یاسر رنجبر، رئیس پارک ملی دز در ایران، دوشنبه، ۲۱ فروردین (۱۰ آوریل)، در گفت‌وگو با ایسنا اعلام کرد که آلودگی آب رودخانه دز به دلیل ورود پساب کارخانه‌های همجوار به رودخانه، مشکلی است که گوزن‌های زرد ایرانی را در این پارک ملی تهدید می‌کند.

مرال، شوکا و گوزن زرد ایرانی، سه نوع گوزن از نژاد ایرانی‌اند که در فهرست قرمزی که اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (آی‌یوسی‌ان) ارائه کرده است، قرار دارند و خطر انقراض، آن‌ها را تهدید می‌کند.

یاسر رنجبر با اشاره به آخرین وضعیت گوزن‌های زرد ایرانی در پارک ملی دز، گفت که بر اساس مشاهدات، جمعیت گوزن‌های زرد در این پارک «خوب به نظر می‌رسد، اما سیل سال ۹۸ محل تکثیر گوزن‌های زرد را تا حدودی تخریب کرده و با توجه به اینکه جنگل انبوه است، سرشماری گوزن‌های زرد مقدور نیست».

رئیس پارک ملی دز ایران گفت: «آلودگی آب رودخانه دز در پی ورود پساب کارخانه‌های همجوار به رودخانه، مشکلی است که گوزن‌های زرد ایرانی پارک ملی دز را تهدید می‌کند. زمانی که آب آلوده باشد، خطر وجود دارد. چندین بار این موضوع از طریق مراجع قضایی پیگیری شده، اما فعلا نتیجه مثبتی حاصل نشده است و پیگیری این موضوع ادامه دارد.»

پارک ملی دز، از پارک‌های ملی ایران است که در استان خوزستان و در محدوده شهرستان شوش واقع است. این منطقه از شمال به هفت‌تپه، از شرق به شوشتر، و از غرب به حسین‌آباد شوش مرتبط است.

یاسر رنجبر همچنین افزود: «نمی‌دانیم چه تعداد گوزن در این منطقه داریم. البته در سال گذشته نیز ۱۸ راس گوزن زرد ایرانی از ایلام به پارک ملی دز منتقل شد و محیط‌بانان در محل رهاسازی گوزن‌های زرد حضور مستمر داشته‌اند. مردم بومی منطقه نیز همکاری لازم را با ما دارند تا وضعیت گوزن‌ها رصد شود.»

گوزن زرد ایرانی، از جمله گونه‌های حفاظت شده‌ای است که جمعیت آن‌ها در ایران در معرض تهدید خشکسالی، تخریب زیستگاه، یخبندان و شکار قرار گرفته است. هم‌اکنون در هشت نقطه از کشور گوزن‌های زرد ایرانی در حالت نیمه‌اسارت زندگی می‌کنند تا شرایط برای تکثیر یا احیای مجدد نسل آنان فراهم شود.

 بسیاری از شکارچیان علاوه بر گوشت این حیوان، از فروش شاخ زیبای گوزن‌ها نیز بی‌بهره نمی‌مانند. هرچه وزن و تعداد شاخ‌های گوزن زرد ایرانی بیشتر باشد، ارزشمندتر می‌شود. شهریور ۱۴۰۰ نیز ۲۵ هکتار از جنگل‌های حفاظت‌شده کرخه، زیستگاه گوزن زرد ایرانی، بر اثر آتش‌سوزی از بین رفت.

گوزن زرد ایرانی در دهه ۹۰ خورشیدی، در منطقه جزیره اشک در نزدیکی دریاچه ارومیه احیا شد و سپس با افزایش جمعیت، تعدادی از آن‌ها به زیستگاه تاریخی خود در حوزه زاگرس منتقل شدند. در گزارش دیده‌بان محیط زیست و حیات وحش ایران در ۱۳۹۹، مشخص شد که از تعداد ۳۲۰ راس گوزن زرد ایرانی سرشماری‌شده در ۱۳۸۶، اینک فقط حدود ۳۰ راس در جزیره اشک باقی مانده است و این زیرگونه، در یک قدمی انقراض قرار دارد.

از سوی دیگر، برنامه احیای نسل گوزن زرد ایرانی در اسرائیل از ۱۹۹۶ آغاز شده است و اینک حدود ۲۵۰ راس از این گونه جانوری  در شمال اسرائیل زندگی می‌کنند.

این حیوان در اصل بومی سواحل شرق مدیترانه تا نواحی غرب ایران بود و تا ۱۸۷۵ میلادی، نسل آن در تمامی این مناطق، جز بخش‌های جنوب غربی ایران، منقرض شد. در دهه ۱۹۴۰ تصور می‌شد که این حیوان کاملا منقرض شده باشد، اما در ۱۹۵۶ مشخص شد که تعداد کمی از آن‌ها، حدود ۲۵ راس، در جنگل کوچکی در اطراف رودخانه‌های دز و کرخه باقی ‌مانده‌اند. پس از آن، حکومت وقت ایران کوشید تا با زنده‌گیری، تکثیر در اسارت و رهاسازی دوباره گوزن‌های زرد ایرانی، نسل آن‌ها را حفظ کند.