در جامعه جهانی، به‌خصوص پس از جنگ جهانی دوم و کشته شدن میلیون‌ها انسان، دولتمردان و سیاستمداران کشورهای مختلف به دنبال راه حلی برای جلوگیری از وقوع جنگی دیگر بودند. آنان در تلاش برای ایجاد نظم و قوانین فراگیر، می‌کوشیدند از طریق پیمان‌های دوستی، نه الزاما قراردادهای بین‌المللی، در سایه روابط حسنه با یکدیگر به تدریج ویرانی‌های جنگ را با کمک هم آباد کنند و در این میان دوستی و احترام متقابل بین آن‌ها هم تحکیم یابد.
آمریکا - که با کمک متحدان خود آلمان، ایتالیا و ژاپن را شکست داده بود، با توسل به سابقه جنگ‌های استقلال خود، تجربه سازنده‌ای از پیمان دوستی با کشورهای آمریکای لاتین و اروپایی به دست آورده بود. در واقع اولین پیمان دوستی و مودت را آمریکا در فوریه 1778 با دولت فرانسه منعقد کرد، که در آن طرفین متعهد شده بودند تجارت بین این دو کشور آزاد و بدون دخالت دولتی انجام پذیرد.
اساس، اهداف و تعهدات این نوع پیمان‌های دوستی، با تغییرات جزئی به خاطر گذشت زمان، افزایش و تکامل کشورها، در 242 سال گذشته تغییر نکرده و بر حسب شرایط کشورهای مقابل، مواردی به آن افزوده شده است. آنچه تا اکتبر 2019 در روابط ایران و آمریکا به عنوان "پیمان مودت، روابط اقتصادی و حقوق کنسولی" هنوز در ظاهر مورد احترام بود و نگه‌دارنده روابط سیاسی به شمار می‌آمد، با خروج آمریکا و اتمام تاریخ قانونی آن به پایان رسید و آخرین دریچه سیاسی تماس بین ایران و آمریکا بسته شد. گرچه در 41 سال گذشته رابطه این دو کشور هرگز "دوستانه" نبوده، جنگی نیزبین آن‌ها در نگرفته است. در واقع همین "پیمان مودت" بود که به دولت ایران، پس از خروج آمریکا و افزایش فشارحداکثری تحریم‌ها در تابستان 2018، فرصتی داد تا به استناد این پیمان علیه آمریکا در دیوان بین‌الملل دادگستری طرح دعوا کرده و حکمی نمادین علیه آمریکا به دست آورد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
دولت ترامپ به دلیل عدم وجود "دوستی" با و از طرف ایران، و با اعلام قبلی رسما از این پیمان خارج شد. مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، گفته بود: «این تصمیم با تاخیر 39 ساله گرفته شده است.» پومپئو گفت، اگر هنوز "پیمان مودت" بین ایران و آمریکا وجود دارد و آمریکا "دوست" قانونی ایران است، چرا دولت ایران مردمان خود را به اتهام جاسوسی برای آمریکا دستگیر و زندانی می‌کند و یا علیه منافع "دوست" خود در خاورمیانه، دست به کشتار واقدامات خرابکارانه می‌زند. پیمانی که قرار بود "حقوق کنسولی" را رعایت کند، با اشغال سفارت وگروگان گرفتن کارمندان آن چگونه می‌تواند دوستی خود را ثابت کند. یکی از بندهای "پیمان مودت" آزادی مذهب در هر دو کشور را ضمانت می‌کرد. به توجه به نقض مکرر بندهای متعدد این پیمان، دولت ترامپ با رد صلاحیت دیوان بین‌الملل دادگستری، این حکم را مردود شمارد و از عضویت این دیوان نیزخارج شد. شاید مهم‌تر این که، از این پس به قضات دیوان بین‌الملل دادگستری ویزای ورود به آمریکا داده نخواهد شد. "پیمان مودت" که در 15 آگوست 1955 در زمان محمدرضا شاه پهلوی، توسط مصطفی سمیعی، معاون وزارت امور خارجه دولت حسین علاء، نخست وزیر وقت و در دروه ریاست جمهوری دوایت آیزنهاور، سی و چهارمین رئیس جمهوری آمریکا، توسط سلدون چیپین، سفیر کبیر فوق العاده آمریکا در تهران، امضا شد و در تاریخ 16 می1957 رسما به مرحله اجرا در آمد.
هدف مهم دیگر این پیمان توسعه روابط بازرگانی بین دو کشور بود. از زمان اجرایی شدن این پیمان در 1957، دولت آمریکا به منظور تشویق بازرگانان ایرانی برای سرمایه گذاری در آمریکا، ایران را در فهرست کشورهای واجد شرایط برای ویزای "ای-1" و ای-2" قرارداد. دارندگان این نوع ویزا با سرمایه‌گذاری نه چندان زیاد، مجاز بودند درآمریکا تجارت و زندگی کنند. دولت آمریکا از انقلاب 1979 الی 22 ژانویه 2020 با معتبر بودن "پیمان مودت" هنوز برای ایرانیان واجد شرایط این نوع ویزاها را صادر می‌کرد و ایرانیان به قصد تجارت به آمریکا کوچ می‌کردند.
اما با خاتمه یافتن "پیمان مودت" چنین ویزاهایی برای ایرانیان لغو شده و دارندگان آن‌ها یا باید از آمریکا خارج شوند، یا برای اقامت دائم پرونده تازه‌ای تشکیل دهند و یا تقاضای پناهندگی کنند. اگر ویزای فردی 2 ماه دیگر به اتمام می‌رسد و امکان تمدید آن نیست، فرد باید پس از چندین سال اقامت در آمریکا مسئله زندگی، خانواده، تعهدات مالی، حقوقی، سرمایه و تجارت خود را در این مدت کوتاه حل کرده و با مجوز وزارت خزانه‌داری آمریکا سرمایه خود را از آمریکا خارج کند.
نویسنده در زمان اعلام قصد خروج از این پیمان توسط آمریکا، به این مورد اشاره و چنین عواقبی را گوشزد کرد. گرچه ایران در سال 1957 به فهرست این نوع ویزاها اضافه شد، کشورهای انگلستان در سال 1815، بولیوی در سال 1862، کاستاریکا در سال 1882، ترکیه در سال 1933 و آخرین کشوری که به این گروه ویزا پیوست استرالیا در سال 2005 بود. در حال حاضر 60 کشور جهان واجد شرایط برای دریافت ویزاهای "ای-1" یا "ای-2" هستند. زمان اعتبار این نوع ویزاها برای هر کشوری متفاوت است. به عنوان مثال ویزای کشورهای مصر و بنگلادش 3 ماه، و بریتانیا و اتریش 5 سال اعتبار دارند. در آگوست 2019 مدت زمان اعتبار ویزای "ای-1" یا "ای-2" برای فرانسویان از 5 سال به 15 ماه کاهش یافت. تنش میان آمریکا و جمهوری اسلامی ایران پس از کشته شدن قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، و پرتاب موشک‌های از قبل اعلام شده به سربازان آمریکایی در پایگاه‌های نظامی عراق بالا گرفته است. از سوی دیگر سقوط هواپیمای مسافربری اوکراینی و کشته شدن 176 انسان بیگناه دولت ایران را در تنگنای سیاسی قرار داده است. در این میان و بازهم قربانیان این جنگ سیاسی-روانی، مردم بیگناه ایران هستند، که نه از حکومت جمهوری اسلامی راضی هستند و نه از دولت ترامپ در آمریکا.
