تبلیغات رسانهای طالبان به سرعت در حال گسترش است و طی دو سال گذشته، ضمن اینکه شمار رسانههای تحت کنترل این گروه از جمله تلویزیون، رادیو، خبرگزاریهای آنلاین و روزنامههای چاپی افزایش یافته است، آنها انتشار محتوا به زبانهای پرکاربرد در جهان و بهویژه در کشورهای منطقه را نیز گسترش دادهاند. طالبان تا پیش از سلطه بر افغانستان، بیشتر به زبانهای پشتو و فارسی محتوا تولید میکردند و بیانیههای رهبر این گروه نیز به زبانهای عربی، اردو و انگلیسی ترجمه و منتشر میشدند، اما پس از دوسال و چهارماه سلطه بر افغانستان، رسانههای رسمی طالبان به ۱۰ زبان پر کاربرد محتوا منتشر میکنند.
رسانههای بزرگ طالبان شامل تلویزیون ملی افغانستان و خبرگزاری باختر است که صفحههای ویژهای به زبانهای بنگالی، اردو، انلگیسی، روسی، چینی، ترکی، عربی، پشتو، فارسی و ازبکی دارند و بیشتر برنامهها بهویژه سخنرانی مقامها، سرودها، ترانهها و محتوای تبلیغاتی را به این زبانها برگردانده و منتشر میکنند.
رسانههای طالبان
طالبان تا پیش از بازگشت به قدرت در ۱۵ اوت ۲۰۲۱، اعلامیهها، خبرها و محتوای تبلیغاتی خود را از طریق وبسایتی به نام «صدای جهاد»، رادیویی به نام «صدای شریعت» و مجلهای به نام حقیقت که به صورت پیدیاف در اینترنت بارگذاری میشد منتشر میکردند. رادیو صدای شریعت در زمان حاکمیت دور نخست طالبان در سال ۱۹۹۶ تاسیس شد و در جریان شورش این گروه علیه دولتهای پیشین افغانستان، از مکانهای نامعلومی برنامه پخش میکرد. پس از فروپاشی دولت جمهوری در افغانستان، اعضای طالبان، عکسی از یک خانه گلی در یک منطقه نامشخص کوهستانی را در توییتر منتشر کردند و ادعا کردند که استودیوی رادیو صدای شریعت در این مکان قرار داشت.
طالبان ادعا کردند که تا پیش از بازگشت این گروه به قدرت، رادیو صدای شریعت، از این مکان برنامه پخش میکرد- رسانههای اجتماعیپس از آنکه طالبان کنترل کابل را در دست گرفتند، نام «رادیو ملی افغانستان» را به رادیو صدای شریعت تغییر دادند و اکنون برنامههای این شبکه در اینترنت، رسانههای اجتماعی و ماهواره قابل دسترس است.
رادیو تلویزیون ملی افغانستان که در سال ۱۳۰۴ خورشیدی تاسیس شد، یکی از بزرگترین دستگاههای رسانهای در این کشور است. این رسانه در ۳۴ استان افغانستان دفتر و خبرنگار دارد و در سالهای آخر حاکمیت دولت اشرف غنی، پول هنگفتی برای تجهیز و مدرنسازی برنامههای آن هزینه شد. اکنون طالبان این رسانه را کنترل میکنند و زنان حق کار در هیچ یک از بخشهای آن را ندارند.
تلویزیون ملی افغانستان در زمان حاکمیت دولت جمهوری به زبانهای فارسی، پشتو و ازبکی برنامه پخش میکرد، اما اکنون این رسانه تحت کنترل طالبان به ۱۰ زبان برنامه منتشر میکند. به طور مثال، بخش زبان بنگالی این رسانه که اخیرا راهاندازی شده، صفحات پرمخاطبی در رسانههای اجتماعی و بهویژه در فیسبوک دارد. این بخش برای مخاطبان در بنگلادش راهاندازی شده است و ویدیوهای سخنرانی مقامهای طالبان، ترانهها و محتوای تبلیغاتی با زیرنویس بنگالی در آن منتشر میشوند.
در بخش معرفی صفحه تلویزیون ملی طالبان در فیسبوک، مقر آن شهر قندهار و هدف انتشار محتوای آن ذکر شده است. در بخش شماره تماس ارتباطی این صفحه، یک شماره تماس با کد کشور ایالات متحده آمریکا درج شده است.
بخش معرفی صفحه بنگالی تلویزیون ملی افغانستان زیر کنترل طالبان-facebook.com/RTAbanglaOfficialویدیوهایی که از ملا محمد یعقوب، ملا ندا محمد ندیم و دیگر مقامهای طالبان با زیرنویس و متن بنگالی در این صفحه منتشر شده است، حدود نیم میلیون بازدید داشته است و هزاران نفر با نوشتن کامنت به این ویدیوها واکنش نشان دادهاند و آنها را بازنشر کردهاند. از ۱۶۵ میلیون نفر جمعیت بنگلادش، حدود ۹۰ درصد آنان مسلماناناند که بیشترین جمعیت آنها سنیمذهباند. افراطیگری مذهبی از پدیدههای رایج در میان مسلمانان بنگلادش است و به همین دلیل، شماری از شهروندان این کشور در گروههای مختلف تروریستی در خاورمیانه و آسیا حضور دارند. در میان گروه طالبان نیز شهروندان بنگلادشی حضور دارند و سازمان امنیت ملی دولت پیشین افغانستان هرازگاهی از کشته یا بازداشت شدن این افراد در جریان عملیاتهای نظامی خبر میداد. به نظر میرسد طالبان با استفاده از شهروندان بنگلادش که پیش از این در صفوف این گروه میجنگیدند، اکنون تبلیغات رسانهای را با هدف ترویج افکار خود در میان شهروندان این کشور انجام میدهند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
هرچند در ژوئیه ۲۰۲۲، شرکت متا اعلام کرد که انتشار و پخش محتواهای مربوط به طالبان را در فیسبوک و اینستاگرام منع کرده، اما برخی صفحات رسانههای تحت کنترل طالبان در فیسبوک و اینستاگرام همچنان فعالاند.
خبرگزاری باختر که رسانه دولتی است، زیر نظر وزارت اطلاعات و فرهنگ فعالیت میکند و پس از بازگشت طالبان به قدرت، به یکی از اصلیترین نهادهای انتشار محتوای خبری مربوط به طالبان در افغانستان تبدیل شده است. این رسانه در ماههای اخیر، تولید بستههای تصویری و انتشار محتوا به زبانهای مختلف را آغاز کرده است و بیشتر رسانههای افغانستان که بهدلیل سانسور شدید و محدودیتهای رژیم طالبان، در خارج از این کشور مستقرند، خبرهای مربوط به طالبان را از این رسانه دریافت میکنند.
طالبان در دو سال اخیر، چندین رسانه به زبان انگلیسی نیز راهاندازی کردهاند. کابل تایمز یکی از این رسانهها است که به صورت آنلاین و چاپی فعالیت میکند و ضمن تبلیغات در راستای ایدئولوژی طالبان، از فعالیتهای نهادهای این گروه، گزارش منتشر میکند. روزنامههای آرمان، هیواد، انیس، ارگ و چند مجله هفتگی دیگر زیر نظر طالبان در کابل چاپ و منتشر میشوند.
در کنار رسانههای بزرگی که از طرف طالبان کنترل میشوند، برخی نهادهای رژیم طالبان، رسانههای اینترنتی و چاپی مخصوصی خودشان را راهاندازی کردهاند. وبسایت المرصاد، رسانه اینترنتی اداره استخبارات (اطلاعات) طالبان، یکی از این رسانهها است که بیشتر به تبلیغ و ترویج افکار مذهبی میپردازد و برنامههایی با تمرکز بر نقد مذاهب غیر حنفی دارد.
ریزش مخاطبان رسانههای طالبان در داخل افغانستان
با وجود آنکه رسانههای طالبان از لحاظ تولید محتوا، نیروی کار و تعداد زبانهایی که این محتواها در آن بازنشر میشوند رو به گسترشاند، اما این رسانهها در داخل افغانستان از کمبود مخاطب رنج میبرند. تا پیش از سلطه طالبان بر افغانستان، شبکههای تلویزیونی، خبرگزاریها و رادیوهایی که در داخل افغانستان فعال بودند، بهدلیل تعداد و تنوع برنامهها مخاطبان زیادی داشتند. بهطور مثال، تلویزیون ملی افغانستان بخش ویژهای در زمینه تولید برنامههای موسیقی، فرهنگی، هنری، سرگرمی و ورزشی داشت و همچنین رسانههای خصوصی مانند طلوع، آریانا، یک، شمشاد و دیگر رسانهها استودیوهای مخصوصی برای تولید برنامههای موسیقی و هنری داشتند، اما محدودیتهای طالبان باعث شده است تا این بخشها از فهرست برنامههای رسانههای مستقر در داخل افغانستان حذف شوند. طالبان تمامی رسانهها را به پخش محتواهای اسلامی و اجتماعی که در آن از این گروه انتقاد نشود، وادار کردهاند و همچنین هیچ زنی در رسانههای تحت کنترل طالبان کار نمیکند.
یک مجری زن در حال اجرای برنامه در تلویزیون خصوصی یک در کابل- WAKIL KOHSARAFPتلویزیونها و رادیوهای خصوصی نیز حق انتشار و پخش موسیقی را ندارند و پخش برنامههای سرگرمی و طنز نیز در بسیاری از رسانهها متوقف شده است. این محدودیتها باعث شده است تا مردم در داخل افغانستان سراغ رسانههای آزاد مستقر در خارج از کشور بروند.
با وجود این وضعیت، طالبان دسترسی نامحدود به امکانات رسانهای را برای تبلیغ و ترویج افکار خود یک فرصت استثنایی میدانند و به همین دلیل، سعی میکنند ایدئولوژی خود را به زبانهای مختلف از بنگالی گرفته تا چینی و انگلیسی به گوش مخاطبانشان در هر جای جهان برسانند.