چین دوشنبه، ۱۵ مه  (۲۵ اردیبهشت)، یک شهروند ۷۸ ساله آمریکایی را به اتهام جاسوسی به حبس ابد محکوم کرد. این پرونده‌ می‌تواند وخامت روابط پکن و واشنگتن را در سال‌های اخیر، تشدید کند.

به گزارش اسوشیتدپرس، جزئیات اتهامات «جان شینگ وان لیونگ»، که اقامت دائم هنگ‌کنگ را نیز دارد، علنی و عمومی منتشر نشده است.

طبق بیانیه منتشرشده، لیونگ  ۱۵ آوریل ۲۰۲۱ به دست ماموران دفتر محلی آژانس ضدجاسوسی چین در شهر سوژو در جنوب شرقی چین بازداشت شده است. بازداشت او پس از آن صورت گرفت که چین مرزهای خود را بست و محدودیت‌‌های شدیدی در مورد سفر داخلی و نیز کنترل‌های اجتماعی برای مبارزه با گسترش کووید-۱۹ اعمال کرد.

این‌گونه تحقیقات و محاکمه‌ها در چین پشت درهای بسته برگزار می‌شود و جز اتهامات مبهم همچون «نفوذ، جمع‌آوری اطلاعات سری و تهدید امنیت کشور»، اطلاعات کمی از مفاد پرونده انتشار می‌یابد. نظام سیاسی اقتدارگرایانه چین و کنترل مطلق حزب کمونیست حاکم بر امور حقوقی، جامعه مدنی و آزادی اطلاعات، مانع از دریافت اطلاعات بیشتر و نیز درخواست تجدیدنظر در دادگاه می‌شود.

روابط واشنگتن و پکن در میان اختلافات بر سر تجارت، فناوری حقوق بشر، و نیز رویکرد تهاجمی فزاینده چین در قبال ادعاهای ارضی خود که شامل تایوان خودگردان و دریای چین جنوبی است، در پایین‌ترین سطح خود در دهه‌های اخیر قرار دارد. سفرهای سطح بالای دولتی به تعویق افتاده است و در میان پیام‌های متناقض از پکن، شرکت‌های آمریکایی سرمایه‌گذاری‌های عمده را به تاخیر می‌اندازند.

این حکم در حالی صادر می‌شود که جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده، در حال سفر به هیروشیما در ژاپن برای نشست گروه هفت کشور بزرگ صنعتی است و قصد دارد پس از آن از پاپوا گینه نو، کشور جزیره‌ای در اقیانوس آرام و در منطقه‌ای که چین جویای افزایش نفوذ اقتصادی، نظامی و دیپلماتیک خود است، بازدید کند. پس از تلاش پکن برای گسترش نفوذ خود در منطقه، ایالات متحده و شرکای آن در آسیا و اقیانوس آرام‌ نیز حضور منطقه‌ای خود را افزایش دادند.

در حال حاضر چین در جایگاه دومین اقتصاد بزرگ جهان، در حال گسترش نفوذ خود در بندرها، خطوط راه‌آهن و سایر زیرساخت‌ها، از اروپا تا آسیای جنوب شرقی و فراتر از آن است.

در پی انتشار این حکم، سفارت امریکا در پکن اعلام کرد که از این پرونده آگاه است، اما به دلیل نگرانی‌های مربوط به حریم خصوصی، نمی‌تواند بیشتر اظهارنظر کند. سفارت آمریکا در پکن در بیانیه‌ای گفت: «وزارت امور خارجه اولویتی مهم‌تر از ایمنی و امنیت شهروندان آمریکایی در خارج از کشور ندارد.»

دولت هنگ‌کنگ، مستعمره سابق بریتانیا که ۱۹۹۷ به کنترل چین بازگشت، نیز اطلاعات بیشتری در مورد محکومیت لیونگ ارائه نکرد.

به گزارش رویترز، هفته گذشته جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا، با وانگ‌یی، دیپلمات ارشد چین، دیدار کرد تا کانال‌های ارتباطی میان دو طرف را باز نگه دارد و روابط بین این دو ابرقدرت را ثبات بخشد.

رسانه‌های هنگ‌کنگ و چین گزارش داده‌اند که لیونگ، زمانی عضو ارشد یک گروه ملی‌گرای چینی در ایالات متحده با نام «انجمن ارتقای دوستی ایالات متحده و چین» بوده است. تصاویری نیز از لیونگ با برخی از مقام‌های ارشد چینی منتشر شده است.

لیونگ همچنین در مقاله‌ای که در وبسایت انجمن دوستی ایالات متحده و چین، یکی دیگر از گروه‌های طرفدار چین، منتشر شده است، از قانون امنیت ملی هنگ‌کنگ که چین در۲۰۲۰، پس از اعتراضات طرفداران دموکراسی، برای بازگرداندن ثبات به هنگ‌کنگ تحمیل کرد، حمایت کرده بود.

بازداشت‌های طولانی پیش از محاکمه در چین نامعمول نیست و دادستان‌ها برای بازداشت افراد متهم در پرونده‌های امنیت ملی، صرف‌نظر از وضعیت شهروندی آن‌ها، قدرت گسترده‌ای دارند.

دو شهروند چینی-استرالیایی با نام‌های چنگ لی (که قبلا برای رادیو‌ و ‌تلویزیون دولتی چین کار می‌کرد) و یانگ جون، نویسنده، به ترتیب از ۲۰۲۰ و ۲۰۱۹، بدون هیچ اطلاعاتی درباره محکومیتشان، در بازداشت‌اند.

سوء‌ظن دولت چین، به‌ویژه شهروندان خارجی متولد چین و افرادی از تایوان و هنگ‌کنگ را هدف می‌گیرد؛ مخصوصا اگر تماس‌های سیاسی داشته باشند یا در دانشگاه یا انتشارات کار کنند.