اگر همه چیز مطابق برنامه پیش برود، سرنشینان فضاپیمای آرتمیس ۲ ناسا - کریستینا کوک، ویکتور گلوور، رید وایزمن و جرمی هانسن، فضانورد کانادایی – کم‌کم خود را آماده می‌کنند که سوار کپسول فضایی اوریون شوند و آخرین بررسی‌های پیش از پرتاب را انجام دهند.

کوین فونگ، استاد نوآوری و سیاست‌های عمومی علم و فناوری در دانشگاه یو‌سی‌ال‌ای، در مقاله‌ای که در تارنمای «کانورسیشن» نوشت و به تحولات فناوری فضایی از زمان ماموریت آپولو تا امروز پرداخت، توضیح داد که چرا ماموریت آرتمیس ۲، با ماموریت‌های آپولو تفاوت دارد.

زمانی که این فضانوردان منتخب بر موشک غول‌پیکر سامانه پرتاب فضایی اس‌ال‌اس در مرکز فضایی کندی در فلوریدا بنشینند و در انتظار روشن شدن موتور و بیرون زدن آتش از پایین موشک‌ بمانند، مردم جهان آن‌ها را می‌بینند و این رخداد استثنایی، نفس‌ها را درسینه حبس خواهد کرد.

اگر آن‌ها از مرحله اشتعال موتور و سفر به مدار زمین، جان به در ببرند، شاهد ماجرایی خواهیم بود که بیش از نیم قرن است مشابه آن را ندیده‌ایم.

مرحله تقویت‌کننده روی فضاپیما، آن‌ها را از مجاورت زمین جدا و راهی سفر ماه می‌کند، سفری با سرعت بیش از ۴۰ هزار کیلومتر بر ساعت به فضا. سرعتی که از زمان ماموریت آپولو ۱۷ در سال ۱۹۷۲ تا‌کنون، بی‌سابقه بوده است و از این رو، این فضانوردان سریع‌تر و دورتر از هر انسانی در فضا سفر خواهند کرد.

ناسا برای انجام این ماموریت از تجربیات و فناوری‌های گذشته، استفاده‌های فراوان برده است. به عبارت دیگر، در این ماموریت فضایی از همان نوع موتورهای اصلی و فناوری موشک تقویت‌کننده که نیرومحرکه شاتل فضایی را تامین می‌کردند، استفاده خواهد شد.

سازمان فضایی ناسا در این سال‌ها درس‌های بسیاری آموخته است. شاید بتوان گفت که حتی رویدادهای ناگوار گذشته نیز به‌نوعی آموزنده بوده‌اند و پیشرفت‌ها در سایه رخدادهای بد و خوب گذشته ممکن شده است.

از این رو، سامانه پرتاب فضایی اس‌ال‌اس و کپسول اوریون، بیشتر از آن‌که انقلابی در فضاپیماها باشند، نشان‌گر تکامل فناوری‌های پیشین‌اند.

آیا این سفر فضایی ایمن است؟ بله! اما تضمینی وجود ندارد

روی کاغذ و از دید نظری انتظار داریم که فضاپیمای آرتمیس ۲ ایمن باشد. دانشمندان همه احتمالات را به‌دقت محاسبه کرده‌‌اند و همه چیز را در نظر گرفته‌اند، اما اغلب اوقات میان انتظارهای ما و واقعیت، شکاف وجود دارد.

زندگی فضانوردان در ایستگاه فضایی بین‌المللی نیز مدام با خطر مواجه است، اما سرنشینان فضاپیمای آرتمیس ۲، با خطرات بیشتری نیز روبرو خواهند بود. سرنشینان ایستگاه فضایی که در مداری در ارتفاع حدود ۴۰۰ کیلومتری قرار دارند، در مواجهه با شرایط اضطراری، معمولا می‌توانند طی چند ساعت به زمین بازگردند، اما نجات از اعماق دورتر فضا، مسئله‌ای متفاوت خواهد بود. مسائلی که برای فضانوردان ماموریت آپولو ۱۳ در سال ۱۹۷۰ نیز وجود داشت.

تشعشعات کیهانی نیز یکی از خطرهای اساسی چنین سفری است. فضانوردانی که در مدار پایین زمین فعالیت می‌کنند، از میدان مغناطیسی متراکم زمین یا اصطلاحا مگنتوسفر که از آن‌ها در برابر پرتوهای زیان‌بار خورشیدی و کیهانی محافظت می‌کند، بهره می‌برند. در ماموریت‌های فضایی به ماه، سرنشینان به جایی فراتر از حفاظت مغناطیسی سیاره می‌روند و طبیعتا در برابر تابش، آسیب‌پذیرتر خواهند بود.

به‌طور خاص، شراره‌های خورشیدی که فوران‌های کوتاه، اما شدیدی از ذرات باردار و پرانرژی‌اند، تهدید بالقوه‌ای به شمار می‌روند. اگر چنین رویدادی در حالی رخ دهد که فضاپیمای اوریون بین زمین و ماه در حال حرکت است، فضانوردان آرتمیس وارد یک منطقه محافظت‌شده در پایه فضاپیما می‌شوند و در آنجا منتظر می‌مانند تا طوفان خورشیدی تمام شود.

با این حال، اعتماد به‌نفس بالایی در انجام این ماموریت فضایی وجود دارد. سرنشینان آپولو نیز زمانی که مهندسی فضا و فناوری در مراحل ابتدایی خود قرار داشت، با خطرهای مشابهی روبرو بودند – آن هم در کپسول‌هایی که هیچ پناهگاهی به این شکل در برابر تشعشعات زیان‌آور نداشتند.

ما از آن ماموریت‌های جسورانه آپولو می‌دانیم که می‌توان از «اقیانوس جدید فضا» - نامی که روزگاری جان‌اف‌کندی، رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا، بر آن نهاده بود - با موفقیت و ایمن حرکت کرد. اینک انتظار می‌رود که به‌زودی سرنشینان آرتمیس ۲ نیز همین کار را انجام دهند.

آرتمیس دوم یک ماموریت پیشگام است. ماموریتی که بدون فرود بر ماه، به دور آن خواهد چرخید. در واقع این ماموریت فضایی، راه را برای سفرهای بعدی هموار خواهد کرد. سفرهایی، از‌جمله نخستین بازگشت به سطح ماه از دهه ۱۹۷۰ تا‌کنون (‌ماموریت آرتمیس ۳)، برای سال ۲۰۲۵ در نظر گرفته شده، اما واقعیت این است که هنوز هیچ‌کس نمی‌داند که آیا این زمان‌بندی‌‌ها به همین شکل پیش خواهند رفت یا نه.

فضانوردان آرتمیس سطح ماه را بررسی خواهند کرد

یکی از اهداف ماموریت آرتمیس ۲، کاوش سطح ماه و بررسی یخ‌آبی است که احتمال می‌رود در مناطق قطبی آن وجود داشته باشد. هدف از این ماموریت فضایی، فراتر از ورود و خروج به ماه، گرفتن عکس‌های یادگاری و گذاشتن پرچم و رد پا خواهد بود.

ماموریت آرتمیس می‌خواهد جای پای انسان برای سفر به فضا را محکم کند. به همین دلیل، یخ‌آب می‌تواند یک منبع مهم، نه فقط برای تامین آب آشامیدنی، بلکه برای تامین مواد شیمیایی سوخت موشک از طریق جداسازی هیدروژن و اکسیژن مولکول‌های آب باشد.

با وجود آن‌که همه چیز برنامه‌ریزی شده است، اما انجام چنین ماموریت فضایی در واقع، به‌نوعی دل به دریا زدن است و همه چیز تا زمانی که فضانوردان، صحیح و سالم در اقیانوس اطلس فرود بیایند، اضطراب‌آور خواهد بود.

وقتی که جیم لاول، بیل آندرس و فرانک بورمن در سال ۱۹۶۸ سفر تاریخی خود را انجام دادند و سوار بر آپولو ۸ به ماه سفر کردند، نخستین انسان‌هایی به شمار می‌رفتند که به دور ماه ‌چرخیدند. آن‌ها زمینی را که غرق در ناآرامی‌های سیاسی، از جنگ‌ گرفته تا ماجراهای مارتین لوتر‌کینگ یا رابرت کندی و غیره، بود ترک کردند. این‌که اینجا روی زمین در این مدت چه تغییراتی صورت می‌گیرد، بحثی است که مورخان باید به آن بپردازند، اما آرتمیس ۲ علاوه بر اینکه یک شاهکار علم و فناوری است، نشانه تحولات فرهنگی جوامع طی چند دهه اخیر نیز به شمار می‌رود. گلوور، نخستین فضانورد غیرسفید پوست، هانسن، نخستین غیرآمریکایی و کوک، اولین فضانورد زنی است که به ماه سفر می‌کند.

ترکیب متنوع فضانوردان نشان‌دهنده تعهد ناسا به در نظر گرفتن تنوع و تفاوت‌ها است. جهان به‌زودی شاهد نمایشی با‌شکوه از تسخیر ماه به دست انسان خواهد بود. لحاظ کردن چنین تنوعی، به انسان‌های روی زمین نشان ‌می‌دهد که در آینده جایی برای همه ما وجود دارد. این موضوعی است که نسل‌های آتی بی‌تردید به قضاوت درباره آن خواهند پرداخت و اینکه هر انسانی این احساس را داشته باشد که جایی در آینده دارد، عمیقا امیدوارکننده است.