در روزهای گذشته، پس از آنکه ژاپن پمپاژ بیش از یک میلیون تن پساب نیروگاه اتمی ویران‌شده فوکوشیما به اقیانوس آرام را آغاز کرد، علاوه بر اعتراض‌های گسترده فعالان محیط زیست، بحث درباره سلامتی غذاهای دریایی نیز در میان اقتصادهای بزرگ آسیا بالا گرفت.
دولت چین که به‌شدت منتقد رهاسازی «آب‌های آلوده» است، اعلام کرده که این اقدام ژاپن «خودخواهانه و غیرمسئولانه» است و منافع عمومی بین‌المللی را نادیده می‌گیرد. مقام‌های چین در ادامه، اعلام کردند «به منظور جلوگیری از خطر آلودگی رادیواکتیو و ایمنی مواد غذایی» واردات غذاهای دریایی از این کشور همسایه را به‌طور کامل ممنوع خواهند کرد.
چند روز پس از اعلام این تصمیم، خبرگزاری سی‌ان‌ان با انتشار گزارشی در این زمینه نوشت که رستوران‌های ژاپنی در چین همچنان با استقبال مواجه‌اند. به نوشته خبرنگار این رسانه، مشتریان رستوران‌های غذای دریایی ژاپنی در چین فعلا یا از هشدار مقام‌های کشورشان بی‌اطلاع‌اند یا به آن اهمیتی نمی‌دهند.
در ادامه این گزارش آمده است که چین پیش‌تر در سال ۲۰۱۱ نیز محدودیت‌هایی را درباره واردات غذاهای دریایی از استان فوکوشیما اعمال کرده بود و حالا آن را گسترش داده است. پکن بارها ادعاهای ژاپن مبنی بر اینکه آب نیروگاه فوکوشیما به اندازه کافی تصفیه نشده و مقدار ناچیزی رادیواکتیویته دارد، رد کرده است.
ساعاتی قبل از اعلام سراسری ممنوعیت ورود غذاهای دریایی ژاپنی به چین، منطقه صنعتی هنگ‌کنگ که به عنوان یک شهر نیمه‌خودمختار فعالیت می‌کند، برای منع واردات محصولات آبزی از ۱۰ منطقه ژاپن از جمله توکیو و فوکوشیما مقرراتی صادر کرد.
در شرایطی که مردم چین هنوز محدودیت‌های مرتبط با رستوران‌های ژاپنی را جدی نمی‌گیرند، رسانه‌های این کشور مطالب انتقادی گسترده‌ای منتشر می‌کنند. این مطالب انتقادی به شبکه‌های اجتماعی چینی از جمله ویبو (Weibo) نیز رسیده است؛ برخی از کاربران این شبکه‌ها از موضع دولتشان حمایت می‌کنند و برخی هم از مقام‌ها خواسته‌اند با تحریم گسترده‌تر گامی فراتر از اقدام‌های کنونی بردارند.
در پی این گسترش این مطالب انتقادی، برخی از نهادهای ژاپنی اعلام کردند که در روزهای گذشته با موجی از تماس‌های تلفنی آزاردهنده از سوی چینی‌ها مواجه شده‌اند. آزارهایی که ماساتاکا اوکانو، معاون وزیر خارجه ژاپن، را بر آن داشت سفیر چین را به دلیل آنچه «وضعیتی بسیار تاسف‌بار و نگران‌کننده» خواند، احضار کند. این وزارتخانه همچنین با صدور بیانیه‌ای در روز دوشنبه از دولت چین خواست برای تضمین امنیت شهروندان ژاپنی در چین «تمام تدابیر ممکن» را اتخاذ کند.
کارشناسان می‌گویند این واکنش‌ها تا حدی منعکس‌کننده خصومت دیرینه این دو غول آسیایی است که به جنگ جهانی دوم و پس از آن بازمی‌گردد و انواع منازعات سرزمینی در دریاها را نیز شامل می‌شود. آنها خاطرنشان می‌کنند که فراخوان‌ها برای تحریم محصولات ژاپنی در چین بارها اتفاق افتاده است و هر زمان که نارضایتی‌های قدیمی مرور یا مناقشات ارضی شعله‌ور می‌شود، بحث تحریم محصولات مختلف نیز دوباره اوج می‌گیرد.
در سال ۲۰۱۲، زمانی که ژاپن گروهی از جزایر دریای چین شرقی را که توکیو و پکن ادعای مالکیت آنها را دارند، ملی کرد، روابط تجاری دو کشور به پایین‌ترین حد رسید و به اعتراض‌های خشونت‌آمیز ضدژاپنی در شهرهای چین دامن زد. در آن زمان، تحریم‌ها به حملات خشن به کارخانه‌های ژاپنی و همچنین خودروسازان و خرده‌فروشان لوازم خانگی منتهی شد.
با وجود روابط پرفرازونشیب دو کشور، غذاهای ژاپنی در بسیاری از نقاط چین بسیار محبوب‌اند. در سال ۲۰۲۲، تعداد ۷۸۹ هزار رستوران ژاپنی در چین وجود داشت که ارزش آنها حدود ۲۵ میلیارد دلار گزارش شد. در حال حاضر، تعداد رستوران‌های ژاپنی در چین بیشتر از قبل از شیوع ویروس کرونا در ماه‌های پایانی سال ۲۰۱۹ است؛ رستوران‌هایی که احتمالا به‌شدت از ممنوعیت جدید آسیب خواهند دید.
ژاپن سال گذشته غذاهای دریایی به ارزش حدود ۹۴۲.۴ میلیون دلار به چین صادر کرد؛ در حالی که هنگ‌کنگ حدود ۴۳۲.۳ میلیون دلار دیگر از این بازار به خود اختصاص داد. از این رو با تصمیم جدید دولت چین، صنعت ماهیگیری ژاپن با چالش‌های جدی مواجه خواهد شد و معیشت ماهیگیران محلی به خطر می‌افتد. با توجه به این موضوع، یک انجمن تعاونی که ماهیگیران را نمایندگی می‌کند، از توکیو خواسته است که «برای رسیدگی به آسیب‌های اعتباری ناشی از شایعات، اقدام‌های فوری انجام دهد».
در این میان، برخی منتقدان چین و هنگ‌کنگ را به هیاهوآفرینی و استانداردهای دوگانه متهم کرده‌اند و می‌گویند آنها از این موضوع برای کسب امتیاز سیاسی نسبت به رقیب منطقه‌ای‌شان استفاده می‌کنند. به گفته آنها، بسیاری از دانشمندان از موضع توکیو مبنی بر بی خطر بودن پساب‌های آزادشده در اقیانوس حمایت می‌کنند و این موضوع، تنها دستاویزی برای مقام‌های چینی به منظور ضربه به ژاپن است، نه اینکه در نگرانی‌های مبنی بر امنیت غذایی ریشه داشته باشد.
دیوید کروفچک، مدرس فیزیک در دانشگاه اوکلند نیوزیلند، می‌گوید نیروگاه‌های چین، کره جنوبی و تایوان در شمال اقیانوس آرام تریتیوم بسیار بیشتری از نیروگاه‌های هسته‌ای معمولی منتشر می‌کنند که آنچه در پساب‌های ژاپن وجود دارد، در مقایسه با آنها ناچیز و کم‌ضرر است.
در مطالعه‌ای که دولت ژاپن انجام داد نیز تاکید شد که نیروگاه هسته‌ای فوکینگ چین در سال ۲۰۲۰ مقدار زیادی تریتیوم در اقیانوس تخلیه کرده اما این موضوع با سانسور مواجه شده و به رسانه‌های دولتی چین راه نیافته است.
