روزنامه چاینا دیلی اعلام کرد که اداره ایمنی دریانوردی فوجيان چين، صبح روز چهارشنبه، پنجم آوریل (۱۶ فروردین)، عمليات «گشت و بازرسی» نظامی ويژه سه‌روزه‌ای را در تنگه تایوان آغاز کرده است، اقدامی که به‌عنوان واکنش چین به ملاقات تسای اينگ‌ون، رئیس جمهوری تایوان، و کوين مک‌کارتی، رئيس مجلس نمايندگان آمريکا، در کاليفرنيا تلقی می‌‌شود. وزارت دفاع ملی تايوان نیز اعلام کرد که تمرین‌های نظامی چین را زير نظر دارد.

آسوشیتدپرس به‌نقل از یک مقام امنیت دریایی در استان جنوب شرقی چین نوشت که این عملیات شامل بازرسی‌ کشتی‌ها در شمال و مرکز تنگه تایوان «برای اطمینان از ایمنی ناوبری و کشتیرانی امن و منظم در منطقه است».

وزارت حمل‌ونقل تايوان اعلام کرد که به‌دلیل این اقدام به‌شدت به پکن اعتراض کرده است. ازسوی دیگر، چیو کوچنگ، وزیر دفاع تایوان، روز پنجشنبه، ششم آوریل (۱۷ فروردین)، به قانون‌گذاران این جزیره در تایپه، پایتخت تایوان، گفت که هرگونه ورود چينی‌ها به کشتی‌های تايوانی غيرقانونی خواهد بود. او تصریح کرد: «تا زمانی که آن کشتی‌‌ها پرچم کشور ما را بالا می‌برند، بخشی از خاک ما محسوب می‌شوند.» او افزود که ارتش تايوان به چين اجازه نخواهد داد به‌طور «يک‌جانبه» وارد کشتی‌های تايوانی شود.

چین بر تایوان و تنگه تایوان به‌عنوان بخشی از قلمرو خود ادعای حاکمیت می‌کند. حاکمیت چین هرگز به‌طور رسمی خط میانه‌ای را که یک ژنرال آمریکایی در سال ۱۹۵۴ در اوج خصومت جنگ سرد بین تایوان و چین کشید، به رسمیت نشناخته است، اما ارتش چین درطول سال‌های گذشته، تاحد زیادی به آن احترام می‌گذاشت.

نقش سنتی که این خط فرضی ایفا می‌کرد، سال گذشته در روزهای پس از سفر نانسی پلوسی، رئیس وقت مجلس نمایندگان آمریکا، به تایوان، نقض شد. چین که از سفر نانسی پلوسی خشمگین بود، کشتی‌های نیروی دریایی خود را برای تمرین به دو طرف خط فرستاد، اما به‌دنبال متوقف‌کردن کشتی‌های غیرنظامی یا سوارشدن به آن‌ها و بازرسی‌شان نبود.

دفتر امور تايوان در چين روز پنجشنبه به درخواست‌های مربوط به اظهارنظر درمورد انتقاد تايوان از گشت‌های جديد ارتش چین، يا درمورد اينکه آيا از زور برای سوارشدن به کشتی‌های تايوان استفاده خواهد کرد يا نه، پاسخ نداد.

ازسوی دیگر، دقیقا مشخص نیست که تایوان در پاسخ به این عملیات چه اقدامی انجام خواهد داد. يک مقام ارشد مطلع در زمینه برنامه‌ریزی‌های امنیتی تايوان گفت: «تايوان به چين اجازه نخواهد داد وارد کشتی‌های درحال حرکت در تنگه تايوان شود. او تاکید کرد که گارد ساحلی و ارتش تايوان در صورت چنین اقدامی ازسوی چين، به‌طور مشترک پاسخ خواهند داد.