ماموران طالبان در هفته اخیر، با فهرستی از «کتابهای ممنوعه» به انتشارات و کتابفروشیهای کابل هجوم برده و صدها عنوان کتاب را جمعآوری و ضبط کردهاند. در میان کتابهایی که طالبان چاپ، نشر و فروش آنها را ممنوع کردهاند، عناوینی در زمینههای «تاریخ، فرهنگ، نقد اسلامگرایی افراطی، تروریسم، دین، روابط بینالملل، حقوق بشر و دموکراسی» اثر نویسندگان افغانستان و دیگر کشورهای جهان مشاهده میشود؛ کتابهایی که برخی از دیگر زبانها به فارسی و پشتو ترجمه شدهاند و شماری هم که حاصل کار نویسندگان و پژوهشگران افغانستاناند و در سالهای اخیر چاپ شدهاند.
در این میان، چند عنوان کتاب در مورد احمدشاه مسعود، قهرمان ملی افغانستان نیز از جمله کتابهاییاند که طالبان فروش آنها را منع کردهاند و اسامی کتابهایی چون «پس از مسعود»، نوشته امرالله صالح، «مسعود؛ مسعود در جهان عرب» نوشته عبدالله عزام، «مسعود؛ چهره صمیمی از رهبر افسانهای افغانستان»، نوشته ماسلا گراد، «احمدشاه مسعود، از شیر پنجشیر تا قهرمان ملی افغانستان»، نوشته رضا سپهروند، «احمدشاه مسعود، شهید راه صلح و آزادی»، نوشته مجیبالرحمان رحیمی، «ایران و احمدشاه مسعود»، نوشته خلیل فخری، «مسعود سپهسالار»، نوشته سیدالرحمان سعید و «کارنامه مسعود (نبردها، قهرمانیها و اشتباهات)»، نوشته حفیظ منصور که در مورد زندگی، فعالیتها و نبردهای احمدشاه مسعود نوشته شدهاند، در فهرست کتابهای ممنوعه طالبان دیده میشوند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
منابعی در کابل به شرط محفوظ ماندن نامشان، در گفتوگو با ایندیپندنت فارسی تایید کردند که روند نظارت طالبان بر فعالیت ناشران و بنگاههای کتاب شدت یافته است. طالبان روز چهارشنبه ۲۰ دی با هجوم به «مارکیت ملی»، یکی از مراکز پخش و فروش کتاب در کابل، انبارهای شماری از فروشگاههای کتاب را بررسی کردند و ناصر مقصودی، مالک انتشارات مقصودی، را به اتهام بیتوجهی به دستورات این گروه کتک زدند و چند ساعتی بازداشت کردند. طالبان دو روز بعد از بازداشت و کتک زدن ناصر مقصودی، ویدیویی از او منتشر کردند که در آن خبر کتک خوردن و بازداشتش را یک «سوءتفاهم» نامید و گفت مسئله حل شده است.
در فهرست کتابهایی که فروش و پخش آنها در افغانستان ممنوع شده است، چند عنوان کتاب نوشته مجیبالرحمان رحیمی، نویسنده و پژوهشگر اهل افغانستان مقیم لندن، نیز دیده میشود. رحیمی در دولت پیشین افغانستان رئیس بخش رسانهها و سخنگوی ریاست اجرائیه به مدیریت عبدالله عبدالله بود.
کتابهای مجیبالرحمان رحیمی که فروش آن در افغانستان از سوی طالبان منع شده است-facebook.com/DrMujibRahimiکتابهایی با عناوین «واکای گفتمان رسمی شکلگیری دولت در افغانستان»، «نقدی بر ساختار نظام»، «احمدشاه مسعود؛ شهید راه صلح و آزادی و دین»، «دولت و تطبیق شریعت» که مجیبالرحمان رحیمی در سالهای اخیر نوشته یا ترجمه کرده است هم در فهرست کتابهای ممنوعشده طالبان قرار دارند. رحیمی در مصاحبهای با ایندیپندنت فارسی در این زمینه، تلاش طالبان برای ممنوعیت انتشار کتابهای مخالف و منتقد ایدئولوژی افراطی این گروه را در تداوم رویکرد طالبان برای «تکصدایی کردن جامعه و همنوا کردن مردم با تفکر مکتب دیوبندی» توصیف کرد.
رحیمی گفت: «طالبان با یورش به کتابفروشیها در کابل، انبارهای آنان را جستوجو کرده و بنا بر فهرستی که با خود داشتهاند، کتابهای مشخصی را جمعآوری کرده و با خود بردهاند.» رحیمی افزود: «طالبان میکوشند کتابهایی را که افراطیگری مذهبی و عقیده دینی بر مبنای تفکر دیوبندی را ترویج میکنند، جایگزین کتابهایی کنند که نویسندگان و پژوهشگران حوزههای تاریخ، سیاست، فلسفه و فرهنگ در سالهای اخیر چاپ و منتشر شدهاند.»
بر اساس اطلاعات رحیمی، طالبان در روزهای اخیر تا «هزاران جلد» کتاب را از کتابفروشیهای کابل جمعآوری کرده و از مسئولان فروشگاههای کتاب «تعهد» گرفتهاند دیگر این کتابها را ارائه نکنند و نفروشند.
رحیمی در پاسخ به این پرسش که طالبان چه کتابهایی را جایگزین کتابهایی میکنند که اکنون فروش و دسترسی به آنها در افغانستان ممنوع شده است، گفت: «با جمعآوری و ضبط کتابهایی که در زمینه تاریخ، فرهنگ، سیاست و دیگر موضوعها چاپ شدهاند، کتابفروشی حالا بیشتر با کتابهایی که با فکر و اندیشه نوین پیوند و ارتباطی ندارند و پیرو تفکر مکتب دیوبندیاند، پر خواهند شد و کتابهایی در باب آداب طهارت، فرایض وضو، فقه، علوم اسلامی، مسائل تفسیر و حدیث جایگزین کتابهای خواهند شد که با نگاه باز و علمی به مسائل امروزی پرداختهاند.»
طالبان پس از سلطه بر افغانستان از تغییر محتوای جزوههای آموزشی در مدارس و دانشگاهها نیز خبر دادند. منصور احمد حمزه، سخنگوی وزارت معارف (آموزش و پرورش) طالبان، روز سهشنبه در گفتوگو با تلویزیون ملی افغانستان که تحت کنترل طالبان است، گفت محتوایی که «با شعائر اسلامی و فرهنگ افغانی در تضاد بود»، از کتابهای درسی مدارس حذف شده است.
در حالی که در بیش از دو سال گذشته، دختران در افغانستان حق تحصیل بالاتر از کلاس ششم را ندارند و زنان از حق اشتغال و تحصیل محروم شدهاند، طالبان دهها مدرسه جهادی در سراسر افغانستان ایجاد کردهاند. این مدارس که پیرو مکتب دیوبندیاند هر کدام حدود هزار دانشآموز دارند. گسترش این مدارس جهادی در افغانستان در ماههای اخیر سبب نگرانی سازمان ملل متحد و نمایندگان برخی کشورها شده است. با توجه به اینکه طالبان در چارت حکومتشان، برای افراد انتحاری هم ساختاری درنظر گرفتهاند، این نگرانی که در مدارس جهادی طالبان نیروی انتحاری تربیت شوند، تقویت شده است.
تا پیش از فروپاشی دولت جمهوری در افغانستان، بیشترین نیروهای انتحاری طالبان در مدارس جهادی این گروه در پاکستان آموزش میدیدند، اما پس از ۱۵ اوت ۲۰۲۱، بیشتر این مدارس از پاکستان به داخل افغانستان منتقل شدهاند.