از زمانی که برنزه شدن خیلی مد روز بود و مردم برای هرچه تیره‌تر کردن رنگ پوست خود به سراغ روغن‌ها و لوسیون‌های مختلف می‌رفتند، دو دهه می‌گذرد.
اما امروزه درباره آثار مخرب قرار گرفتن در معرض نور خورشید اطلاع‌رسانی گسترده‌ای انجام می‌شود و این موضوع در تولید محصولات زیبایی هم بیشتر از قبل جدی گرفته می‌شود. اکنون بسیاری از محصولات مراقبت از پوست و آرایش از جمله برخی از کرم‌پودرها، چرب‌کننده‌های لب و مرطوب‌کننده‌ها حاوی ترکیبات ضدآفتاب‌اند.
اما برای عاشقان سابق خورشید که سال‌ها در سواحل حمام آفتاب گرفته‌اند و اکنون نتایج منفی آن را دیده‌اند، چه گزینه‌هایی برای جبران وجود دارد؟
خبر خوب اینکه با پیشرفت فناوری می‌توان آثار ظاهری آسیب اشعه UV (یووی) را تا زیادی کاهش داد. هرچند احتمالا نمی‌توان همه آسیب‌ها را از بین برد، برای ترمیم وضعیت پوستی که در اثر نور خورشید آسیب دیده است، گزینه‌های زیادی وجود دارد.
میکرودرم ابریژن
میکرودرم ابریژن یکی از روش‌های محبوب مراقبت از پوست در سال‌های اخیر است.
در وب‌سایت آکادمی پوست آمریکا، درباره میکرودرم ابریژن آمده است: «میکرودرم ابریژن یک درمان غیرتهاجمی است که پوست شما را به‌آرامی لایه‌برداری می‌کند. میکرودرم ابریژنی که متخصص پوست انجام می‌دهد، با آنچه دستگاه‌های خانگی میکرودرم ابریژن انجام می‌دهند، متفاوت است. در درمان حرفه‌ای، متخصص پوست به صلاحدید خود می‌تواند عمیق‌تر روی پوستتان کار کند. این روش برای تمام رنگ پوست‌ها ایمن است.
دکتر آلپانا موهتا، متخصص پوست نیز به چاینا مورنینگ پست می‌گوید که این تکنیک برای نفوذ به منافذ و ایجاد خراش‌های میکروسکوپی به منظور حذف سلول‌های مرده و تحریک کلاژن‌سازی طبیعی پوست در عرض چند روز، از ابزارهای ساینده کوچکی که از جنس فولاد ضدزنگ یا نوک الماس ساخته شده‌اند، استفاده می‌کند.
این یک درمان زیبایی است؛ بنابراین اگرچه نمی‌تواند چین‌وچروک‌های عمیق یا جای زخم را هدف قرار دهد، می‌تواند به جوان‌سازی و دستیابی به پوستی صاف‌تر کمک کند. از این روش لایه‌برداری می‌توان برای صورت، گردن، سینه، پشت و دست‌ها استفاده کرد و هر جلسه آن بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد.
لیزر فرکشنال
فراکسل (یا لیزر فرکشنال) یک لیزر درمانی است که سازمان غذا و داروی ایالات متحده آن را برای درمان برخی مشکلات پوستی از جمله درمان آسیب‌های ناشی از نور خورشید و لک (هایپرپیگمانتاسیون) تایید کرده است.
دکتر کامرون رخسار، متخصص لیزر فرکشنال، به چاینا مورنینگ پست می‌گوید که این نوع لیزر می‌تواند به کاهش ظاهر خطوط چهره و چین‌وچروک‌ها، همچنین بهبود بافت، رنگ و درخشندگی پوست کمک کند.
این لیزر میکروسکوپی غیرتهاجمی تولید کلاژن و الاستین جدید را که هر دو به عنوان اجزای سازنده پوست سالم و جوان شناخته می‌شوند، تحریک می‌کند.
به گفته دکتر رخسار، برای درمان آسیب‌های ناشی از نور خورشید اغلب اوقات لیزر فرکشنال ترمیمی (Fraxel Re:store) مناسب است. فرایندی غیرساینده که بیشتر سطح پوست را دست‌نخورده باقی می‌گذارد و در عین حال آسیب‌های ناشی از نور خورشید و علائم اولیه پیری مانند خطوط ریز دور چشم را درمان می‌کند.
دکتر رخسار برای درمان علائم پیشرفته آسیب ناشی از خورشید لیزر فرکشنال دوگانه (Fraxel Dual) را توصیه می‌کند که دارای دو تنظیم است: یکی برای درمان سطحی و دیگری برای بافت پوست، خطوط عمیق و جای جوش‌ها.
لیزر دوگانه می‌تواند برای رفع مشکلات شدید رنگدانه‌ها و چین‌وچروک‌های عمیق‌تر، دو طول موج را با هم ترکیب کند تا بیشتر به داخل پوست نفوذ و موثرتر عمل کند.
سرمادرمانی
کرایوتراپی یا «سرمادرمانی» مدت‌ها است که یکی از روش‌های موردعلاقه ورزشکاران برای التیام عضلات و کمک به بهبودی آن‌ها است.
برای درمان پوست آسیب‌دیده از نور خورشید، از یک عامل انجماد معمولا نیتروژن مایع، استفاده می‌شود تا پوست سطحی را از بین ببرند. در این روش نیتروژن مایع را برای درمان ناحیه اپیدرم (سطحی‌ترین لایه پوست) روی پوست آسیب‌دیده اسپری می‌کنند و بیماران ۸۰ تا ۹۹ درصد موفقیت در از بین بردن لکه‌های روی پوستی را مشاهده می‌کنند.
هرچند اصل روش فقط چند دقیقه طول می‌کشد (چند ثانیه برای استفاده و چند دقیقه برای تاثیر روی پوست)، روند بهبود طولانی‌تر است و معمولا بین ۷ تا ۱۰ روز طول می‌کشد.
بیماران معمولا با قرمزی و تورم پوست مواجه می‌شوند و با توجه به میزان آسیب نور خورشید، ممکن است لازم باشد این روند تکرار شود.
لایه‌برداری شیمیایی
در لایه‌برداری شیمیایی برای درمان برخی مشکلات پوستی مانند خطوط ریز، رنگ و بافت ناهمگون پوست، جای زخم و آکنه از اسیدهای هیدروکسی استفاده می‌شود.
آن‌ها با بازسازی و بازتولید بافت پوست علائم مختلف آسیب آفتاب مثل پیری را هدف قرار می‌دهند.
در این روش، هرچند پوست درخششی طبیعی و ظریف پیدا می‌کند، روند بهبود می‌تواند تا یک هفته ادامه داشته باشد.
این درمان‌ها نیز با توجه به شدت آسیب نور خورشید برای هر فرد می‌توانند متفاوت باشد. اما به طور متوسط پوست تا روز هفتم کاملا بازسازی و بهتر از قبل می‌شود.
به عنوان مثال لایه‌بردارهای ملایم برای پوست‌های حساس مناسب‌اند و در کنار بهبود آسیب‌های ناشی از نور خورشید، خطوط سطحی، تیرگی دور چشم‌ها، منافذ بزرگ، آکنه بزرگسالان، روزاسه و ملاسما (لک‌های پوستی) را نیز کاهش می‌دهند.
لایه‌برداری متابولیک از ترکیب اسیدهای هیدروکسی و ویتامین آ برای لایه‌برداری و بازسازی سلول‌های سطحی و در عین حال بازسازی پوست در سطح سلولی استفاده می‌کند. لایه‌برداری متابولیک با تحریک چرخه طبیعی پوست از درون به بیرون بدون آسیب رساندن به پوست عمل می‌کند.
مریم عباس، متخصص زیبایی پوست، توصیه می‌کند برای بهترین نتیجه با یک متخصص پوست مشورت کنید و لایه‌برداری را با سایر روش‌های درمانی مانند میکرودرم ابریژن و درمان ال‌ئی‌دی برای مناطقی که مشکل دارند، ترکیب کنید.
روش‌های موضعی
علاوه بر همه روش‌های فوق، گزینه‌های موثری وجود دارند که می‌توان آن‌ها را در روال روزانه مراقبت از پوست گنجاند تا به کاهش علائم آسیب نور خورشید کمک کند.
دکتر رخسار درمان‌های موضعی مانند رتینوئید و ویتامین C (سی) را برای روشن‌تر شدن لکه‌های تیره، بهبود بافت پوست و کاهش خطوط ریز و چین و چروک توصیه می‌کند.
این‌ها را می‌توان به‌تنهایی یا همراه با میکرودرم ابریژن، لایه‌برداری یا هر لیزر درمانی استفاده کرد؛ اما مراقب باشید که در آن زیاده‌روی نکنید که مشکل را بدتر می‌کند.
رعایت اقدام‌های پیشگیرانه همراه با درمان‌های فوق بسیار مهم است. بیشتر سرطان‌های پوست در اثر قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور ماوراءبنفش ایجاد می‌شوند و همه متخصصان پوستی که با آن‌ها مصاحبه شد، در مورد دوری از نور خورشید بین ساعت‌های ۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر، که پرتوهای خورشید شدیدترین قدرت را دارند، تاکید قاطع داشتند.
نکته مهمی که باید به آن توجه داشته باشید، عبور اشعه‌های یووی خورشید از ابرها است که می‌تواند باعث آسیب پوست شود. بنابراین فرقی نمی‌کند هوا آفتابی یا ابری باشد؛ ۱۵ تا ۲۰ دقیقه قبل از خروج از منزل ضدآفتاب بزنید و برای حفظ اثر آن هر دو ساعت یک بار آن را تمدید کنید.
به گفته دکتر رخسار، بهترین راه برای محافظت در مقابل نور خورشید این است که کمتر در معرض نور خورشید باشید، سعی کنید بیشتر در سایه بمانید، لباس‌های محافظ بپوشید و از کرم‌های ضدآفتاب طیف وسیع (Broad Spectrum) با حداقل فاکتور محافظتی ۳۰ (SPF30) استفاده کنید.
