آژانس جرایم و مواد مخدر سازمان ملل متحد در گزارشی اعلام کرد که تولید و قاچاق مت‌آمفتامین در افغانستان افزایش بی‌سابقه‌ای یافته و این ماده مخدر از منشأ افغانستان در نقاط دورتری، از جمله در اتحادیه اروپا، خاورمیانه، آسیای جنوب‌ شرقی، و شرق آفریقا کشف و ضبط شده است. 

در گزارش سال ۲۰۲۳ این آژانس که به‌تازگی منتشر شده آمده است که کشف و ضبط ۲.۵ تُن مت‌آمفتامین در سال ۲۰۱۷ از منشأ افغانستان به ۲۹.۷ تُن در سال ۲۰۲۱ افزایش یافته است. 

در این گزارش، تولید غیرقانونی مت‌آمفتامین در افغانستان تهدیدی فزاینده عنوان شده و تاکید شده است: «افزایش شدید کشفیات مت‌آمفتامین در افغانستان و کشورهای همسایه نشان می‌دهد که قاچاق مت‌آمفتامین به‌سرعت در حال گسترش است و بازارهای مواد مخدر غیرقانونی را تغییر داده است.» 

همچنین، مصادره سالانه مت‌آمفتامین در داخل افغانستان از ۱۰۰ کیلوگرم در سال ۲۰۱۹ به دوهزار و ۷۰۰ کیلوگرم در سال ۲۰۲۱ رسیده است که نشان‌دهنده افزایش بی‌سابقه تولید و توزیع این ماده مخدر در افغانستان است.

به گزارش آژانس جرایم و مواد مخدر سازمان ملل متحد، مت‌آمفتامین اکنون در افغانستان از سه منبع عمده به دست می‌آید: گیاه افدرا، که معمولا در مناطقی از افغانستان یافت می‌شود، محصولات دارویی مانند داروهای سرماخوردگی، و شبه‌افدرین، که از بازارهای قانونی وارد بازارهای غیرقانونی می‌شود. 
 

در این گزارش، بیشتر به تولید غیرقانونی مت‌آمفتامین در سال‌های اخیر در افغانستان و تاثیر آن بر کشورهای همسایه و کشورهای دورتر پرداخته شده است. 

یافته‌های این گزارش نشان می‌دهد که جلوگیری از تولید و پخش این ماده شامل برنامه «مبارزه با مواد مخدر» گروه طالبان نمی‌شود. همچنین، مقررات سخت‌گیرانه طالبان که در ماه آوریل ۲۰۲۲ علیه مواد مخدر در افغانستان اعلام شد هیچ اثری در کاهش تولید مت‌آمفتامین در آن کشور نداشته است. 

گروه طالبان در آغاز سال ۲۰۲۲ علیه مواد مخدر «جهاد» اعلام کرد و از همه نیروهای تحت فرمان خواستند که تولید و کشت مواد مخدر را در همه استان‌ها و روستاهای افغانستان ممنوع اعلام کنند، اما در این برنامه هیچ اشاره‌ای به انواع مواد مخدر نشده است.  

مشاهدات میدانی آژانس جرایم و مواد مخدر سازمان ملل نشان می‌دهد که ساخت و تولید مت‌آمفتامین در نقاط متعدد افغانستان بدون هیچ مانعی ادامه دارد. 

در این گزارش آمده است: «روش‌های متفاوتی برای به دست‌ آوردن مت‌آمفتامین در افغانستان وجود دارد. یک روش شامل مخلوط کردن ماده گیاه افدرا فراوری‌شده با مواد شیمیایی و حلال‌های دیگر است که امکان استخراج (استخراج اسید-باز) افدرین‌های مورد نیاز برای تولید مت‌آمفتامین را فراهم می‌آورد. روش دیگر استخراج شامل جوشاندن مقدار زیادی افدرا آسیاشده در آب است.»

در این گزارش آمده است که تاسیساتی که در آن‌ها استخراج انجام می‌شود به‌طور سنتی نزدیک به محل برداشت گیاهان نبوده، بلکه نزدیک به بازارهایی است که در آن‌ها افدرای فراوری‌شده معامله می‌شود. با این حال، افدرین استخراج‌شده به قاچاقچیانی فروخته می‌شود که مت‌آمفتامین را با استفاده از یکی از این روش‌های به دست می‌آورند. 

این آژانس پیش از این نیز در ماه سپتامبر سال ۲۰۲۳ در گزارشی اعلام کرده بود که پس از تسلط طالبان بر افغانستان، آن کشور سریع‌ترین رشد تولید مت‌آمفتامین در جهان را دارد و یکی از تولیدکنندگان عمده تریاک و منبع تولید هروئین است.

بر اساس این گزارش، میزان مواد مخدر کشف‌شده در کشورهای دیگر که منشا آن‌ افغانستان بوده در سال ۲۰۲۱ نسبت به سال‌های قبل ۱۲ برابر شده است.