جامعه اطلاعاتی ایالات متحده آمریکا، با انتشار گزارشی در روز چهارشنبه، ۸ مارس ۲۰۲۳، به بررسی آن دسته از تهدیدهای بین المللی پرداخت که میتوانند منافع ملی آمریکا را در سال ۲۰۲۳ بهخطر بیاندازند؛ تهدیدهایی که یکی از کانونهایش اقدامهای جمهوری اسلامی ایران است.
جامعه اطلاعاتی ایالات متحده در مقدمه این گزارش مینویسد، این مجموعه اطلاعات که بهصورت «دقیق، مستقل و بدون دستکاری» جمعآوری شدهاند را در اختیار بخشهای مختلف دولت فدرال و نهادهای قانونگذاری آمریکا قرار میدهد تا بهواسطه وقوف بر آنها بتوانند از منافع آمریکا و جان شهروندهای این کشور محافظت کنند.
در فرازی از این گزارش امنیتی تاکید شده که مسائلی مثل «تغییرات آبوهوایی، روندهای جمعیتی، امنیت انسانی و بهداشتی، بحرانهای اقتصادی و ناامنی در حوزه انرژی و غذا» بهاشکال مختلف در هم آمیخته خواهند شد و بحرانهای منحصر بهفردی چون «بیثباتی سیاسی، تهدیدات تروریستی و مهاجرتهای دستهجمعی» خلق خواهند کرد.
تهیهکنندگان این گزارش امنیتی همچنین تاکید میکنند که اطلاعات گردآوری شده در این گزارش به مجموعه تهدیدهایی اشاره دارد که منافع آمریکا در سال جاری میلادی را بهطور «مستقیم و جدی» هدف گرفتهاند.
جامعه اطلاعاتی آمریکا در پیشگفتار گزارش مذکور، از روسیه و چین در مقام دو رقیب ایالات متحده نام میبرد که با دست زدن به مجموعهای از اقدامات مداخلهجویانه «هنجارهای نظم جهانی» را به چالش کشیدهاند. این گزارش مینویسد کشورهای روسیه و چین توانستهاند با تهدید همسایگان خود، جامعه بینالمللی را، بهمنظور تغییر نظم فعلی جهان، تحت فشار قرار دهند.
اما در ادامه این پیشگفتار به تهدیدهای منطقهای جمهوری اسلامی ایران نیز اشاره میشود و از آن بهعنوان یک «تهدید منطقهای» که فعالیتهایش تاثیرات مخرب و بدخواهانهای برجای خواهد گذاشت، یاد کردهاند.
جامعه اطلاعاتی ایالات متحده همچنین پیشبینی میکند جمهوری اسلامی ایران، بهنیت کسب قدرت بیشتر در خاورمیانه، به اقداماتی دست خواهد زد که مخل امنیت این منطقه خواهد بود و از این طریق نیز منافع آمریکا و متحدانش را بهخطر خواهد انداخت.
این گزارش در سومین بخش خود بهصورت مشخص به تهدیدهای حاصل از فعالیتهای جمهوری اسلامی ایران میپردازد. بر اساس متن این گزارش امنیتی، حکومت ایران، در سال آینده، به کوششهای خود بهمنظور کاهش نفوذ ایالات متحده در منطقه خاورمیانه ادامه میدهد و در عینحال تلاش میکند تا نفوذ خود در کشوهای منطقه را افزایش دهد و تهدیدهایی که منافع نظام جمهوری اسلامی را بهخطر میاندازد، به حداقل برساند.
در ادامه این بخش از گزارش جامعه اطلاعاتی آمریکا چنین آمده است:«تهران تلاش خواهد کرد تا اهداف خود را از طریق اهرمهای دیپلماسی، برنامه هستهای رو به گسترشاش، نیروهای رسمی، نیابتی و شرکایش و همچنین خریدوفروشهای نظامیاش به پیش ببرد. حکومت ایران خود را درگیر یک کشمکش وجودی با ایالات متحده و متحدان منطقهایاش میداند، در حالی که به دنبال جاهطلبیهای دیرینه خود بهمنظور بهدست گرفتنِ رهبری منطقه خاورمیانه نیز هست.»
تداوم جنبش «زن، زندگی، آزادی» در سال ۲۰۲۳
گزارش جامعه اطلاعاتی آمریکا به برخی از مصادیق تهدیدهای ناشی از فعالیتها و اهداف نظام اسلامگرای حاکم بر ایران نیز اشاره میکند. جدای از موضوع فعالیتهای هستهای جمهوری اسلامی و تنشهای بینالمللی حاصل از این فعالیتها، گزارش مذکور از جنبش انقلابی «زن، زندگی، آزادی» نیز به عنوان یک تهدید امنیتی نام میبرد و مینویسد حتی اگر حکومت ایران بتواند، با توسل به خشونت، موج اخیر اعتراضات مردمی در ایران را سرکوب کند، این جنبش باز هم در سال جاری میلادی «مشروعیت و اقتدار» نظام جمهوری اسلامی را به چالش خواهد کشید.
جامعه اطلاعاتی آمریکا در تشریح این پیشبینی به بحران اقتصادی عمیق جاری در ایران، که تجسمش را میتوان در تورم ۵۰ درصدی اخیر دید، اشاره میکند و تاکید دارد همین بحران اقتصادی باعث طولانیتر شدن اعتراضات یا شعلهور شدن مجدد آن میشود و به این واسطه ثبات سیاسی در ایران را بهچالش خواهد کشید.
تهیهکنندگان گزارشِ مذکور تاثیر ناآرامیهای سیاسی ایران بر منافع آمریکا را با این عبارت صورتبندی کردهاند:«مقامهای ایران نگران طولانی شدن اعتراضات هستند و گمان میکنند مداخله خارجی ناآرامیها را طولانی میکند.»
بخش بعدی گزارش جامعه اطلاعاتی ایالات متحده به حملات نیروهای نیابتی حکومت ایران به شهروندان آمریکایی حاضر در خاورمیانه اشاره دارد و مینویسد نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی حملات خود را به شهروندهای حاضر در عراق، سوریه و شاید سایر کشورها ادامه خواهند داد.
این گزارش در تحلیلِ انگیزههای جمهوری اسلامی برای تداوم حملههایش به شهروندهای آمریکایی، بر دو انگیزه اصلی این نظام عقیدتی – سیاسی انگشت میگذارد: نخست برنامه ده ساله حکومت ایران برای پر کردن جای ایالات متحده آمریکا در منطقه و دوم وعدهای که مقامهای ارشد تهران برای گرفتن انتقام قاسم سلیمانی، فرمانده سابق نیروی قدسِ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، دادهاند.
از اینرو تهیهکنندگان این گزارش باور دارند تهران، بهواسطه استفاده از نیروهای نیابتیاش در عراق، همچنان کانون اصلی تهدیدِ کارمندهای دولت فدرال آمریکا در این کشور باقی خواهد ماند.
تهدید کردن منافع اسرائیل و کشورهای عربی
در بخش دیگری از این گزارش امنیتی تهدیدهای جمهوری اسلامی علیه منافع اسرائیل مورد بررسی قرار میگیرد. بر اساس ارزیابی جامعه اطلاعاتی ایالات متحده، حکومت ایران از طریق برنامههای موشکی و پهپادی خود میتواند بهصورت مستقیم منافع اسرائیل را تهدید کند در عینحال که نیروهای نیابتیاش، خاصه حزبالله لبنان، منافع اسرائیل در خاورمیانه را بهصورت غیرمستقیم مورد هدف قرار میدهند.
از سوی دیگر، تهدیدهای حکومت ایران برای کشورهای عربی، از جمله عربستان سعودی، از جمله مواردی بهحساب میآید که از نظر جامعه اطلاعاتی آمریکا منافع اعراب منطقه را نیز تهدید میکند. تهیهکنندگان گزارش مینویسند حمایت جمهوری اسلامی ایران از حکومت بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه، و حوثیهای یمن، که تسلیحات نظامی پیشرفتهای از تهران دریافت میکنند، اصلیترین تهدیدهایی بهشمار میرود که منافع آمریکا و شرکای عرب این کشور را بهخطر انداخته و در سال ۲۰۲۳ نیز ادامه خواهد داشت.
ظرفیتهای نظامی جمهوری اسلامی ایران
بهگزارش جامعه اطلاعاتی آمریکا سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سال ۲۰۲۳ همچنان موقعیت خود بهعنوان «مرکز قدرت نظامی [حکومت] ایران» را حفظ خواهد کرد؛ سازمانی نظامی که با دست زدن به مجموعهای ترکیبی از «جنگهای متعارف و نامتعارف» منافع ایالات متحده در خاورمیانه را با تهدید روبرو خواهد کرد.
این گزارش تاکید میکند که احتمالا جمهوری اسلامی ایران برنامههایش بهمنظور دستیابی به «تسلیحات متعارف جدید»، از جمله «جتهای جنگی، هواپیماهای آموزشی، بالگردها، سامانههای دفاع هوایی و تانکهای جدید»، را ادامه میدهد، هرچند از قرار معلوم ارزیابیهای نهادهای اطلاعاتی و امنیتی ایالات متحده آمریکا حاکی از آن است که کسری بودجه و محدودیتهای اقتصادی تهران سرعت اجرای این اهداف را کاهش خواهد داد.
با اینحال، جامعه اطلاعاتی آمریکا به تمامی شاخههای حکومت ایالات متحده هشدار میدهد که ظرفیتهای نظامی جمهوری اسلامی در حوزه موشکی، پهپادی و انجام عملیاتهای دریایی از یکسو و عملیاتهای نظامی غیرمتعارف نیروهای رسمی تهران بههمراه نیروهای نیابتیاش نه تنها منافع تجاری و نظامی آمریکا و شرکایش را به مخاطره میاندازد بلکه به حکومت اسلامگرای ایران اجازه میدهد تا «عمق استراتژیک» خود در منطقه خاورمیانه را گسترش دهد.
تهیهکنندگان گزارش امنیتیِ مورد نظر همچنین مدعیاند جمهوری اسلامی بیشترین ذخایر موشکهای بالستیک در خاورمیانه را در اختیار دارد و همین امر تهدیدی برای کل خاورمیانه بهحساب میآید.
برنامه هستهای و تهدیدات سایبری جمهوری اسلامی
فعالیتهای هستهای جمهوری اسلامی یکی از تهدیدهای مهمی است که گزارشِ اخیر جامعه اطلاعاتی آمریکا نسبت به آن هشدار میدهد.
این گزارش ادعا میکند که پس از کشته شدن محسن فخریزاده، معاون وزارت دفاع جمهوری اسلامی، تهران سرعت فعالیتهای هستهای خود را بهشکل چشمگیر افزایش داده و در صورت ملغی نشدن تحریمهای هستهای علیه حکومت ایران، مقامات جمهوری اسلامی ایران – به احتمال زیاد – غنیسازی ۹۰ درصدی را نیز در دستور کار خود قرار خواهند داد.
با تمام این تفاسیر در انتهای این بخش از گزارش جامعه اطلاعاتی آمریکا چنین آمده است:«تهران، بهمنظور اعمال فشارِ دیپلماتیک بر ایالات متحده و سایر امضاکنندگان برجام و همچنین ساختن اهرمهای فشار در مذاکرات، گامهایی برداشته است.»
این گزارش امنیتی در نهایت تاکید میکند که «تخصص و تمایل رو به رشد» حکومت ایران بهمنظور طراحی و اجرای حملههای سایبری به دیگر کشورها، تهران را به «تهدیدی بزرگ» برای «امنیت شبکهها و دادههای متعلق به ایالات متحده» تبدیل کرده است.
جامعه اطلاعاتی آمریکا مینویسد «رویکرد فرصتطلبانه» جمهوری اسلامی ایران به حملههای سایبری باعث شده تا «مالکان زیرساختهای حیاتی در ایالات متحده» به اهدافی مناسب برای حملههای سایبری حکومت ایران تبدیل شوند.
این گزارش در سطر نهایی بخشِ مربوط به ایران مینویسد حملههای سایبریِ اخیرِ نظام جمهوری اسلامی به اسرائیل تمایل تهران به حمله سایبری به کشورهای قویتر را نشان میدهد.