با گذشت بیش از یک ماه از سال مالی جدید در افغانستان، مجلس این کشور هنوز موفق به تصویب بودجه سال مالی 1399 نشده است. مجلس نمایندگان گناه این تاخیر را به گردن وزارت دارایی افغانستان می‌اندازد و می‌گوید وزارت دارایی کلیات بودجه را با تاخیر به مجلس فرستاده است؛ در حالی که طبق قانون، کلیات بودجه باید از اوایل آبان ماه به مجلس فرستاده شود. بودجه حداقل باید یک ماه در مجلس نمایندگان و در پانزده روز در مجلس سنا مورد بحث قرار بگیرد. گویا بودجه اوایل آذرماه به مجلس فرستاده شده و تا آغاز دی‌ماه هم کسی به فکر آن نبوده است. از سوی دیگر وزارت دارایی افغانستان مدعی‌ست تمام کار‌های تکنیکی بودجه را تکمیل کرده و به مجلس فرستاده است، اما مجلس در تصویب بودجه تاخیر کرده و هنوز آن را به تصویب نرسانده است. هم‌زمان با این فصل، تعطیلات زمستان مجلس هم از اول بهمن ماه برای 45 روز هم فرا رسیده است. مجلس نمایندگان در آخرین لحظات تصمیم گرفت که تعطیلات را برای دو روز عقب بیاندازد و روز چهارشنبه، دوم بهمن ماه، آخرین تصمیم را در مورد بودجه اتخاذ کند.
در صورتی که بودجه در روز چهار شنبه توسط مجلس تصویب نشود، دولت برای چهل و پنج روز دیگر بدون بودجه خواهد ماند. در این صورت حقوق کارمندان دولت - که یک ماه عقب افتاده، همچنان تا دو ماه دیگر نیز عقب خواهد افتاد و هم زمان با آن تمامی پروژه‌های تحقیقاتی دولت نیز به تاخیر خواهد افتاد.
این بار اول نیست که بودجه دولت افغانستان جنجالی می‌شود؛ تصویب بودجه در چند سال گذشته همیشه با چالش روبه‌رو بوده است. دلیل ایجاد مشکل برای تصویب بودجه از دو منظر مختلف روایت می‌شود. مجلس نمایندگان هر بار وجود نواقص در بودجه را دلیل عدم تصویب بموقع آن عنوان می‌کند. یکی از این نواقص عدم توازن بودجه برای استان‌هاست. این مسئله به عنوان مهم‌ترین دلیل عدم تصویب بودجه در چند سال گذشته مطرح بوده است. مجلس می‌گوید دولت افغانستان در رابطه با اختصاص بودجه به استان‌های گوناگون برخورد تبعیض آمیز دارد و برای بعضی از استان‌ها، پروژه‌های بیشتری را در بودجه در نظر می‌گیرد. در حالی که تخصیص پروژه به بعضی از استان‌ها بسیار کم است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
مشکل بعدی که باعث عدم تصویب بودجه می‌شود، مسئله وجود بودجه احتیاطی تحت نام کد 91 و کد 92 است. این دو کد برای موارد احتیاطی در نظر گرفته شده است. کد 91 در سند بودجه مالی سال 1395 وارد بودجه شد به این عنوان که اگر یک نهاد بودجه‌ای در طول سال مالی دچار کمبود بودجه شد، می‌توان از کد 91 برای جایگزینی کمبود بودجه استفاده کرد. به کد 91 کد پالیسی نیز می‌گویند.
کد 92 برای موارد اضطراری است و در صورت نیاز از آن استفاده می‌شود. حالا مجلس نمایندگان می‌گوید که از این کد برای موارد غیرضروری استفاده می‌شود. به طور مثال یکی از رسانه‌ها در گزارشی تحقیقی افشا کرد که حکومت از این کدها برای تامین امنیت تعدادی مقام‌های عالی‌رتبه دولتی، سفر‌های رئیس جمهوری و مشاورانش، درمان معاون رئیس جمهوری و همچنان پرداخت حقوق به بخشی از کارمندان دولت استفاده کرده است.
اما از آن سو دولت دلایل دیگری نیز برای عدم تصویب بودجه دارد. از دید دولت، نمایندگان به دلیل این که تلاش دارند پروژه‌های مورد نظر خود را وارد سند بودجه کنند، تصویب آن را به تاخیر می‌اندازند. به باور مقام‌های دولتی، تا زمانی که پروژه‌های مورد نظر وکلای مجلس در سند بودجه درج نشود، آن‌ها نمی‌گذارند بودجه به تصویب برسد. به همین دلیل بودجه هر ساله با تاخیر تصویب می‌شود.
به هر صورت عدم تصویب بودجه، چه ناشی از وجود نقص در سند بودجه باشد، یا اصرار نمایندگان برای وارد کردن پروژه‌های مورد نظرشان در سند بودجه، فشار اصلی این تاخیر بر شانه‌های کارمندان دولت و شهروندان است. زیرا عدم تصویب بودجه حقوق کارمندان دولت را عقب می‌اندازد و پروژه‌های تحقیقاتی را به تعطیلی می‌کشاند.
