از آغاز خیزش سراسری مردم ایران علیه جمهوری اسلامی تاکنون ده‌ها تن از معترضان با اتهام‌های افساد فی‌الارض، محاربه، سب‌النبی و جاسوسی مواجه شده‌اند. اتهام‌هایی که هر کدام می‌توانند به صدور حکم اعدام منجر شوند. تا امروز هفت تن از معترضان به همین بهانه‌ها و در دادگاه‌هایی پر از ایرادهای قانونی و تناقض به اعدام محکوم و در نهایت اعدام شده‌اند.

به گزارش هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، از میان معترضان بازداشت‌شده، دست‌کم ۲۵ نفر به اعدام محکوم شده‌اند. در حال حاضر حکم اعدام محمد قبادلو در دیوان عالی کشور تایید شده و حکم اعدام هفت معترض دیگر به نام‌های منصور حوت، نظام‌الدین حوت، ابراهیم نارویی، عباس (مجاهد) کورکوری، شعیب میربلوچ‌زهی ریگی، منصور دهمرده و کامبیز خروت هم در دادگاه بدوی صادر شده اما هنوز در مراجع قضایی در دست بررسی است. حکم ۱۰ نفر هم در دیوان عالی کشور نقض شده است.

کمیته پیگیری وضعیت بازداشت‌شدگان پیش از این و در میانه اعتراض‌ها، توانسته بود به نام دست‌کم ۴۲ نفر دست پیدا کند که با این اتهام‌ها در خطر محکومیت و اجرای حکم اعدام‌اند. سازمان عفو بین‌الملل نیز ۱۲ آذرماه ۱۴۰۱، از خطر اعدام ۲۸ نفر از جمله سه کودک که در جریان خیزش سراسری در ایران بازداشت شده بودند، خبر داد.

با این حال در بسیاری از موارد، خانواده‌ها در پی تهدیدها یا وعده‌های نیروهای اطلاعاتی جمهوری اسلامی، در مورد وضعیت عزیزانشان اطلاع‌رسانی نمی‌کنند و همین امر باعث می‌شود که دست جمهوری اسلامی برای اجرای بی‌سروصدای این احکام باز باشد.

به گزارش هرانا، احکام اعدام رضا آریا، حمید قره‌حسنلو، سهند نورمحمدزاده، حسین محمدی، مهدی محمدی‌فرد، عرشیا تک‌دستان، جواد روحی، سامان صیدی (یاسین)، ماهان صدرات مرنی (صدارت مدنی) و محمد بروغنی در بازه‌های زمانی مختلف نقض و پرونده آن‌ها به شعبه هم‌عرض ارجاع شده است. برخی از این افراد پس از نقض حکم اعدام در دیوان عالی کشور، در شعب هم‌عرض به احکام حبس و تبعید محکوم شده‌اند و پرونده برخی دیگر نیز کماکان در حال بررسی مجدد است.

محسن شکاری اولین معترضی بود که در تاریخ ۱۷ آذر ۱۴۰۱ اعدام شد. این حکم به جرم بستن خیابان ستارخان برای او صادر شد؛ اعدامی که بسیاری از کارشناسان حقوقی حامی جمهوری اسلامی نیز به اشتباه بودن آن و رعایت نشدن مسائل فقهی و حقوقی در این پرونده اذعان داشتند.

تنها پس از گذشت چهار روز، حکم اعدام مجیدرضا رهنورد، معترض اهل مشهد، در ملاعام به اجرا در آمد. محمدمهدی کرمی و محمدحسینی، از متهمان پرونده موسوم به «قتل بسیجی روح‌الله عجمیان» هم در تاریخ ۱۷ دی ۱۴۰۱ اعدام شدند و حکم اعدام مجید کاظمی، سعید یعقوبی و صالح میرهاشمی، از متهمان پرونده «خانه‌اصفهان» نیز چندی پیش در سحرگاه جمعه ۲۹ اردیبهشت، در زندان دستگرد اصفهان به اجرا در آمد.

بر اساس این گزارش، ۲۵ معترض نام‌برده به اتهام محاربه و افساد فی الارض عمدتا با رای دادگاه‌های انقلاب ایران با احکام اعدام روبرو شدند و بسیاری از آن‌ها طی مراحل دادرسی، از حق دسترسی به وکیل انتخابی محروم بودند.

برخی از بستگان این افراد اعترافات اجباری اخذشده از آنان در نتیجه اعمال شکنجه و آزار و اذیت‌های جسمی و روانی بازجویان را از جمله بارزترین مستنداتی دانسته‌اند که مراجع قضایی با اتکا به آن‌ها، رای خود را در خصوص سرنوشت متهمان صادر کرده‌اند.

سیدعلی مظلوم، سیدموسی آصف‌الحسینی، ابوالقاسم صلواتی، محمدرضا عموزاد، ایمان افشاری، سیدهادی منصوری و مرتضی براتی قضاتی بودند که برای این معترضان حکم اعدام صادر کردند. به گزارش ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، دادگاه انقلاب تهران با صدور مجموعا شش حکم اعدام به عنوان مرجعی که در سرکوب خیزش سراسری از طریق صدور احکام مرگ آور برای معترضان بیشترین نقش را داشته است، ارزیابی می‌‎شود.

همچنین دادگاه انقلاب کرج و مجتمع قضایی شهید نوری (دادگاه عمومی زاهدان) هر یک با صدور پنج حکم اعدام، در رتبه دوم و سوم مراجعی که بیشترین احکام اعدام را برای بازداشت‌شدگان خیزش سراسری صادر کرده‌اند، قرار دارند. دادگاه‌های انقلاب اصفهان و ساری، هر یک با صدور سه حکم اعدام برای معترضان و نهایتا دادگاه‌های انقلاب، مشهد، اهواز و زاهدان نیز هر یک با صدور یک حکم اعدام برای متهمان، در سرکوب معترضان اخیر نقش داشته‌اند.

هر روز که می‌گذرد، نگرانی‌ها از خطر اجرای حکم اعدام محمد قبادلو، منصور حوت، نظام‌الدین حوت، ابراهیم نارویی، عباس (مجاهد) کورکوری، شعیب میربلوچ‌زهی ریگی، منصور دهمرده و کامبیز خروت بیشتر می‌شود. امیر رئیسیان، وکیل محمد قبادلو، روز سه‌شنبه دوم خرداد، از رد درخواست اعاده‌ دادرسی حکم اعدام موکلش در شعبه ۱ دیوان عالی کشور خبر داد. با رد درخواست اعاده دادرسی در دیوان عالی کشور، پرونده برای اجرای حکم اعدام در اختیار دادگاه بدوی و سازمان زندان‌ها قرار می‌گیرد.

محمد قبادلو ۲۳ ساله‌، در دو پرونده جداگانه در دادگاه کیفری استان تهران و دادگاه انقلاب تهران، به اعدام محکوم شده است. شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب تهران به ریاست ابوالقاسم صلواتی، محمد قبادلو را به‌ اتهام محاربه محاکمه و به اعدام محکوم کرده است. محمد قبادلو در دادگاه کیفری استان تهران هم به‌اتهام قتل عمد فرید کرم‌پور، یکی از اعضای گارد ویژه نیروی انتظامی، به «قصاص نفس» محکوم شده است. او متهم است که در جریان اعتراض‌های ضدحکومتی پاییز گذشته، این عضو یگان ويژه نیروی انتظامی را با خودرو زیر گرفته است. برخی نزدیکان قبادلو اعلام کرده‌اند که محل کشته شدن این مامور جایی غیر از مکانی بوده است که در پرونده قبادلو اعلام می‌شود.

به‌ گفته وکیل محمد قبادلو و اعضای خانواده او، در رسیدگی قضایی به این پرونده اشکالات حقوقی پرشماری وجود دارد. از جمله اینکه مقام‌های دادگاه به شواهد و مدارکی که نشان می‌دهد محمد قبادلو به بیماری دوقطبی مبتلا است و در روز حادثه اراده و سلامت روان نداشته است، توجهی نکرده‌اند.

داده‌های سازمان‌ها و كنشگران حقوق بشری نشان می‌دهد که دستگاه قضایی جمهوری اسلامی تنها در اردیبهشت‌ ۱۴۰۲، دست‌کم ۱۱۴ تن از جمله صالح میرهاشمی، مجید کاظمی و سعید یعقوبی، سه متهم پرونده خانه‌اصفهان، و یوسف مهراد و صدرالله فاضلی زارع، دو زندانی عقیدتی زندان اراک، را به دار آویخته است.