درحالی که هرانا تعداد بازداشتشدگان خیزش سراسری را حدود ۱۸ هزار نفر عنوان کرده، بسیاری از کارشناسان معتقدند که تعداد واقعی بازداشتیها بسیار بیشتر است. این در حالی است که بازداشتشدگان در سه ماه اخیر از ابتداییترین حقوق خود محروم بوده و بسیاری از آنها حق در اختیار داشتن وکیل نداشتهاند. از سوی دیگر، حاکمیت با فشار آوردن به وکلای مستقل در تلاش است هزینه دفاع از حقوق اولیه بازداشتشدگان را بالا ببرد تا بتواند در دادگاههای نمایشی، کماکان سناریوهای خود را پیش ببرد.
کمیته پیگیری وضعیت بازداشتشدگان در ایران میگوید شمار وکلای بازداشتشده از زمان آغاز اعتراضهای سراسری در بیش از سه ماه گذشته به ۴۳ نفر رسیده است؛ عددی که نشان دهنده فشار گسترده بر وکلای مستقل است. بسیاری از بازداشتشدگان مجبور شدهاند وکلای انتصابی را بپذیرند که آن وکلا نیز به گفته برخی خانوادهها، حتی از پاسخ دادن به تلفن و ارائه جزئیات پرونده به خانوادهها دریغ میکنند.
در خطر اعدام
هرانا روز پنجشنبه از ۵۸ نفری گفت که حکم اعدام برایشان صادر یا بر اساس اتهامهای عنوانشده در خطر صدور این حکم قرار دارند؛ معترضانی که بسیاری از آنها بر اساس جزئیاتی که از پرونده آنها اعلام شده است، حتی بر اساس قوانین جمهوری اسلامی نیز مستحق دریافت حکم اعدام نیستند.
یکی از این موارد مربوط به پنج ورزشکار شیرازی است. خبرگزاری حکومتی تسنیم ویدیویی تحت عنوان اعتراف پنج ورزشکار به «قصد بمبگذاری در شیراز» منتشر کرد. در این فیلم، دنا شیبانی، اشراق نجفآبادی، محمد خیوه، حسام موسوی و امیرارسلان مهدوی با لباس زندان، چشمبند و دستبند حضور دارند و گروهی معرفی میشوند که قصد بمبگذاری در شیراز را داشتهاند.
در ویدیو اعترافات اجباری، اشراق نجفآبادی که دوچرخهسوار و کوهنورد است، به عنوان «سرتیم بمبگذاری و هدایتکننده اعضا» معرفی میشود. عرفان نجفآبادی، برادر او، در گفتوگویی با روزنامه شرق، میگوید که جز چند تماس کوتاه و اعترافات تلویزیونی، از برادرش و سرنوشت و پرونده او خبری ندارد.
عرفان با اشاره به خندهدار بودن این اعترافات، در مورد شوک بعد از دیدن آن میگوید: «گرچه شوک شدم اما با دیدن آن فیلم خندهام هم گرفت. مثلا اگر میگفتند این بچهها دور هم جمع شدند تا یک حرکت نمادین انجام دهند، نگران میشدم که شاید اتهاماتی مثل اجتماع و تبانی برایشان در نظر دارند اما اتهام بمبگذاری واقعا مرا شوکه کرد. این چیزی نیست که به این بچهها بچسبد. این بچهها و خانوداههایشان سابقه مشخصی دارند. یک نفرشان فرزند شهید است. پدر من و اشراق رزمنده و مسئول تیم تعمیر و نگهداری پل خیبر در زمان جنگ بوده است. همهشان ورزشکارند. اصلا چرا باید وارد این وادی شوند؟»
عرفان در این گفتوگو، به تناقضهای ویدیو اعتراف اجباری نیز اشاره میکند و میگوید: «در فیلم، یکی از این پنج نفر میگوید ما به میدان احسان رفتیم تا این کار را روبروی استانداری که دوربین زیاد است، انجام دهیم که دیده شود. این در حالی است که میدان احسان با استانداری ۱۱ کیلومتر فاصله دارد و طی کردن این مسیر به صورت پیاده بر اساس آنچه گوگلمپ تخمین میزند، چیزی حدود دو ساعت است. علاوه بر این، استانداری در فلکه ستاد- یا همان میدان امام حسین- واقع شده است.»
برادر اشراق نجفآبادی در مورد محمد خیوه، کوهنورد و طبیعتگردی که در اعترافات اجباری حضور داشت، نیز میگوید: «یکی از آشنایان آقای خیوه که با ما هم آشنایی دارد، در توییتر نوشت که شهادت میدهم خیوه حتی یک فرمول فیزیک هم حفظ نیست. در واقع این اظهارات زمانی مطرح شدند که آقای خیوه در فیلم میگوید من در رباتیک سررشته دارم اما رشته تحصیلیاش ادبیات انگلیسی است.»
در حالی که حاکمیت با بازوهای رسانهای خود، تسنیم و صداوسیما، مدعی تلاش این پنج ورزشکار برای بمبگذاری شده بود، صبح پنجشنبه اعلام شد که دنا شیبانی، مربی اسنوبرد و محمد خیوه، کوهنورد و طبیعتگرد، به قید وثیقه چهار میلیارد تومانی به طور موقت آزاد شدند.
دانشجویان بازداشتی
آییننامه انضباطی جدید و فشارهای امنیتی و بازداشت و حکمهای سنگین بخشی از هزینههای جنبش دانشجویی در جریان خیزش سراسری مردم ایران بودهاند. هر روز از دانشجویان مختلف یاد میشود که یا ربوده شدهاند یا از وضعیت آن خبری در دست نیست. به گزارش شوراهای صنفی دانشجویان ایران، علی بوربور، دانشجوی کارشناسی سلولی مولکولی ورودی ۹۸ دانشگاه علم و فرهنگ، یکی از دانشجویانی است که ۱۶ آذر بازداشت شده و نامش تازه به بیرون درز کرده است.
پریسا حبیبیان، دانشآموخته مترجمی زبان چینی دانشگاه شهید بهشتی، هم روز ۲۴ آذر در منزل خود در تهران بازداشت شده و طی تماسی با خانواده، از انتقال خود به بند ۲۰۹ اوین خبر داده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
زهره جم، دانشآموخته رشته هنر و دبیر سابق شورای صنفی دانشگاه تربیت مدرس، نیز نیمه شب ۲۸ آذر بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شد. زهره جم در حالی بازداشت شد که به یک بیماری چشمی حاد مبتلا است و این روزها پیگیر درمان و عمل جراحی پیوند قرنیه بوده است. به گزارش شوراهای صنفی دانشجویان، نهاد بازداشتکننده او همچنان نامشخص است و گویا ماموران هنگام بازداشت، مدارک پزشکی و هویتی او را نیز ضبط کردهاند.
فرنوش فرزان، دانشجوی روانشناسی ورودی ۱۴۰۰ دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، نیز روز ۲۸ آذر از مقابل خوابگاه ربوده و به زندان اوین منتقل شد. این در حالی است که این دانشجو به دلیل ابتلا به یک بیماری خودایمنی و بیماری قلبی باید به طور مداوم دارو مصرف کند و تحت نظر پزشک باشد. دسترسی نداشتن به دارو و مراقبت پزشکی، امنیت جانی این دانشجو را با خطر جدی مواجه میکند.
رضا عسکری سروش، دانشآموخته مهندسی صنایع دانشگاه بوعلی سینا همدان، هم که اطلاعات سپاه او را روز ۱۸ مهر در منزل شخصی خود بازداشت کرد، در دادگاهی مجازی به قضاوت قاضی برجسته، به اتهام اجتماع و تبانی به چهار سال حبس تعزیری محکوم شد.
شهروندان بازداشتی
شهروندان بسیاری نیز در بیخبری، با بازداشت، تهدید و حبسهای طولانیمدت مواجه میشوند که در برخی موارد، خانوادهها درباره آنها اطلاع رسانی میکنند. یوسف مرادی، کارگر و صیاد اهل بالامحله بندر کیاشهر، طبق اظهارات خانوادهاش، پنج روز پیش با هجوم چند مامور مسلح به منزلش بازداشت شد. خانواده یوسف مرادی علیرغم پیگیریهای زیاد، از نهاد بازداشتکننده و محل نگهداری او هیچ اطلاعی ندارند.
کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی در ایران اعلام کرد که نیروهای اداره اطلاعات جمهوری اسلامی دو شهروند به نامهای هیراد بهمنی و آزاد فلاتی را پس از ربودن به مکانی نامعلوم منتقل کردهاند و از سرنوشت آنها اطلاعی در دسترس نیست.
نیروهای امنیتی در گرگان روز سهشنبه ۲۹ آذر مرجان طالشیان جلودارزاده را بازداشت کردند. مرجان طالشیان در مراسم هفتم دکتر آیدا رستمی، یکی از کشتهشدگان خیزش سراسری، همراه با ضربوشتم دستگیر شد.
به گزارش هرانا، یاسر رحمانیراد، بهنام اوحدی و همایون افتخاریاننیا، نیز سه پزشکیاند که علیرغم گذشت ۱۸ روز از زمان دستگیری، کماکان در بازداشتاند و از وضعیت آنان خبری در دست نیست.
