وب‌سایت اسکای‌نیوز روز جمعه ۲۶ ژانویه در گزارشی با اشاره به تحولات کنونی جهان، به بررسی این موضوع پرداخت که آیا در آستانه جنگ جهانی سوم قرار داریم؟
بنا بر این گزارش، در شرایطی که نشانه‌ای از کاهش تنش در خاورمیانه دیده نمی‌شود، جنگ روسیه و اوکراین متوقف نشده است، چین و تایوان تمایلی برای سازش ندارند و کره شمالی دست از فعالیت‌های هسته‌ای برنمی‌دارد، برخی معتقدند که به سمت «دنیای پیش از جنگ» حرکت می‌کنیم.
گرانت شاپس، وزیر دفاع بریتانیا، هفته گذشته هشدار داد که جهان ممکن است در پنج سال آینده درگیر جنگ‌هایی با چین، روسیه، کره شمالی و ایران شود. او گفت که ما از دنیای پس از جنگ به دنیای قبل از جنگ حرکت می‌کنیم.
ژنرال پاتریک سندرز، رئیس ارتش بریتانیا، نیز تاکید کرد که شهروندان این کشور باید برای جنگ با روسیه آموزش ببینند و تجهیز شوند. او شهروندان کنونی را «نسل قبل از جنگ» توصیف کرد، موضوعی که باعث نگرانی در مورد سربازی اجباری شد.
همه این‌ها در حالی است که نیروهای بریتانیا و آمریکا در پاسخ به حملات حوثی‌های مورد حمایت ایران به کشتی‌های تجاری در دریای سرخ، حملات هوایی را به یمن آغاز کرده‌اند.
اما آیا ما واقعا «در یک دنیای پیش از جنگ» زندگی می‌کنیم و هر لحظه احتمال دارد که جنگ جهانی سوم اتفاق بیفتد؟
خطرات هسته‌ای باید جدی گرفته شود
دکتر دیوید ویرینگ، مدرس روابط بین‌الملل در دانشگاه ساسکس، معتقد است که وضعیت اکنون بسیار خطرناک‌تر از سال‌های ۱۹۱۴ و ۱۹۳۹ است، زیرا قدرت‌های بزرگ از سلاح‌های هسته‌ای برخوردارند.
به گفته او، در شرایط حاضر خطر این نیست که یک طرف تصمیمی از پیش گرفته‌شده برای ایجاد یک وضعیت آخرالزمانی بگیرد، بلکه تهدید اینجاست که یک درگیری یا تنش منطقه‌ای شدت بگیرد یا یک طرف حرکتی را انجام دهد که طرف دیگر آن را اشتباه تفسیر کند و سپس جنگ هسته‌ای انجام شود.
این کارشناس معتقد است اگرچه در ظاهر هیچ‌کس نمی‌خواهد چنین اتفاقی رخ دهد، اما باید این خطر را به‌ویژه در مورد اوکراین و تایوان بسیار جدی بگیریم.
او درباره جنگ غزه نیز تاکید می‌کند: «بعید است که جنگ منطقه‌ای در خاورمیانه به یک جنگ جهانی تبدیل شود، اما در عین حال باید توجه داشت که پیامدهای آن بسیار جدی‌اند. علاوه بر تهدید نسل‌کشی در غزه، باید نگران تشدید تنش بیشتر به سمت ایران بود که ممکن است معاملات نفتی را نیز دچار خدشه کند و به اقتصاد جهانی ضربه بزند.»
غرب باید برای جلوگیری از جنگ جهانی سوم اقدام کند
دومینیک واگهورن، تحلیلگر و سردبیر بخش بین‌الملل اسکای‌نیوز، نیز معتقد است که «احتمالا بیش از هر وقتی از زمان پایان جنگ سرد، به جنگ جهانی سوم نزدیک‌تریم.»
او در عین حال اشاره می‌کند که برخی از هشدارهای فرماندهان درباره ایجاد یک جنگ جهانی، صرفا زنگ خطری است که بزرگ‌نمایی شده تا بتوانند نقش‌های مهم‌تری ایفا کنند و بودجه‌های بیشتری دریافت کنند.
این کارشناس درباره جنگ روسیه و اوکراین می‌گوید: «واقعیت این است که اگر پوتین را متقاعد کنیم هیچ چشم‌اندازی برای ادامه ماجراجویی جنون‌آمیز او در اوکراین وجود ندارد، درگیری با روسیه کاملا قابل‌اجتناب است، اما متاسفانه هنوز او به این نتیجه نرسیده و کمک‌های بیشتر غرب، هم در اروپا و هم در آمریکا، متوقف شده است.»
ما در دوران پیش از جنگ قرار داریم
سایمون دیگینز، تحلیلگر نظامی، معتقد است که ما همیشه در یک دنیای «پیش از جنگ» قرار داریم، زیرا جنگ‌ها می‌توانند بر اثر یک محاسبه اشتباه، غرور، سوءتفاهم یا طراحی عمدی شروع شوند. با این حال، در ماه‌های گذشته شاهد سروصداهای زیاد و شکل‌گیری این باور عمومی بودیم که تنش‌های اجتناب‌ناپذیر یک جهان پیچیده تنها با جنگ قابل‌حل است.
او تاکید می‌کند: «موردی مانند حمله به اوکراین نشان داد که روسیه جنگ را به‌عنوان ابزاری برای سیاست و درواقع تغییر نظم جهانی به نفع خود و نه صرفا به‌عنوان یک ابزار دفاعی در نظر می‌گیرد. در همین حال چین به دنبال اتحاد دوباره با تایوان است و در سوی دیگر نیز ایران در منطقه خود خواهان قدرت‌طلبی است.»
به گفته این تحلیلگر، نظم جهانی از بین رفته است و در حالی که می‌توانیم انگشت اتهام را به سمت روسیه به‌عنوان یک بی‌ثبات‌کننده بگیریم، روس‌ها هم به حمله سال ۲۰۰۳ به عراق به‌عنوان استفاده غیرقانونی از زور اشاره می‌کنند.
این کارشناس اضافه می‌کند که در شکل‌گیری جنگ اوکراین نیز باید در نظر داشت در حالی که غرب گسترش ناتو را یک انتخاب طبیعی و معقول ملت‌ها می‌داند، روس‌ها معتقدند که برای محافظت از کشورشان به سنگری از کشورهای دوست یا حداقل سازگار نیاز دارند. درواقع این تفاوت در دیدگاه‌ها همراه با تمایل به استفاده از زور است که وضعیت اروپای شرقی را بسیار خطرناک می‌کند.
او اضافه می‌کند: «ممکن است تا سال آینده شاهد یک آتش‌بس یا نوعی بن‌بست در جنگ اوکراین باشیم. پس از آن با ارتش جدید روسیه روبرو خواهیم شد که در هر جایی که ولادیمیر پوتین بخواهد از آن استفاده می‌شود. او فهرست بلندبالایی دارد تا آنچه را به‌عنوان فاجعه فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی می‌بیند اصلاح کند. در این موقعیت و با افزایش بودجه نظامی مسکو، ما قطعا در دوران پیش از جنگ هستیم.»
