سازمان حقوق بشر ایران در گزارشی اعلام کرد «سرکوب هدفمند» مدافعان حقوق بشر در ایران طی ماه‌های اخیر حتی در مقیاس جمهوری اسلامی که از «بزرگ‌ترین سرکوبگران دنیا» است، کم‌سابقه بود؛ به‌طوری‌که تنها در بازه زمانی ۲۶ شهریور تا ۹ آذر ۱۴۰۱، یعنی کمتر از سه ماه، بیش از ۲۰۰ کنشگر حقوق بشر با «آزار و بازداشت» مواجه شدند.

در این گزارش که روز پنجشنبه یکم دی‌ماه، منتشر شد، آمده است که طبق گزارش سال ۲۰۲۰ سازمان حقوق بشر ایران ۵۰ کنشگر مدافع حقوق بشر تحت آزار قرار گرفته بودند. در گزارش سال ۲۰۲۱ شمار آنان به ۱۰۰ نفر افزایش یافت. این روند فزاینده در سال ۲۰۲۲ نیز ادامه پیدا کرد، تا آنجا که بر اساس گزارش سازمان مدافعان حقوق بشر، تنها در بازه زمانی ۲۶ شهریور تا ۹ آذر، هم‌زمان با خیزش سراسری ایرانیان، دست‌کم ۴۶ وکیل مدافع حقوق بشر، ۳۹ روزنامه‌نگار، ۳۸ فعال حقوق زنان، ۲۷ معلم، ۲۵ فعال مدنی، ۱۵ فعال کارگری، ۱۳ فعال محیط‌ زیست، ۹ هنرمند مدافع حقوق بشر و شش تن از اعضای خانواده‌های دادخواه مورد آزار هدفمند، احضار یا بازداشت قرار گرفتند.

محمود امیری‌مقدم، مدیر سازمان حقوق بشر ایران، دراین‌باره گفت: «سه ماه از آغاز اعتراضات سراسری در ایران می‌گذرد. تغییر نظام سیاسی کشور خواست محوری این مردم است، اما مطالبات مردمی که با وجود خطر جانی به خیابان‌ها آمدند، حتی عظیم‌تر از تغییر نظام است. مردم ایران برای احقاق تمام حقوقی که در دهه‌های اخیر از میلیون‌ها ایرانی سلب شده است، به‌پا خاسته‌اند. تمام معترضان که برای حقوق اولیه خود به میدان آمده‌اند، بر مبنای تعریف سازمان ملل متحد از مدافعان حقوق بشر، شامل این عنوان می‌شوند. مدافعان حقوق بشر در انقلاب زن، زندگی، آزادی نقش مهمی داشتند و دارند.»

سازمان حقوق بشر ایران می‌گوید گزارش وضعیت مدافعان حقوق بشر در ایران نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی هرگونه کنش حقوق بشری را با سرکوب خشن پاسخ می‌دهد و وضعیت کنشگران نسبت به سال گذشته به‌طرز چشمگیری وخیم‌تر شده است.

در این گزارش آمده است که بسیاری از کنشگران حتی بدون آن‌که در اعتراضات جاری حضور داشته باشند، با «بازداشت پیشگیرانه» که عملی غیرقانونی ا‌ست، مواجه شده‌اند. مجید توکلی، گلرخ ایرایی، صبا شعردوست و میلاد فدایی اصل برخی از این افرادند. شمار زیادی از کنشگران، با بیماری دست‌وپنجه نرم می‌کنند و مانند آرش صادقی، وضعیت سلامتشان وخیم گزارش شده است. برخی از مدافعان حقوق بشر مانند توماج صالحی، صرفا به‌خاطر خواندن ترانه‌های اعتراضی، در خطر صدور حکم اعدام قرار دارند. برخی دیگر معلمانی بوده‌اند که به قیمت تحمل فشار امنیتی بر خود یا سلب آزادی‌شان، حاضر نشدند نام دانش‌آموزان معترض را به نهادهای امنیتی تحویل دهند.

این گزارش می‌افزاید که وکلا بیش از سایر مدافعان حقوق بشر در معرض سرکوب بوده‌اند، به‌طوری‌که در بازه زمانی کمتر از سه ماه، ۴۶ وکیل تحت آزار قرار گرفتند.

سازمان حقوق بشر ایران از جامعه مدنی جهانی در هر صنف درخواست کرد در این روزهای سخت از همکارانشان که در حال مبارزه برای حقوق بنیادین‌اند، حمایت کنند، زیرا هنرمندان، کانون‌های وکلا در سراسر جهان، معلمان، سندیکاهای کارگری، روزنامه‌نگاران، فعالان حقوق زنان و سایر اصناف می‌توانند با نام ‌بردن از همکاران خود به نجات آن‌ها کمک کنند.

این سازمان می‌گوید بسیاری از این مدافعان حقوق بشر در زندان‌ها در شرایط خطرناکی قرار دارند و فشار بین‌المللی بر حکومت و بالا بردن هزینه سرکوب، تنها راه کاهش فشار بر آنان است.

سازمان حقوق بشر ایران در ادامه این گزارش با انتشار فهرستی از مدافعان حقوق بشر که تحت بازجویی و بازداشت قرار دارند، از چهره‌های شاخص در سراسر دنیا دعوت کرد که در اقدامی هماهنگ هرکدام پیگیری وضعیت یکی از افراد حاضر در این فهرست را در عرصه‌های عمومی بر عهده بگیرند و با مصاحبه‌ها، حضور در عرصه‌های عمومی و دیگر ابتکارهای شخصی، درباره مدافعان حقوق بشر در ایران آگاهی‌رسانی کنند.

در جریان خیزش سراسری مردم که پس از کشته شدن مهسا امینی در بازداشت پلیس امنیت اخلاقی تهران، آغاز شد، بیش از ۱۸ هزار و ۵۰۰ شهروند بازداشت شدند. در این میان نهادهای امنیتی شماری از وکلا که وکالت معترضان را بر عهده گرفته بودند، بازداشت کرده‌اند.

فرشته تابانیان و نگین کیانی، وکلای دادگستری در ماهشهر و آذربایجان شرقی، به دلیل پذیرش وکالت معترضان و با اتهام «فعالیت تبلیغی علیه نظام» به حبس محکوم شده‌اند.

به‌تازگی نیز دادگاه کیفری بوشهر با صدور ابلاغیه‌ای محمد ملاکی، معلم زندانی و وکیلش، رامین صفرنیا، را احضار کرد و از وکیل خواست که علاوه بر موکلش از خود نیز دفاع کند.

محمدعلی کامفیروزی، وکیل دادگستری، نیز که وکالت شماری از بازداشتی‌ها را بر عهده داشت، اکنون در بازداشت به سر می‌برد. به‌تازگی نامه‌ای از هاجر کامفیروزی، خواهر محمدعلی کامفیروزی، در رسانه‌های اجتماعی فراگیر شد که در آن خطاب به پدرشان که در جنگ ایران و عراق کشته شد، نوشته بود: «حال پسر ته‌تغاری‌ات را می‌پرسی؟ نپرس پدرم، گمش کرده‌ام. می‌گویند دارند مزد خون دادن و جان دادن تو را به او می‌دهند.»