه دولت این کشورند. کشورهای همسایه نیز از مزاحمت‌های گاه‌وبیگاه سازمان‌هایی چون انصار تاجیکستان، جنبش ترکستان شرقی علیه ازبکستان و دیگر گروه‌های افراطی که پایگاه اصلی آن‌ها در افغانستان است، به تنگ آمده‌اند. حتی روس‌ها به این باور رسیدند که طالبان دوباره به آمریکا نزدیک شده‌اند و دارند علیه منافع کشورهایی که در ۲۰ سال گذشته، در کنارشان بودند، فعالیت می‌کنند.

اگر طالبان نتوانند تضمین‌های لازم را در مورد جلوگیری از نفوذ جریان‌های افراطی به کشورهای منطقه بدهند، به نظر می‌رسد این کشورها مجبور خواهند بود تا راهبرد خود را در قبال افغانستان و طالبان تغییر دهند و این تغییر می‌تواند بی‌ثباتی در افغانستان را تا سال‌های طولانی پابرجا نگه دارد.