درحالی‌که به دلیل اجرای مقررات مربوط به سربازی اجباری در ایران، خروج دانش‌آموزان و دانشجویان مشمول از مرزها بدون ارائه وثیقه به حکومت امکان‌پذیر نیست، علی ذوالقدر، رئیس پلیس گذرنامه فراجا، از لغو این قانون برای نوجوانان و جوانانی که قصد دارند در مراسم اربعین شرکت کنند خبر داد.

به گفته رئیس پلیس گذرنامه، مشمولان سربازی اجباری که در جمهوری اسلامی ایران «خدمت سربازی» نامیده می‌شود، به تامین وثیقه نیازی ندارند و می‌توانند درخواست گذرنامه زیارتی بدهند.

ذوالقدر به خبرگزاری دولتی ایرنا گفت که در مدت اخیر، ظرفیت صدور گذرنامه به چهار برابر افزایش یافته است و کارکنان این اداره در سه‌ نوبت مشغول فعالیت‌اند.

او همچنین گفت: «روزانه بیش از ۹۰ هزار گذرنامه زیارتی چاپ می‌کنیم.»

مدت اعتبار گذرنامه‌های زیارتی پنج‌ ساله است و دارندگان این گذرنامه‌ها فقط در ماه‌های محرم و صفر می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند، اما رئیس پلیس گذرنامه گفت که مقام‌های جمهوری اسلامی در حال مذاکره با مقام‌های عراقی‌اند که از این گذرنامه‌ها در دیگر ماه‌های سال هم استفاده شود.

ذوالقدر در ادامه نیز افزود که مدت صدور گذرنامه‌های زیارتی بین پنج تا هفت روز است.

خبر امکان حضور دانشجویان و دانش‌آموزان مشمول سربازی اجباری در راهپیمایی اربعین بدون نیاز به ارائه وثیقه، روز جمعه ۳ شهریور، به شکل‌ گسترده‌ای در رسانه‌های حکومتی و دولتی جمهوری اسلامی بازتاب یافت.

صرف‌نظر از کارکرد تبلیغاتی این خبر که ممکن است افزایش شمار شرکت‌کنندگان جوان در مراسم اربعین را در‌پی داشته باشد، امکان خروج مشمولان از مرز بدون تامین وثیقه برخلاف رویه‌های جاری در جمهوری اسلامی، از برنامه حاکمیت برای شست‌وشوی مغزی نوجوانان و جوانان با ادعای حضور در یک مراسم مذهبی حکایت دارد.

پیش‌تر رحیم‌ آبفروش، دبیر جامعه فعالان مردمی اربعین، در گردهمایی این گروه که با حضور علیرضا زاکانی، شهردار تهران برگزار شد، به‌صراحت اذعان کرده بود که حکومت قصد دارد از این مراسم برای تربیت کودکان برای منافع خود بهره‌داری کند.

او با اشاره به اینکه اربعین تا یک دهه آینده در تابستان است، گفت: «۱۰ سال فرصت داریم از اربعین برای تربیت نوجوانان استفاده کنیم و این می‌تواند تحولی برای دانش‌آموزان و نوجوانان باشد.»

خبرگزاری دولتی ایرنا، روز چهارشنبه یکم شهریور، در خبری اعلام کرد ستاد اجرایی فرمان امام، یک کاروان ۱۵ هزار نفری از «محلات کم‌برخوردار بیش از دو هزار نقطه ایران» را به راهپیمایی اربعین می‌برد.

اعزام نوجوانان محلات کم‌برخوردار به راهپیمایی اربعین با بودجه نهادهایی مانند ستاد اجرایی که به تصرف ثروت و سرمایه عمومی متهم است، به این معنا است که حکومت قصد دارد از یک مراسم مذهبی برای خود بهره‌برداری سیاسی کند.

پیش‌تر نیز حسین یکتا، از فرماندهان سپاه پاسداران و عضو شورای مرکزی قرارگاه عمار، اقدامات مشابهی انجام داده بود. او در سال جاری با حکم ابراهیم رئیسی، رئیس دولت سیزدهم جمهوری اسلامی، به سمت «نماینده فعالان مردمی در ستاد مرکزی اربعین» منصوب شده است.

حسین یکتا که علی خامنه‌ای به او لقب «اسب اصیل عربی» داده است، در اذهان عمومی به‌عنوان «فرمانده لباس شخصی‌ها» و مسئول اعزام کاروان‌های راهیان‌ نور شناخته می‌شود. بخش زیادی از فعالیت‌های کاروان‌های راهیان نور به برگزاری اردوهای بازدید دانش‌آموزان و دانشجویان از مناطق جنگی با چاشنی روایت‌های اغراق‌آمیز حسین یکتا از «انقلاب اسلامی، جنگ، استکبار جهانی و علی خامنه‌ای» اختصاص داشت.

حالا فرمانده لباس‌شخصی‌ها که تجربه اعزام نوجوانان به مناطق جنگی را هم دارد، به‌عنوان نماینده مردمی (ولی با بودجه حکومتی)، ماموریت جذب نوجوانان و جوانان را نیز در مراسم اربعین برعهده گرفته است.

راهپیمایی اربعین از نظر جمهوری اسلامی، فرصتی بی‌نظیر برای نمایش قدرت در خاورمیانه و جهان است. همچنین علی خامنه‌ای را به رویای «تمدن نوین اسلامی» نزدیک می‌کند. به همین دلیل سالانه بخش هنگفتی از بودجه نهادها و دستگاه‌های اجرایی کشور در خدمت اجرای این مراسم قرار می‌گیرد.

اختصاص ارز اربعین از بانک مرکزی به بیش از ۲۵۰ هزار نفر، احداث پنج کارخانه سیار یخ در مرزها، راه‌اندازی بزرگ‌ترین بیمارستان سیار غرب آسیا و چندین بیمارستان سیار دیگر، برپایی سه هزار موکب، اختصاص ۴۰۰ تن دارو و ۱۰۰ دستگاه آمبولانس، اعزام اتوبوس‌های شهری و بین‌شهری، کمک‌هزینه سفر و اختصاص صدها تن مواد غذایی تنها بخشی از اقدامات جمهوری اسلامی در مراسم اربعین سال جاری است.

علاوه بر این اقدامات، هر یک از دستگاه‌های دولتی و حکومتی سهم خود را نیز در اختصاص بودجه به این مراسم پرداخته‌اند؛ مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی، روز پنجشنبه ۱۹ مرداد، گفت که وزارت راه و شهرسازی برای اربعین بیش از سه‌ هزار میلیارد تومان اعتبار در نظر گرفته است. حسن بهرام‌نیا، استاندار ایلام، نیز گفته بود که طی کمتر از دو سال، شش هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان برای زیرساخت‌های اربعین هزینه کرده‌ایم.

همچنین به گفته رئیس شورای شهر تهران، شهرداری پایتخت ۳۰۰ میلیارد ریال به‌منظور هزینه در مراسم اربعین پرداخت می‌کند.

افزون بر این رقم هنگفت، شهرداری تهران و دیگر شهرداری‌ها در مراسم اربعین خدمات تدارکاتی ارائه می‌‌کنند. ضمن اینکه راهپیمایی اربعین بودجه جداگانه‌ای هم دارد. صرف این بودجه‌های کلان در حالی است که طبق آمار رسمی، بیش از ۳۰ میلیون نفر از جمعیت ایران طی سال‌های اخیر فقیرتر شده‌اند.

به‌رغم تمام مشوق‌های حکومتی، آمارها نشان می‌دهد که شمار شرکت‌کنندگان مراسم اربعین از سال گذشته کمتر است و حالا دیگر بسیاری از باورمندان به دین هم حساب خود را از حکومت جدا کرده‌اند و قصد شرکت در این مراسم حکومتی را ندارند.

علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، در سخنان خود مراسم اربعین را «بزرگ‌ترین گردهمایی عالم» و «نورافکن قوی» خوانده و ادعا کرده است که در دنیا سعی می‌کنند نگذارند این نورافکن دیده شود. او در یکی از سخنرانی‌های خود در سال ۱۳۹۸ نیز به‌صراحت گفت که راهپیمایی اربعین می‌تواند زمینه‌ساز تحقق هدف نهایی «امت اسلامی» باشد.

بر اساس تحقیقاتی که پایگاه‌ داده‌های باز ایران منتشر کرده است، در سال ۱۴۰۱ خورشیدی حداقل هزار و ۴۲۰ میلیارد تومان فقط از بودجه عمومی دولت ایران صرف برگزاری مراسم راهپیمایی اربعین شد. این رقم دو برابر اعتبارات «تامین زیرساخت مسکن»، پنج برابر اعتبارات «اجرای قانون هوای پاک» و هفت برابر «یارانه و کمک زیان حمل‌ونقل برون‌شهری» است.