در حالیکه مردم در افغانستان ماهها برای به دست آوردن یک جلد گذرنامه انتظار میکشند، صدها هزار گذرنامه افغانستان در انبار چاپخانهای در لیتوانی بلااستفاده مانده است.
به گزارش نشریه فارن پالیسی، حدود سه میلیون جلد گذرنامه سفید متعلق به افغانستان در انبار یک شرکت لیتوانی خاک میخورند. دولت پیشین افغانستان درخواست چاپ سه میلیون جلد گذرنامه سفید را به یک شرکت چاپ پاسپورت در لیتوانی داده بود تا سپس به سفارتخانههای افغانستان تحویل داده شوند، اما با سقوط دولت جمهوری، این شرکت نمیداند که گذرنامههای چاپشده را به چه مقام یا نهادی تحویل بدهد.
شرکت Garsu Pasaulis که این گذرنامهها را چاپ کرده است، میگوید نهادی که قرارداد چاپ این گذرنامهها را به امضا رسانده بود، دیگر وجود ندارد و این شرکت حاضر نیست گذرنامهها را به «شورای سفرای افغانستان در خارج» از کشور تحویل بدهد. پیش از این، سفارتخانههای افغانستان در کشورهای مختلف، خواستار دریافت این گذرنامهها شده بودند. به نقل از فارن پالیسی، سفیران افغانستان از اتحادیه اروپا و و ایالات متحده آمریکا نیز برای دریافت این گذرنامهها درخواست کمک کردهاند. اما به نظر میرسد که آمریکا مایل است که گذرنامهها به کابل انتقال یابند. سفیران افغانستان گفتهاند که آمریکا درخواست داده که این گذرنامهها به کابل منتقل شوند؛ با این پیششرط که بخشی از آنها به سفارتخانههای افغانستان فرستاده شود، و برخی دیگر نیز در اختیار افغانهایی قرار گیرد که میخواهند از افغانستان خارج شوند. با این حال، دهم فوریه یکی از سفیران افغانستان ادعا کرد که حدود ۳۰۰ هزار جلد از این گذرنامهها به افغانستان انتقال یافته است. سفیران افغانستان در کشورهای غربی میگویند، اگر گذرنامهها به طالبان داده شود، آنان از این شرایط سوءاستفاده خواهند کرد و ممکن است برای دادن گذرنامه به سفارتخانهها، باج بخواهند یا آنان را تحت فشار بگذارند.
نبود گذرنامه در افغانستان و سفارتخانههای این کشور در سراسر جهان، چالش بزرگی برای شهروندان این کشور است. هزاران نفر از شهروندان افغانستان در انتظار دریافت گذرنامه از اداره گذرنامهاند که اینک زیر نظر طالبان است. سفارتخانههای افغانستان نیز که برای مهاجران افغان گذرنامه صادر میکردند، دیگر گذرنامه سفید در اختیار ندارند و مجموعه این شرایط، باعث گرم شدن بازار سیاه گذرنامه در داخل افغانستان و کشورهای خارجی شده است. در حال حاضر یک جلد گذرنامه را در داخل افغانستان میتوان با پرداخت دو هزار دلار آمریکا به دست آورد. در کشورهایی چون ایران، ترکیه، پاکستان و کشورهای آسیای مرکزی نیز بازار سیاه گذرنامههای افغانستان به شدت گرم است و هر گذرنامه تا ۱۵۰۰ دلار به فروش میرسد.