در اوج بحران سه‌گانه امنیتی، اقتصادی و سیاسی پاکستان، شهروندان این کشور قرار است پنجشنبه، هشتم فوریه (۱۹ بهمن)، پای صندوق‌های رای بروند و برای تشکیل دولت آینده و پایان بخشیدن به بن‌بست سیاسی کنونی، به نامزدهای محبوب خود رای دهند. قانون اساسی پاکستان در ۱۹۴۷، نظام حکومتی این کشور را جمهوری فدرال تعریف کرد و بر همین اساس، نخست‌وزیر و رئیس جمهوری با آرای نمایندگان مجلس که با برگزاری انتخابات، از چهار ایالت این کشور وارد مجلس می‌شوند، تعیین خواهند شد.
پاکستان دارای دو مجلس به نام‌های مجلس ملی و مجلس علیا یا سنا است که اعضای آن در نتیجه آرایی که در انتخابات کسب می‌کنند، به کرسی‌ها دست‌می‌یابند. مجلس ملی پاکستان دارای ۳۴۲ کرسی است. از این میان، ۶۰ کرسی ویژه زنان است، ۱۰ کرسی ویژه اقلیت‌های قومی و مذهبی، و ۲۷۲ کرسی دیگر عمومی‌اند.
مجلس‌های ملی و سنا و مجلس‌های ایالتی پاکستان در تعیین نخست‌وزیر و رئیس جمهوری این کشور نقش اساسی دارند و دو مقام رهبری‌کننده دولت، با آرای این مجلس‌ها به مسند می‌رسند. نخست‌وزیر که عالی‌ترین مقام پاکستان است، در نتیجه رای‌گیری میان اعضای مجلس ملی پاکستان تعیین می‌شود، اما در انتخاب رئیس جمهوری، اعضای مجلس ملی، مجلس سنا و مجلس‌های ایالتی که شمار آن‌ها حدود هزار و ۱۰۰ نفر است، نقش دارند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
با این حال، در ساختار سیاسی پاکستان، مجلس ملی حرف آخر را می‌زند، چون هر حزبی که بیشترین شمار کرسی‌های این مجلس را تصاحب کند، دولت را تشکیل می‌دهد. رئیس جمهوری پاکستان می‌تواند در شرایطی که جزئیات آن در قانون اساسی درج شده است، مجلس ملی را منحل کند؛ چنانچه آخرین مجلس ملی این کشور اوایل اوت گذشته و در اوج بحران سیاسی منحل شد و مسئولیت اداره کشور در اختیار دولت موقت به رهبری انوارالحق کاکر قرار گرفت.
بحران سیاسی پاکستان که چند سال پیش و در نتیجه تنش سیاسی میان حزب تحریک انصاف به رهبری عمران خان و حزب مسلم‌لیگ به رهبری نواز شریف آغاز شده بود، با کنار زده شدن عمران خان از قدرت در آوریل ۲۰۲۲ و روی کار آمدن شهباز شریف، به اوج رسید. عمران خان، قهرمان بازنشسته کریکت که حدود یک دهه پیش وارد عرصه سیاست شد و با پیروزی در انتخابات ۲۰۱۸، حمایت میلیون‌ها پاکستانی را کسب کرد، چهره جدیدی بود که معادله قدرت میان احزاب سنتی این کشور را بر هم زد. عمران خان نیز مانند دیگر نخست‌وزیران پاکستان، نتوانست دوره پنج‌ساله نخست‌وزیری را تکمیل کند و در سال چهارم کارش در این مسند، با رای عدم‌اعتماد مجلس ملی از قدرت کنار گذاشته شد. عمران خان این اقدام را کودتا علیه خود توصیف کرد و گفت اعضای مجلس ملی و احزابی که او را خلع‌قدرت کردند، از آمریکا دستور گرفته‌اند. عمران خان به مخالفان سیاسی خود برچسپ مزدوری آمریکا زد و گفت که در انتخابات ۲۰۲۴ دوباره به قدرت بازمی‌گردد.
در تاریخ ۷۷ ساله پاکستان، هیچ نخست‌وزیری نتوانسته است دوره پنج‌ساله خود را تکمیل کند. نخست‌وزیران پاکستان یا با کودتا مواجه شده‌اند، یا به قتل رسیده‌اند، یا به اتهام فساد و اختلاس از قدرت برکنار و محاکمه شده‌اند. به همین دلیل، بحران سیاسی جاری در پاکستان برای مردم این کشور اتفاق تازه و عجیبی نیست.
انتخابات در پاکستان در حالی برگزار می‌شود که عمران خان، از کلیدی‌ترین بازیگران صحنه سیاست این کشور، پشت میله‌های زندان ادیالا در لاهور است و در یک هفته گذشته، دادگاه پاکستان سه حکم حبس ۱۰، ۱۴ و هفت سال برای او صادر کرده است. عمران خان با اتهام‌های زیادی، از جمله اختلاس و فساد، افشای اسرار دولتی، فروش هدایای دولتی و ازدواج غیراسلامی مواجه است.
با این حال، عمران خان می‌کوشد از درون زندان نقش مهمی در تشکیل دولت آینده پاکستان بازی کند. هرچند شماری از سران و چهره‌های کلیدی حزب عمران خان نیز مانند او در زندان‌اند، نامزدهای حزب تحریک انصاف در انتخابات شرکت کرده‌اند و با وجود تهدیدها و محدودیت‌ها، گردهمایی‌های انتخاباتی این حزب نیز برگزار می‌شود. هفته گذشته، ضمن اینکه یک گردهمایی هواداران عمران خان در بلوچستان پاکستان هدف حمله انفجاری قرار گرفت، یکی از نامزدهای این حزب از حوزه انتخاباتی مجمع ملی «باجائو» به نام ریحان زیب خان نیز هدف تیراندازی قرار گرفت و کشته شد.
با این همه، نامزدهای حزب تحریک انصاف و نامزدها و رهبران احزاب دیگر، مانند مسلم لیگ، جمعیت علمای اسلام پاکستان، حزب عوامی ملی و حزب مردم پاکستان، وعده‌های مشابهی در صورت برنده شدن در انتخابات داده‌اند. بیشترین شعارهای انتخاباتی رهبران احزاب و نامزدهای آن‌ها، بر محور رفع تورم و بازگرداندن رونق اقتصادی به پاکستان، ایجاد کار، راه‌اندازی پروژه‌های توسعه مانند خط آهن، راهسازی، ارزان کردن هزینه برق و انرژی و برقراری امنیت است.
برای نمونه، بلاول بوتو زرداری، وزیر خارجه پیشین پاکستان و از رهبران حزب مردم پاکستان، در یک گردهمایی در کراچی گفت که اگر حزب او پیروز شود، «چهره کراچی را تغییر خواهد داد». او افزود که برخلاف دیگر احزاب، حزب مردم پاکستان «سیاست نفرت و انتقامجویی» را در پیش نمی‌گیرد، بلکه در راستای ایجاد اتحاد و همدلی میان مردم گام برخواهد داشت. او از مردم خواست که «رای خود را با دادن به نامزدهای مستقل ضایع نکنند» و به نامزدهای حزب مردم پاکستان رای دهند. حزب مردم، حزب مسلم‌لیگ و حزب جمعیت علمای اسلام ائتلاف کرده‌اند و چنانچه بیشترین کرسی‌ها را در مجلس به دست آورند، دولت آینده را تشکیل خواهند داد. نواز شریف، نخست‌وزیر پیشین پاکستان، که در آخرین سال دوره ماموریتش در ۲۰۱۸ با اتهام‌هایی مشابه عمران خان از قدرت کنار گذاشته شد و پس از چند ماه زندان به لندن پناه برد، دو ماه پیش دوباره به پاکستان برگشت و اینک نامزد حزب مسلم لیگ برای مسند نخست‌وزیری است.
رسانه پاکستانی دان نیوز با مروری بر برنامه‌های احزاب (Manifest) و وعده‌های نامزدهای انتخابات پاکستان، نوشت که شعارها و وعده‌های آنان به طرز شگفت‌انگیزی مشابه است. این رسانه افزود: «همه آن‌ها از آرمان محرومان و مظلومان دفاع می‌کنند و می‌گویند در صورت رسیدن به قدرت، در زمینه‌های بهداشت، آموزش، مسکن و آب‌وبرق به مردم خدمت خواهند کرد. با این حال، هیچ‌یک از آنان برنامه‌ای اجراشدنی برای تغییر نظامی که فقر را تداوم می‌بخشد و به افزایش جمعیت فقیران می‌انجامد، ارائه نمی‌دهد.»
محتوای سخنرانی‌ها و بیانیه‌های نامزدهای مستقل و رهبران احزاب عمده پاکستان نیز نشان می‌دهد که آنان به جای ارائه برنامه مسنجم اقتصادی، امنیتی و سیاسی که پاسخگوی بحران کنونی این کشور باشد، بیشتر به مسائلی می‌پردازند که شدیدترین هیجان را در مردم خلق می‌کند. افزایش حقوق، توجه به بازنشستگان، پیگیری پروژه‌هایی مانند راهسازی و خط آهن و تقویت برق شهری از وعده‌های مشابهی است که در شعارهای احزاب و نامزدهای انتخابات پاکستان مشاهده می‌شود.
حزب مسلم‌لیگ که عمده‌ترین حزب سیاسی پاکستان در انتخابات کنونی است، ساخت شبکه وسیع بزرگراه‌ها و جاده‌ها، ایجاد دستکم ۱۰ میلیون شغل، افزایش دستمزدها و کاهش هزینه برق را به مردم وعده داده است.
حزب مردم پاکستان وعده داده است که دستمزدها را دو برابر می‌کند و ضمن کاهش هزینه برق، برای جوانان کار ایجاد می‌کند.
حزب تحریک انصاف به رهبری عمران خان نیز که پیش‌تر به متلاشی کردن اقتصاد کشور متهم شده است، وعده داده است که در صورت بازگشت به قدرت، بحران اقتصادی را برطرف می‌کند و برای میلیون‌ها پاکستانی کار ایجاد خواهد کرد.
پاکستان در کنار بحران اقتصادی و سیاسی، با ناامنی روزافزون و رشد فزاینده گروه‌های تروریستی، از جمله داعش خراسان، تحریک طالبان پاکستان و ارتش آزادیبخش بلوچستان مواجه است. با این حال، هیچ‌یک از احزاب و نامزدهای مستقل انتخابات این کشور طرح و برنامه‌ای برای مقابله با این تهدیدها ارایه نکرده است.
هرچند تحریک طالبان پاکستان هفته گذشته در اطلاعیه‌ای گفت که به انتخابات این کشور حمله نمی‌کند، در یک هفته گذشته چندین حمله در خیبرپختونخوا و بلوچستان رخ داد که در آن نیروهای پلیس، نامزدهای انتخابات و افراد شرکتکننده در گردهمایی‌های انتخاباتی هدف قرار گرفتند.
