الیزابت آیدی، روزنامه‌نگار نروژی که در نشستی آنلاین با میزبانی انستیتوی مطالعات استراتژیک افغانستان حضور داشت، در‌مورد نقش نروژ برای میانجیگری در تنش‌ها و درگیری‌ها در بخش‌های مختلف جهان، ازجمله افغانستان، گفت: «نروژ یک کشور کوچک با جاه‌طلبی بزرگ است.»
انستیتوی مطالعات استراتژیک افغانستان، روز جمعه ۳۰ دی، با موضوع «دیپلماسی نروژ در‌مورد طالبان»، میزبان شماری از دیپلمات‌ها و آگاهان سیاسی افغان و نروژی بود.
میترا قطب که این نشست را مدیریت می‌کرد، گفت نروژ نخستین اقدام برای آغاز روند گفتوگو با طالبان را در سال ۲۰۰۶ آغاز کرد و از آن زمان تاکنون در این زمینه تلاش می‌کند.
قطب افزود: «نروژ به‌عنوان تسهیل‌کننده گفت‌وگوها بین رهبری طالبان و دولت حامد کرزی و متعاقبا دولت اشرف غنی، مانند یک کانالی ارتباطی بین ایالات متحده و طالبان برای تسهیل گفت‌وگوهای غیررسمی و محرمانه منطقه‌ای در افغانستان عمل کرده است.»
نروژ عضو اتحادیه اروپا نیست، اما به‌عنوان عضو سازمان امنیتی پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو)، از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۲۱ در افغانستان حضور نظامی داشت.
نروژ در ژانویه ۲۰۲۲ میزبان ۱۵ تن از مقام‌های طالبان، ازجمله مولوی امیرخان متقی و انس حقانی بود که اعتراض‌های گسترده‌ای را به‌دنبال داشت. حضور انس حقانی، عضو ارشد شبکه حقانی، در نروژ واکنش‌های زیادی را در میان شهروندان این کشور برانگیخت. شبکه حقانی به راه‌اندازی چندین حمله مرگبار علیه شهروندان خارجی در افغانستان متهم است. اعضای این شبکه در سال ۲۰۰۸ به هتل سرینا در شهر کابل حمله کردند که باعث کشته و زخمی شدن شماری از شهروندان افغان، آمریکایی و نروژی شد. در جریان آن حمله، یوناس گار استوره، نخست‌وزیر کنونی نروژ که در آن زمان وزیر خارجه این کشور بود حضور داشت. یوناس گار استوره از آن حمله جان سالم به‌در برد، اما کارستن توماس، روزنامه‌نگار نروژی که برای پوشش خبری سفر وزیر خارجه به کابل رفته بود کشته شد.
شرکت‌کنندگان در این نشست آنلاین، درباره نقش نروژ و تلاش برای میانجیگری در بحران افغانستان و اینکه چرا تاکنون دستاوردی نداشته است، صحبت کردند. آنان همچنین با اشاره به ناکامی نروژ و دیگر کشورهای میزبان گفت‌وگوهای صلح افغانستان، گفتند باید از شکست‌ها و ناکامی‌ها آموخت تا در آینده راه‌های رفته دوباره طی نشوند.
نصیر احمد فائق، سرپرست نمایندگی افغانستان در مقر سازمان ملل در نیویورک، حبیه سرابی، عضو هیئت مذاکره‌کننده دولت پیشین افغانستان، یوسف غفورزی، سفیر افغانستان در نروژ، تابش فروغ، آگاه مسائل سیاسی، ویدا مهران، پژوهشگر و الیزابت آیده، روزنامه‌نگار نروژی، از شرکت‌کنندگان این نشست بودند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
میترا قطب گفت انستیتوی مطالعات استراتژیک افغانستان از وزارت خارجه نروژ دعوت کرده است تا فردی را به نمایندگی از این نهاد معرفی کند تا نظر وزارت خارجه نروژ در این زمینه بیان شود، اما وزارت خارجه نروژ از شرکت در این نشست خودداری کرد.
میترا قطب گفت: «وزارت خارجه نروژ به عنوان برنامه انتقاد داشت. ما گفتیم این قابل بحث است، اما از شرکت در این نشست خودداری کردند. این با شعارهایی که در زمینه دفاع از آزادی بیان و دموکراسی می‌دهند در تضاد است.»
با این حال، نصیر احمد فائق در‌مورد نقش نروژ در دفاع از ارزش‌های حقوق بشری، دستاوردهای زنان افغانستان و آزادی بیان گفت نروژ به‌عنوان رئیس دوره‌ای شورای امنیت در سازمان ملل، همیشه از خواست‌های مردم افغانستان دفاع کرده است. به گفته فائق، حقوق بشر، آزادی بیان، حق کار و آموزش زنان افغان همواره از کلیدی‌ترین مسائلی‌اند که نروژ روی آنان تاکید دارد.
فائق گفت: «تعامل با طالبان به معنی به رسمیت شناختن آنان نیست و مقام‌های نروژ بارها گفته‌اند که معیار قضاوت ما عملکرد طالبان است، نه سخنان آنان.»
با این حال، فائق دعوت از طالبان برای نشست اسلو را برای مردم افغانستان سوال‌برانگیز دانست و گفت شماری از مردم می‌پرسند که چرا کشورهای حامی حقوق بشر، از گروهی که متهم به نقض گسترده حقوق بشر است، دعوت می‌کنند.
تابش فروغ، کارشناس مسائل سیاسی، در این نشست گفت نروژ و برخی دیگر از کشورها تظاهر می‌کنند که کنار مردم افغانستان ایستاده‌اند و از ارزش‌های انسانی دفاع می‌کنند، اما کاملا برخلاف آن عمل کرده‌اند.
فروغ نقش نروژ را در تسهیل و ایجاد دفتر سیاسی برای طالبان در قطر پرسش‌برانگیز دانست و گفت: «این اقدام باعث شد که قطر به پایتخت سیاسی طالبان تبدیل شود.» دفتر سیاسی طالبان در قطر در سال ۲۰۱۲ ایجاد شد و دولت قطر، ایالات متحده، آلمان و نروژ نیز در حمایت از آن نقش داشتند.
فروغ تاکید کرد که طالبان سابقه طولانی در نقض حقوق بشر و ارتکاب جنایت علیه بشریت دارد و اگر نروژ یا دیگر کشورها قصد تعامل با این گروه را دارند، نباید این موارد را نادیده بگیرند.
ویدا مهران، از دیگر شرکت‌کنندگان این نشست، با اشاره به وعده‌هایی که رهبران طالبان در نشست‌های اسلو، دوحه و دیگر نشست‌ها مبنی بر رعایت حقوق بشر، خودداری از سرکوب زنان و تشکیل دولت فراگیر دادند، گفت طالبان به هیچ‌یک از این وعده‌ها عمل نکردند و برعکس از نشست‌هایی که برگزار شد برای کسب مشروعیت و نمایش قدرت در داخل افغانستان استفاده کردند.
مهران با اشاره به اهمیت حضور زنان، فعالان مدنی، مدافعان حقوق بشر و همه جناح‌های سیاسی در نشست‌هایی که در‌مورد افغانستان و حتی در زمینه تعامل با طالبان برگزار می‌شوند، گفت: «مهم این است که تعامل با طالبان، چه پیامی را به مردم افغانستان می‌فرستد. طالبان از تعامل با جهان به‌عنوان ابزار مشروعیت استفاده می‌کنند و باید از شکست‌ها و ناکامی‌های قبلی در این زمینه جلوگیری شود.»
