با گذشت نزدیک به دو هفته از سقوط هواپیمای اوکراینی بر فراز تهران، سایه ابهام و لاپوشانی که از آغاز بر این ماجرا سنگینی می‌کرد، اکنون به جعبه سیاه این بویینگ ۷۳۷ رسیده است.

در حالی که اوکراین به عنوان مالک این هواپیما و کانادا به عنوان کشوری که ۵۷ شهروند خود را در این سانحه از دست داده، خواستار انتقال جعبه سیاه به فرانسه (یا اوکراین) هستند، تهران با وجود موافقت قبلی، اکنون با این خواسته مخالفت می‌کند.

غلامحسین اسماعیلی ۲۴ دی‌ماه در نشست هفتگی خود با خبرنگاران گفت: «قرار بود شب گذشته جعبه سیاه هواپیمای اوکراینی برای بازخوانی به فرانسه فرستاده شود.» اما روز گذشته حسن رضایی‌فر، مدیرکل بررسی سوانج سازمان هواپیمایی تاکید کرد که برنامه‌ای برای ارسال جعبه سیاه به کشور دوم وجود ندارد.

به گزارش رویترز، شورای امنیت حمل و نقل کانادا بر این باور است که هنوز طرح مشخصی برای بازکردن جعبه سیاه هواپیما اعلام نشده است.

پرواز شماره ۷۵۲ خط هوایی بین‌‌المللی اوکراین، بامداد چهارشنبه ۱۸ دی‌ماه با شلیک موشک پدافند هوایی نزدیک فرودگاه امام خمینی سرنگون شد و همه ۱۷۶ خدمه و مسافران آن جان باختند.

مقامات تهران برای سه روز سرنگونی این هواپیما را با موشک انکار کردند و سرانجام تحت فشار رسانه‌ها و جامعه بین‌المللی ناگزیر به اعتراف شدند.

در حالی که تهران با ورود تیم‌های تحقیق اوکراینی و کانادایی به ایران برای بررسی موضوع موافقت کرد، خودداری از تحویل جعبه‌سیاه یا دانلود اطلاعات‌ آن به تردید‌ها در مورد ادعای عمدی بودن این سانحه دامن زده است.

ایرنا روز گذشته با رد کردن گزارش‌های مربوط به ارسال اطلاعات به اوکراین گفت، ایران در حال تحلیل جعبه سیاه است.

اما شورای امنیت حمل و نقل کانادا در بیانیه‌ای اعلام کرده که هنوز روشن نیست اطلاعات جعبه سیاه در چه زمانی دانلود می‌شود و مورد تحلیل قرار می‌گیرد.

از سوی دیگر فیلیپ شامپین، وزیر امور خارجه کانادا می‌گوید که در نامه‌ای خطاب به محمدجواد ظریف‌، همتای ایرانی خود از او خواسته که جعبه سیاه هر چه زودتر به اوکراین یا فرانسه انتقال یابد.

رویترز به نقل از او گزارش داد:«خواست جامعه بین‌المللی این است که جعبه سیاه به جایی که باید فرستاده شود تا اطمینان یابیم تجربه فنی مناسب در زمان بازگشایی جعبه سیاه وجود دارد.» شامپین که اخیرا در مسقط با ظریف دیدار کرده بود، گفت: «ایران بر مبنای اقدامات‌اش قضاوت می‌شود نه حرف‌هایش.»

جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا نیز از ایران خواسته که جعبه سیاه را به فرانسه بفرستد، چون این کشور از معدود کشورهایی است که از توانایی خواندن اطلاعات یک جعبه‌سیاه آسیب دیده برخوردار است.

وزیران خارجه کانادا، اوکراین، بریتانیا،افغانستان و سوئد که شهروندان خود را در سرنگونی هواپیمای اوکراینی از دست داده‌اند اخیرا در نشستی مشترک از ایران خواستند که برای شفاف‌سازی ابعاد این ماجرا همکاری کند. ترودو نیز پیش‌تر گفته بود که تا اجرای عدالت از پا نخواهد نشست.

در دو هفته اخیر، نه تنها ابهام‌های پیرامون سرنگونی این هواپیما کمتر نشده، بلکه هر روز ابعاد جدیدی به آن اضافه شده است. از جمله انتشار فیلمی از اصابت دومین موشک به این هواپیما، ۳۰ ثانیه پس از برخورد موشک اول.

از سوی دیگر در حالی که برخی مقامات تهران ادعای نقش جنگ الکترونیک در سرنگونی هواپیمای اوکراینی را مطرح می‌کنند، امروز مجتبی ذوالنوری، رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با رد احتمال سرنگونی هواپیما بر اثر حمله سایبری، گفت: «طبق بررسی‌ها و گزارش مسئولان ستادکل نیروهای مسلح خطای انسانی در سقوط هواپیمای اوکراینی اثبات شد و خطا و مشکل در سیستم پدافندی و شبکه کنترل نیز اثبات نشده است». خانه ملت به نقل از او نوشت:« با توجه به تبعات اعلام شرایط جنگی بر زندگی مردم، نمی‌توانستیم شرایط جنگی اعلام کنیم.» 

این در حالی است که هواپیمای اوکراینی به فاصله اندکی پس از حمله‌های موشکی سپاه به پایگاه‌های نظامی آمریکا در عراق سرنگون شد. عدم اعلام منطقه پرواز ممنوع در چنین شرایطی یکی از مهمترین ابهام‌های این پرونده است. برخی گزارش‌های غیررسمی حاکی از آن است که ایران در زمان حمله‌های موشکی در انتقام خون قاسم سلیمانی، فرمانده سابق سپاه،‌ منطقه پرواز ممنوع اعلام نکرد تا از هواپیما‌های مسافربری به عنوان سپر دفاعی استفاده کند. 

هیچ یک از مقامات تهران نیز تا این لحظه توضیح روشنی در مورد این ماجرا نداده‌اند و اکنون عدم تحویل جعبه سیاه به فرانسه یا اوکراین نیز پیچیدگی‌ها را بیشتر کرده است.