جمهوری اسلامی ایران که طی چهار دهه گذشته همواره از هیئت‌های مذهبی به عنوان بازوهای تبلیغاتی خود بهره‌برداری کرده است، اینک با افزایش شمار مداحان منتقد قصد دارد برای هیئت‌ها هم دستورالعمل حکومتی صادر کند. این خبر را علیرضا نجیمی، مدیرکل تبلیغات اسلامی یزد، اعلام کرد و گفت برای هیئت‌های مذهبی «منشور اخلاقی» تهیه می‌شود و آن‌ها به رعایت مفاد این منشور ملزم‌اند.

مدیرکل تبلیغات اسلامی استان یزد صراحتا از «برنامه‌ریزی برای هیئت‌های مذهبی و هدایت‌گری» آن‌ها سخن گفت و این مسئله را برای حکومت «مهم و حیاتی» توصیف کرد.

خیز حاکمیت برای تعیین دستورالعمل‌های جدید برای هیئت‌ها‌ در حالی است که در مراسم ایام محرم سال گذشته، شماری از مداحان در هیئت‌های مذهبی از جمهوری اسلامی ایران و نظام تمامیت‌خواه انتقاد کردند. برخی منابع خبری هم اطلاع دادند که در جریان سوگواری‌های ماه محرم دو هیئت شناخته‌شده و قدیمی بعثت و فهادان ممنوع‌الفعالیت شده‌اند.

علیرضا نجیمی نیز در جلسه هماهنگی تدوین منشور هیئت‌ مذهبی به این موضوع اذعان کرد و گفت: «بعضی‌ها درصدد فاصله انداختن بین هیئت‌های مذهبی سنتی یزد با نظام اسلامی بودند که با جواب قاطع هیئت‌های مذهبی روبرو شدند».

آیین‌های مذهبی در یزد به دلیل دارا بودن ویژگی‌ها و نمادهای خاص در سراسر ایران شهرت دارند. برخی علاقه‌مندان آیین‌های سنتی نیز هم‌زمان با ماه محرم به این شهر سفر می‌کنند تا آیین سنتی سوگواری در یزد را از نزدیک ببینند.

آیین سوگواری محرم در شهر یزد در سال ۱۴۰۱ با حواشی متعددی همراه بود تا آنجا که زمزمه‌هایی از ممنوع‌الکار شدن برخی هیئت‌های مذهبی معروف در این شهر شنیده شد. در همان زمان، کانال تلگرامی باران کویر که اخبار یزد را پوشش می‌دهد، خبر داد نهادهای امنیتی به هیئت‌‌ها و حسنیه‌های سنتی فشار می‌آورند و حتی واژگان نوحه‌ها را هم سانسور می‌کنند و تغییر می‌دهند.

در مداحی‌ها و نوحه‌خوانی‌های مذهبی شهر یزد واژگانی از جمله آزادگی، آزادی و قیام کاربرد زیادی دارد اما به نظر می‌رسد که این عبارات برای حاکمیت خوشایند نیستند. سخنان اخیر مدیرکل تبلیغات اسلامی یزد نیز از همین موضوع پرده برمی‌دارد. او از «روحانیون مذهبی» به‌صراحت خواست در هیئت‌ها حضور داشته باشند و «خط فکری» هیئت را منطبق با اصول اساسی انقلاب اسلامی «اصلاح» کنند.

سال گذشته برخی هیئت‌های مذهبی افشا کرده بودند که نهادهای امنیتی آنان را وادار کرده‌اند نوحه‌هایی بخوانند که در آن‌ها بر مواردی مانند «ولایت‌پذیری» و «اسرائیل‌ستیزی» تاکید شده است. حتی خبرهایی منتشر شد مبنی بر اینکه دسته‌های عزاداری به دلیل زیر بار خواندن این اشعار نرفتن، اجازه حرکت نداشتند.

آیین‌های سوگواری ماه محرم برای بسیاری از ایرانیان باورمند به دین اسلام و مذهب شیعه اهمیت بسیار دارد. بسیاری از برگزارکنندگان این مراسم بارها تاکید کرده‌اند که در جهت مخالف حکومت ایران ایستاده‌اند و برگزاری مراسم سوگواری ایام محرم به معنای تایید حکومت نیست.

روح‌الله خمینی پس از وقوع انقلاب اسلامی در سخنانی به‌صراحت گفت «این محرم و صفر است که اسلام را زنده نگه‌ داشته‌ است». بسیاری با استناد به این جمله باور دارند که خمینی و اسلافش شرط بقای حاکمیت را در بهره‌برداری سیاسی از آیین محرم می‌دانستند و به همین دلیل قصد مصادره سوگواری‌های مذهبی مردم را دارند.

با این‌ حال، اتفاق‌های سال‌های اخیر و انتقادهای صریح برخی مداحان معروف از جمهوری اسلامی مقام‌های حکومتی را به‌شدت نگران کرده است. فروردین‌ امسال پس از شدت یافتن برخوردهای حکومتی‌ها با مخالفان حجاب اجباری، سید مجید بنی‌فاطمه، از مداحان معروف، در مراسمی گفت: «کسی که بلد نیست امر به‌ معروف و نهی از منکر کند، غلط می‌کند کاری انجام دهد.»

کمی پیش از او نیز حمیدرضا علیمی، یکی دیگر از مداحان شناخته‌شده، به گرانی‌های افسارگسیخته در دولت ابراهیم رئیسی انتقاد کرد و خطاب به حامیان حکومت گفت: «کور شدید و خفه‌خون گرفتید و مردم قربانی این بازی کثیف‌اند؛ کمی باشرف باشید، شاید خوشتان آمد.»