همزمان با گسترش ابعاد صدور احکام تعلیق و اخراج استادان در آستانه سالگرد قتل حکومتی مهسا امینی و خیزش سراسری مردم ایران علیه نظام حاکم بر کشور، کانون صنفی استادان دانشگاهی ایران در بیانیه‌‌ای، به تشکیل «صدها پرونده» برای استادان دانشگاه و موج «احضار» و تهدید و تعلیق و اخراج استادان اعتراض کرد و خواهان توقف این روند شد.

کانون صنفی استادان دانشگاهی ایران یکشنبه، ۵ شهریور (۲۷ اوت)، در بیانیه‌ای به احضار، تعلیق و اخراج گسترده استادان دانشگاه‌ها اعتراض کرد و افزود: «هم‌اکنون صد‌ها پرونده در این رابطه در دانشگاه‌های مختلف به بهانه امضای بیانیه یا اظهارنظر توسط استادان، متوقف است و چندین عضو هیئت‌علمی در دانشگاه‌های مختلف یا اخراج شده‌اند، یا در آستانه اخراج قرار گرفته‌اند.»

کانون صنفی استادان دانشگاهی ایران در این بیانیه تاکید می‌کند که اعمال فشار، احضار و اخراج استادان «نه‌تنها موجب فروکش کردن شعله‌های علم و فناوری در دانشگاه‌ها می‌شود، بلکه موجب بی‌رغبتی دانشگاهیان به مباحث مختلف توسعه‌ای کشور و تشدید خروج نخبگان از کشور» شده است.

کانون صنفی استادان دانشگاهی کشور با اعتراض به «امنیتی کردن نهاد دانشگاه»، می‌افزاید که دستگاه‌های امنیتی «استاد، دانشجو و دانشگاه» را «تهدید» به‌شمار می‌آورند و در نتیجه، با آن‌ها برخورد امنیتی صورت می‌گیرد. نویسندگان این بیانیه «نمونه بارز» این نگرش و برخورد را نامه منتسب به احمد وحیدی، وزیر کشور، می‌دانند که در آن، «اعضای هیئت‌علمی به عنوان بزرگ‌ترین عامل اعتراضات سال ۱۴۰۱» معرفی شده‌اند و از وزارتخانه‌های علوم و بهداشت خواسته شده است که «ترتیب استخدام ۱۵ هزار عضو هیئت علمی همسو با این جریانات ضد استقلال دانشگاه» داده شود.

کانون صنفی استادان دانشگاهی کشور همچنین با اعلام «نارضایتی و اعتراض عمیق و شدید» خود از «تعرض به ساحت دانشگاه و زوال تدریجی وجوه علمی آن با جایگزینی رفتار‌های سیاسی و باندی به جای شیوه‌ها و روش‌های علمی»، هشدار می‌دهد که «ادامه این مسیر نه‌تنها عواقب ناگوار برای کشور و توسعه و پیشرفت آن در بر خواهد داشت، بلکه اهداف و خواست مداخله‌گران انحصارطلب را نیز عملی نخواهد کرد».

این بیانیه در ادامه خواهان «بازگشت استقلال و حیثیت علمی دانشگاه به آن» می‌شود و می‌افزاید که باید «نگاه امنیتی و حضور نیرو‌های امنیتی در دانشگاه کنار گذاشته شود و فضای امن همراه با آرامش به عنوان مقتضای محیط‌های آکادمیک و شرط لازم برای امنیت‌خاطر استادان و دانشجویان» فراهم شود.

در بیانیه کانون استادان دانشگاه‌های کشور همچنین تاکید می‌شود که باید ‌از اعضای هیئت‌‌های علمی دانشگاه‌ها که هدف تعرض قرار گرفته‌اند، «شامل استادانی که اخراج شده‌اند  یا در آستانه اخراج و تحت فشار‌های گوناگون قراردارند، دلجویی شود و موانع پیش ‌پای آنان برداشته شود».

کانون صنفی استادان دانشگاه‌های کشور همچنین خواهان توقف «احضار استادان و دانشجویان به جلسات بازجویی تحقیرآمیز» شده است و از «نهاد‌های غیرمسئول مانند وزارت کشور» می‌خواهد که به جای «دخالت در امور دانشگاه‌ها، به انجام وظایف قانونی خود، از جمله ارتقای امنیت کشور»، بپردازند.

این بیانیه همچنین با اشاره به اینکه دانشگاه‌ها بیش از چهار دهه و «از ابتدای انقلاب تاکنون به دلیل دخالت نهاد‌های غیرمسئول با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو بوده‌اند»، می‌افزاید که در عمل،  بخش مهمی از اختیارات آموزش عالی و دانشگاه از وزارت علوم سلب، و به «شورای عالی انقلاب فرهنگی» واگذار شده است و از سوی دیگر، با «سلب اختیار از دانشگاه در جذب اعضای هیئت‌علمی»، اعضای کمیته جذب دانشگاه‌ها را هیئت عالی جذب شورای انقلاب فرهنگی تعیین می‌کند و «حتی در جذب دانشجو نیز استقلال دانشگاه سلب شده است» و در عمل، «دانشگاه تقریبا هیچ نقش قابل‌توجهی در پذیرش و جذب دانشجویان» خود ندارد.

کانون صنفی استادان دانشگاهی ایران در ادامه به «دخالت فراوان نهاد‌های امنیتی-اطلاعاتی در رابطه با مباحث درون دانشگاه»، به ویژه در سال‌های اخیر، اشاره می‌کند و می‌افزاید که این «دخالت‌ها نه‌تنها در انتخاب مدیران دانشگاه‌ها بسیار تاثیرگذار شده است، بلکه در تصمیم‌گیری‌های اجرایی هم در موارد مختلف مشکل‌زا شده است»، تا جایی که «حتی برای ارتقای مرتبه، برخی از افراد متقاضی را در نهاد‌های امنیتی تحت‌فشار می‌گذارند تا با سپردن تعهد، از اظهارنظر‌های منتقدانه خودداری کنند».

در بخش دیگری از این بیانیه همچنین تاکید می‌شود که «فاجعه‌آمیزتر از همه این موارد، دخالت نهاد‌های غیرمسئول در مباحثی همچون ارتقا، ترفیع و تبدیل وضعیت عضو هیئت‌علمی و یا سایر ارزیابی‌های اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌ها است» که سبب شده است تا نخبه‌ترین جوانان کشور «با مشاهده چنین شرایط تحقیرآمیز و غیر‌قابل‌قبولی، ناامید» شوند و مسیر خروج و مهاجرت از کشور را دنبال ‌کنند.

با اینکه بیانیه کانون صنفی استادان دانشگاه، مسئولیت‌های اصلی را در موج اخراج استادان دانشگاه‌ها و برخوردهای امنیتی و قضایی با دانشجویان، متوجه دستگاه‌های امنیتی و وزارت کشور کرده است، همزمان، آبتین گلکار، مترجم و استاد گروه زبان روسی دانشگاه تربیت مدرس، در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «تکلیف طایفه‌ اشقیا که مشخص است، ولی خاک باید بر سر کرد وزیری را که در حد بز اخفش هم نمی‌تواند به افتضاحی که در موسسات زیردستش به‌‌پا شده، واکنش نشان دهد.»

اخراج و تعلیق ۱۴ استاد در یک هفته؛ استعفای عارف از هیئت جذب دانشگاه شریف

محمدرضا عارف، که پیش‌تر گزارش‌هایی درباره موافقتش با اخراج علی شریفی زارچی، استاد دانشگاه صنعتی شریف، منتشر شده بود، از استعفای خود از هیئت جذب دانشگاه صنعتی شریف خبر داد و افزود: «دخالت‌های مخرب نهاد‌هایی که هیچ ربطی به مسائل درون دانشگاه ندارند، در مباحث درون دانشگاه، استقلال دانشگاه را» هدف قرار داده‌‌اند.

عارف رای دادن به اخراج شریفی زارچی را رد کرد و او را از استادان «موفق و نخبه دانشگاه صنعتی شریف» دانست، و گفت: «در هیئت جذب دانشگاه مفصلا درخصوص تبعات عدم تمدید قرارداد اساتید نخبه‌ای همچون دکتر شریفی زارچی هشدار دادم و تاکید کردم که با اینگونه برخوردها باعث ریزش نیروهای نخبه می‌شویم.»

علی شریفی زارچی، عضو هیئت علمی بیوانفورماتیک و هوش مصنوعی دانشکده مهندسی کامپیوتر دانشگاه صنعتی شریف،  شنبه، ۴ شهریور (۲۷ اوت)، از «دریافت نامه اخراج» خود از این دانشگاه خبر داد.

این استاد اخراج‌شده دانشگاه شریف، با اشاره به اینکه «استناد مدیریت دانشگاه آن است که به‌رغم مکاتبه در خرداد و آذر ۱۴۰۰ و شهریور ۱۴۰۱، هیچ اقدامی برای تمدید قرارداد خود انجام نداده‌ام»، تصویر درخواست «ترفیع و تبدیل وضعیت» خود را منتشر کرد و نوشت: «تاریخ ثبت درخواست‌های ترفیع و تبدیل وضعیت را ببینید تا متوجه شوید چطور حقیقت فدای سیاست می‌شود.»

همزمان، بنا به گزارش شوراهای صنفی دانشجویان، آمنه عالی و حمیده خادمی از اساتید دانشگاه علامه، نیز اخراج شده‌اند و دست‌کم  ۷ تن از استادان دانشکده ادبیات دانشگاه تهران نیز با «حذف تدریس»، عملا از ادامه همکاری با این دانشکده تعلیق شده‌اند.

آمنه عالی، استاد اخراج‌شده دانشگاه علامه، یکشنبه، ۵ شهریور (۲۷ اوت)، با تایید اخبار منتشرشده درباره اخراج خود، گفت: «با من و حمیده خادمی تماس تلفنی گرفتند و گفتند قراردادتان لغو شده است.»

او گفت که «منشی دفتر رئیس دانشکده» در این زمینه با او تماس گرفته است، و افزود، «از آن‌ها خواستیم نامه بزنند، ولی گفتند به صورت رسمی نامه نمی‌زنیم وهیچ توضیح هم ندادند»، اما «دلایل اخراج، سیاسی و مربوط به اعتراضات» بوده است، چون «بیانیه‌ها را امضا کرده بودیم، در تحصن‌های دانشجویی همراهی داشتیم و نسبت به تعلیق دانشجویان اعتراض کردیم».

همچنین، گزارش شده است که تدریس «حسین علایی، از فرماندهان ارشد و سابق سپاه که طی یک دهه گذشته انتقاداتی به عملکرد سران جمهوری اسلامی وارد کرده، در دانشگاه تهران، و رضا صالحی ‌امیری، رئیس سابق کمیته ملی المپیک، در دانشگاه علوم و تحقیقات» نیز حذف شده است.

مهدی خویی، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه علامه تهران، و آذین موحد، استاد گروه موسیقی دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران، نیز در هفته گذشته حکم اخراج و «تعلیق از تدریس» دریافت کردند.

از آغاز خیزش سراسری شهروندان ایران علیه نظام جمهوری اسلامی در پاییز گذشته، تاکنون ده‌ها استاد دانشگاه در دانشگاه‌های مختلف ایران به دلیل حمایت از اعتراضات و حمایت از دانشجویان معترض، حکم تعلیق یا اخراج دریافت کرده‌اند و صدها دانشجو نیز از تحصیل «تعلیق» یا «اخراج» شده‌اند.