سفرهای استانی رهبر طالبان؛ پنهانی و با تدابیر شدید امنیتی

رهبر طالبان به برخی مذاکره‌کنندگان با آمریکا در دوحه و افرادی که با کشورهای منطقه در تماس‌اند، سوءظن دارد

این تنها عکس منتسب به رهبر طالبان است--Wakil KOHSAR / AFP

با گذشته بیش از دو سال از عمر حکومت طالبان در افغانستان، هیچ عکس و ویدیویی از ملا هیبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان، منتشر نشده است. طالبان تنها ادعا می‌کنند که رهبرشان در قندهار با مقام‌های این گروه، علمای دینی و متنفذان قومی دیدار می‌کند و به چندین استان هم سفر کرده است. 

ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان، گفت که ملا هیبت‌الله آخوندزاده، رهبر این گروه، روز پنجشنبه ۳۰ شهریور به استان نیمروز (هم‌مرز با ایران) در جنوب غرب افغانستان سفر کرده است. مجاهد گفت که ملا هیبت‌الله در این سفر با شماری از مقام‌های محلی، اعضای شورای علما، استادان مدرسه جهادی و شماری از نیروهای طالبان دیدار کرده است. او در حساب کاربری خود در رسانه اجتماعی اکس (توییتر سابق) نوشت که رهبرشان در سفر به نیمروز از مقام‌های محلی طالبان خواسته است که به مشکلات مردم رسیدگی کنند و با آن‌ها با رحم و شفقت برخورد کنند. مجاهد گفت که ملا هیبت‌الله آخوندزاده، مشکلات و مشاوره‌های افرادی را که با او در نیمروز دیدار کرده‌اند، شنیده است.

هفته گذشته طالبان ادعا کردند که رهبرشان از بیمارستان ۳۵۰ بستر «عینو مینه» استان قندهار بازدید کرده است. بیش از دو سال از حکومت طالبان در افغانستان می‌گذرد و در این مدت، طالبان ادعای سفر رهبرشان به استان‌های کابل، هرات، زابل، نیمروز و چندین استان دیگر را مطرح کرده‌اند، اما آن‌ها هیچ عکس و ویدیویی مبنی برای اثبات ادعاهایشان را منتشر نمی‌کنند. طالبان ژوییه ۲۰۲۲ گفته بودند که هیبت‌الله آخوندزاده به کابل سفر کرده و در نشست علمای دینی نیز شرکت کرده است. تصویر سخنرانی زنده منتسب به رهبر طالبان از طریق رسانه‌های وابسته به طالبان منتشر نشد، اما تنها صدای آن پخش شد که تاکید بر اجرای شریعت اسلامی داشت.  

از رهبر طالبان تنها یک عکس منتشر شده است و جزییاتی درباره محل اقامتش در استان قندهار وجود ندارد. طالبان در دو سالگی سرنگونی حکومت افغانستان در سپاه ۲۰۵ البدر شان در قندهار رژه نظامی برگزار کرده بودند و در این رژه از نیروهای محافظتی رهبرشان نیز رونمایی کردند. این گروه از نیروهای محافظتی، تسلیحات و خودروهای زرهی در اختیار دارند که به رنگ سبز تیره است و روی آن‌ها به زبان پشتو عبارت «مشرتابه خاص زواک» یعنی «نیروهای ویژه رهبر» درج شده است.    

استان قندهار محل اقامت رهبر طالبان است و مسائل مرتبط با حکومتداری به‌صورت حضوری با ملا هیبت‌الله در میان گذاشته می‌شود و به‌دلیل تدابیر شدید محافظتی، دسترسی مقام‌های ارشد طالبان به رهبر دشوار است. در برخی مواقع هم، رهبر طالبان درخواست ملاقات با مقام‌های ارشد این گروه را رد کرده است.  

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

ملا هیبت‌الله آخوندزاده از چهره‌های تندرو دینی به حساب می‌آید و با فرمان‌های متعدد، محدودیت‌های شدیدی علیه آموزش و کار دختران و زنان اعمال کرده است. رهبر طالبان تنها به دختران اجازه رفتن به مدرسه تا پایان دوره دبستان را می‌دهد. فرمان‌های «زن‌ستیزانه»، تاکید بر اجرای شریعت اسلامی و تمایل نداشتن به تعامل با کشورهای غربی، این دلهره و ترس را برای رهبر طالبان ایجاد کرده است که مبادا هدف حمله احتمالی خودی یا پهپادی قرار گیرد و گمان می‌رود که یکی از دلایل حضور نیافتن او در اجتماع همین موضوع باشد. ملا هیبت‌الله پس از کشته شدن ملا اختر محمد منصور، دومین رهبر طالبان، بدون داشتن تجربه سیاسی و نظامی به‌عنوان رهبر طالبان انتخاب شد. اختر محمد منصور در مه ۲۰۱۶ در مسیر بازگشت از ایران به پاکستان در اثر یک حمله هوایی کشته شد.  

ایمن‌ الظواهری، رهبر شبکه القاعده، در ۳۱ ژوییه ۲۰۲۲ در منطقه دیپلمات‌نشین شهر کابل هدف هواپیمای بدون سرنشین آمریکایی قرار گرفت و کشته شد، اما طالبان کشته شدن ایمن الظواهری در افغانستان را رد کردند. مقام‌های ارشد طالبان از جمله ملا یعقوب، وزیر دفاع این گروه، بارها از اینکه قادر به کنترل حریم هوایی افغانستان نیستند، ابراز نگرانی کرده‌اند.   

شاخه خراسان دولت اسلامی (داعش) نیز در افغانستان حضور دارد و چندین مقام ارشد طالبان را هدف قرار داده است. تهدید داعش هم باعث نگرانی رهبر طالبان و مقام‌های ارشد این گروه شده است و به همین دلیل، تدابیر امنیتی آن‌ها افزایش یافته است.  

گفته می‌شود که رهبر طالبان به برخی از چهره‌هایی که مذاکرات دوحه را با آمریکا انجام دادند و با کشورهای منطقه در تماس بوده‌اند، سوءظن دارد و از روزی می‌ترسد که در یک «توطئه احتمالی» حذف شود.  

هر چند ملا هیبت‌الله در انزوا و گوشه‌نشینی در قندهار به سر می‌برد، اما رفته‌رفته کوشش کرده است تا نقش خود را در امور سیاسی، نظامی و اقتصادی حکومت طالبان نیز تقویت کند. چندین مقام‌ ارشد طالبان از جمله سراج‌الدین حقانی، وزیر داخله (کشور)، از انحصار قدرت ابراز نگرانی کردند.  

برخی از تحلیلگران معتقدند که آشکار نشدن چهره رهبر طالبان و حضور نیافتن او در اجتماع، تلاشی برنامه‌ریزی‌شده برای «تقدیس» ملا هیبت‌الله و افزایش محبوبیت او در میان هوادارانش است. تمام فرمان‌هایی که از طرف هیبت‌الله صادر می‌شود، به شکل شفاهی است. ملا عمر، بنیانگذار و نخستین رهبر طالبان، هم در انزوا زندگی می‌کرد و تنها چند عکس از او منتشر شده است.