هزاران نفر در هرات، روز پنجشنبه دوم شهریور، مقابل اداره گذرنامه این استان تجمع کردند تا برای دریافت گذرنامه درخواست‌ بدهند. در تصاویری که در رسانه‌های اجتماعی منتشر شده‌ است زنان و مردان زیادی در صف‌های طولانی تلاش می‌کنند برگه‌های درخواست گذرنامه را به مسئولان این اداره بدهند.

شماری از ساکنان هرات با انتشار ویدیو و عکس از تجمع مقابل اداره گذرنامه در این استان نوشتند که تقاضا برای دریافت گذرنامه در دو سال گذشته هم زیاد بود، اما تجمع امروز بیانگر افزایش روزافزون تقاضا برای خروج از افغانستان است.

ساکنان هرات در حالی برای دریافت گذرنامه هجوم بردند که مولوی نور احمد اسلام‌جار، والی طالبان در هرات، روز چهارشنبه، گفت پس از این هر روز هزار جلد گذرنامه بین متقاضیان توزیع می‌شود. مسئولان اداره عمومی گذرنامه، روز چهارشنبه، با حضور استاندار طالبان در هرات، ساختمان جدید این اداره را افتتاح کردند. خبرگزاری باختر، رسانه تحت کنترل طالبان، به نقل از مولوی حسیب‌الله حسیب، رئیس عمومی اداره گذرنامه، نوشت براساس فرمان سراج‌الدین حقانی، وزیر داخله (کشور) رژیم طالبان، میزان توزیع گذرنامه بین مردم افزایش خواهد یافت.

به نظر می‌رسد انتشار خبر افزایش توزیع گذرنامه، باعث هجوم بی‌سابقه مردم به اداره گذرنامه در هرات شده است. با سلطه طالبان بر افغانستان، هزاران نفر از ترس انتقام‌جویی طالبان از این کشور خارج شدند. طالبان در دو سال گذشته بارها محدودیت‌هایی که به افزایش فساد در این روند منجر شد، برای توزیع گذرنامه ایجاد کردند.

شماری از متقاضیان می‌گویند بهای یک جلد گذرنامه در بازار غیر‌قانونی (بازار سیاه)، تا دو هزار دلار آمریکایی افزایش یافته است. طالبان در اوایل سال ۲۰۲۲ اعلام کردند که گذرنامه تنها به افرادی داده می‌شود که دلیل موجهی برای سفر به خارج از افغانستان داشته باشند. براساس شرایط اعلام‌شده طالبان، افرادی که بیمارند و به درمان در خارج از کشور نیاز دارند، افرادی که بازرگان‌اند یا افرادی که برای تحصیل به خارج از افغانستان سفر می‌کنند، می‌توانند گذرنامه دریافت کنند.

این محدودیت‌ها باعث شد شماری از مسئولان و اعضای ارشد طالبان، با نفوذ در اداره گذرنامه، برای افرادی که مبلغ گزافی می‌پردازند‌ گذرنامه تهیه کنند. در ماه‌های نخست سلطه طالبان بر افغانستان، هزاران نفر از کارمندان سازمان‌های مورد حمایت دولت‌های غربی به دلیل تهدید طالبان، با پرداخت یک تا دو هزار دلار (برای هر نفر) گذرنامه دریافت کردند و از افغانستان خارج شدند. همچنین در دو سال گذشته، افرادی که به دلایلی توانایی خروج از مرزهای غیر‌قانونی را نداشتند، با پرداختن پول گزاف به دلالان در بازار سیاه، گذرنامه دریافت کردند.

محدودیت‌های طالبان در زمینه توزیع گذرنامه همچنان پابرجا است و تجمع مردم مقابل اداره گذرنامه در هرات نشان می‌دهد که تقاضا برای دریافت گذرنامه به دلایل مختلف رو به افزایش است.

نظیف شهرانی، استاد مردم‌شناسی در دانشگاه ایندیانای آمریکا، به ایندیپندنت فارسی گفت مردم افغانستان از بهبود اوضاع کشور نا‌امید شده‌اند، چون در دو سال گذشته پیوسته از رهبران طالبان دروغ شنیده‌اند.

به گفته شهرانی، «مردم از طالبان نفرت دارند و از زندگی زیر سلطه این گروه بیزارند.»