در حالی که چشم‌ها به پایتخت عمان، میزبان دور جدید مذاکرات هسته‌ای میان ایران و آمریکا، دوخته شده است، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، به همراه هیئتی بلندپایه صبح امروز، شنبه ۲۳ فروردین، وارد این کشور شد. هم‌زمان، فرستاده ویژه آمریکا، استیو ویتکاف نیز وارد مسقط شده است.

چه کسانی عراقچی را همراهی می‌کنند؟

براساس اطلاعات منتشرشده، عراقچی را جمعی از دیپلمات‌ها و کارشناسان ارشد وزارت امور خارجه همراهی می‌کنند. در میان اعضای هیئت ایرانی، نام اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه، به چشم می‌خورد. او پیش‌تر در پیامی در شبکه اجتماعی اکس از حضورش در این مذاکرات خبر داده بود.

همچنین مجید تخت‌روانچی، معاون وزیر خارجه در امور سیاسی، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر در امور حقوقی و بین‌الملل، نیز در ترکیب هیئت دیده می‌شوند. افزون بر این، تعدادی از دستیاران، مشاوران و کارشناسان حوزه هسته‌ای و دیپلماسی، عراقچی را در این ماموریت حساس همراهی می‌کنند.

مذاکرات در دو اتاق، با یک هدف

براساس گزارش رسانه‌های رسمی ایران، هیئت ایرانی پیش از آغاز گفتگوهای غیرمستقیم با طرف آمریکایی، ابتدا با مقام‌های عمانی دیدار و تبادل نظر می‌کنند. در این دور از مذاکرات، بدر بن حمد البوسعیدی، وزیر خارجه عمان، نقش میانجی را ایفا می‌کند. قرار است گفتگوها به شکل غیرمستقیم و با تبادل متون مکتوب در دو اتاق جداگانه اما در یک مکان انجام شود.

تمرکز بر پرونده هسته‌ای

یک منبع آگاه ایرانی که نخواست نامش فاش شود، در گفتگو با رسانه‌ها تاکید کرد که این دور از مذاکرات صرفا بر پرونده هسته‌ای متمرکز است. به گفته او، ادامه گفتگوها و مدت زمان آن به «میزان جدیت و حسن نیت طرف آمریکایی» بستگی دارد.

منبع مذکور همچنین فاش کرد که رهبر جمهوری اسلامی، آیت‌الله علی خامنه‌ای، به عباس عراقچی برای انجام این مذاکرات «اختیارات کامل» داده است؛ اقدامی که نشان از اهمیت بالای این گفتگوها برای جمهوری اسلامی دارد.

ایران همواره تاکید کرده است که برنامه هسته‌ای‌اش صرفا اهداف صلح‌آمیز و غیرنظامی را دنبال می‌کند. با این حال، آمریکا و متحدان غربی‌اش معتقدند که سطح غنی‌سازی اورانیوم در ایران به میزان نگران‌کننده‌ای رسیده و ممکن است در آستانه تبدیل شدن به برنامه‌ای با اهداف نظامی باشد.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اخیرا اعلام کرد که میزان اورانیوم غنی‌شده در ایران به سطح ۶۰ درصد رسیده است؛ رقمی که فاصله کمی با آستانه ۹۰ درصدی مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته‌ای دارد.

بازگشت به نقطه بحران؟

این مذاکرات در شرایطی آغاز می‌شود که روابط میان تهران و واشینگتن از زمان خروج یک‌جانبه دولت ترامپ از برجام در سال ۱۳۹۷ و بازگرداندن تحریم‌های گسترده علیه ایران، به‌شدت پرتنش شده است. ترامپ در ماه فوریه گذشته نیز کمپین فشار حداکثری علیه ایران را از سر گرفت.

از آن زمان تاکنون، برنامه هسته‌ای ایران با سرعت قابل توجهی توسعه یافته و بر نگرانی‌های بین‌المللی افزوده است. بسیاری از ناظران مذاکرات امروز در مسقط را آخرین فرصت برای مهار این بحران می‌دانند.

عباس عراقچی پس از سفر به مسقط به خبرنگار صداوسیمای ایران گفت، اگر طرف مقابل از موضع برابر وارد شود، «شانسی برای یک تفاهم اولیه داریم» و افزود: «نیت ما رسیدن به یک توافق منصفانه و شرافتمندانه از موضع برابر است.»

اما هم‌زمان وبسایت دفتر رهبر جمهوری اسلامی با انتشار مطلبی پیرامون مذاکرات امروز، ضمن تاکید بر اینکه «عراقچی بنا نیست در موضوعات غیرهسته‌ای با آمریکا مذاکره کند»، نوشت که ذوق‌زدگی و خوش‌بینی مردم درمورد احتمال حل تنش میان تهران و واشینگتن هم «مضر» خواهد بود.

در این مطلب آمده است: « عقل و درایت حکم می‌کند که از هر گونه ذوق‌زدگی در سطح مسئولان، رسانه‌ها و جامعه باید خودداری کرد. ذوق‌زدگی و حتی خوش‌بینی در این زمینه فرستادن پیام غلط به دشمن است و تیم ایرانی را نیز تحت فشار مضاعف و بیجا قرار می‌دهد.»

در ادامه این مطلب نیز آمده است که حتی اگر توافقی هم با آمریکا صورت بگیرد، بحران‌های اقتصادی مردم ایران حل نخواهد شد: «اگر شرایط به گونه‌ای رقم بخورد که در آینده توافقی میان دو کشور حاصل شود، این توافق حلال مشکلات اقتصادی ایران نخواهد بود. دل بستن به توافقی خارجی که یک طرف آن آمریکای بدعهد است، امید داشتن به «نقطه‌های خیالی» است.»

بیان این دیدگاه منفی درباره نتیجه مذاکرات عمان، در کنار تهدیدهای مستقیم شماری از فرماندهان ارشد نظامی و مشاوران علی خامنه‌ای علیه آمریکا و تهدید به رویارویی نظامی در ۷۲ ساعت اخیر، برخی از تحلیل‌گران را به این نتیجه رسانده است که با توجه به درخواست دونالد ترامپ برای عقب‌نشینی‌نشینی تهران از سه حوزه هسته‌ای، نظامی و شبه‌نظامی‌ها، اکنون احتمال دستیابی ایران و آمریکا به یک توافق پایدار و نتیجه‌بخش بودن مذاکرات مسقط را باید کمتر از ارزیابی‌های قبلی دانست.