محمد درویش، کارشناس و کنشگر محیط‌زیست از «بدترین وضعیت» دریاچه ارومیه خبر داد و گفت که در سال ۱۳۷۵ این دریاچه دست‌کم ۳۳میلیارد مترمکعب آب داشت، اما اکنون میزان آب موجود در آن به کمتر از یک‌میلیارد مترمکعب رسیده است. او با بیان اینکه هیچ‌گاه تراز دریاچه ارومیه در سطح کنونی نبوده است، پیش‌بینی کرد که با توجه به شواهد، احتمال خشک‌شدن دریاچه در تابستان آینده خیلی زیاد است.

این فعال محیط‌زیست در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا در ارزیابی وضعیت دریاچه ارومیه گفت: «باوجود اینکه امسال ریزش‌های آسمانی خوبی در کشور داشتیم، میانگین بارش حوضه آبخیز دریاچه ارومیه حدود ۲۰ درصد از میانگین درازمدت کمتر بود و این حوضه همچنان دچار خشکسالی است.»

این استاد دانشگاه تاکید کرد که درصورت ادامه این وضعیت باید خودمان را برای یک سال خشک آماده کنیم.

محمد درویش در ادامه به مجموعه وظایف نهاد‌های دولتی در جلوگیری از خشک‌شدن دریاچه ارومیه اشاره کرد و افزود: «جهاد کشاورزی استان‌های آذربایجان غربی و شرقی و شمال کردستان باید به کشاورزان بگویند که از کشت دوم صرف‌نظر کرده و کشت‌های پرآب را متوقف کنند. به‌خصوص محصولاتی مانند باغ‌های سیب می‌توانند بحران را جدی‌تر و این استان‌ها را با بحران آب مواجه کنند.»

به گفته این کارشناس آب، چغندرکاری به‌عنوان یکی از اقلام پرمصرف آب در حوزه دریاچه ارومیه باید مدیریت شود و سطح زیر کشت آن کاهش پیدا کند؛ در غیر این صورت، شاهد تولید چشمه‌های گردوخاک در حوضه آبخیز دریاچه و کف بستر آن خواهیم بود، مگر اینکه اتفاق خاصی بیفتد و بارندگی به‌طرز چشمگیری تا پایان زمستان افزایش پیدا کند که البته چندان نمی‌توان روی این موضوع حساب کرد.

محمد درویش، با انتقاد از شیوه‌های حکمرانی در حوزه آب و به‌خصوص دریاچه ارومیه تصریح کرد: «اگر با همین شیوه مدیریتی جلو برویم، چشم‌انداز‌ امیدبخشی برای نجات دریاچه وجود ندارد. دریاچه زمانی احیا می‌شود که بتوان اقتصادی را تعریف کرد که آب‌محور نباشد.»

برمبنای پیشنهاد این استاد دانشگاه، دست‌کم باید به‌مدت ۱۰ سال به سمت آیش حوضه آبخیز دریاچه ارومیه حرکت کنیم و از حدود هفت میلیارد مترمکعب منابع آبی دریاچه ارومیه، حداقل سالی ۳. ۶ میلیارد مترمکعب را به دریاچه اختصاص دهیم و مابقی آن را در اختیار بخش شرب، صنعت و کشاورزی قرار دهیم.

با این حال، آن‌طور که محمد درویش می‌گوید و شواهد نیز نشان می‌دهد، اکنون در مدیران دولتی جمهوری اسلامی ایران چنین اراده‌ای دیده نمی‌شود.

این فعال محیط‌زیست به عملکرد ستاد احیای دریاچه ارومیه که در دولت حسن روحانی تشکیل شد نیز اشاره کرد و گفت که در هشت سالی هم که این ستاد فعال بود، کاری انجام نشد و اکنون هم که رسما تعطیل شده است و مسئولیت دریاچه را به‌دست استاندار آذربایجان غربی سپرده‌اند که مخالف برنامه‌های ستاد احیای دریاچه بود.

درویش گفت  کهشرایط حاکی از آن است که باوری به ماجرای احیا وجود ندارد و بنابراین آینده دریاچه واقعا نگران‌کننده است.

جدیدترین تصاویر ماهواره‌ای سازمان فضایی ایران نشان می‌دهد که مساحت دریاچه ارومیه در یک سال منتهی به آذرماه ۱۴۰۱ بیش از هزار و ۵۰۰ کیلومترمربع کاهش یافته و به ۵۳۰ کیلومترمربع رسیده است.

کارشناسان هشدار داده‌اند که خشک‌شدن دریاچه ارومیه خطر بروز طوفان‌های نمکی را درپی دارد و در این صورت، زندگی دست‌کم ۱۰میلیون نفر در شمال غربی کشور به مخاطره می‌افتد.

این دریاچه یکی از زیستگاه‌های مهم طبیعی و جانوری ایران به شمار می‌رود که بیش از ۵۰۰ گونه گیاهی و جانوری در آن شناسایی شده‌اند.

ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری اسلامی ایران، اردیبهشت سال ۱۴۰۱ با انداختن مسئولیت دریاچه ارومیه به گردن دولت‌های قبل، وعده احیای این دریاچه را داد، اما اکنون با نزدیک‌شدن به یک‌سالگی این وعده، شواهد نشان می‌دهد که احتمال خشکی کامل دریاچه افزایش یافته است.

شهریور امسال، آرزو اشرفی‌زاده، مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌ها در سازمان حفاظت محیط زیست ایران گفت: «درصورت تامین‌نشدن حقابه و کامل تحقق‌نیافتن برنامه‌های مصوب‌شده، قطع به یقین، دریاچه کاملا خشک می‌شود و به احیای آن‌ امیدی نیست.»

در همان بازه زمانی، خبرگزاری دولتی ایرنا در گزارشی افشا کرد که مخالفت و انفعال در احیای دریاچه‌هایی مانند ارومیه به‌دلیل منابع عظیم «لیتیوم» در کف این دریاچه‌ها است که سود مالی سرشاری از استخراج آن به دست می‌آید، به‌طوری که هر کیلوگرم از آن، حدود ۱۶۰ دلار فروخته می‌شود.