خوشنویسی در مد؛ از جنجال تا ستایش

برای اکثر طراحانی که نمی‌توانند عربی بخوانند، خوشنویسی به این زبان، منظری صرفا زیبایی‌شناسانه دارد

کلودیا شیفر با پیراهن شانل طراحی کارل لاگرفلد در بهار ۱۹۹۴-AFP

روز دوشنبه، ۲۶ فوریه، خبری منتشر شد که طی آن یک زن پاکستانی به‌دلیل لباس خود که منقش به کلمات عربی بوده است، از طرف «مردم خشمگین» محاصره و مورد آزار قرار گرفته است.

ویدیوی شهربانو نقوی، مامور پلیس پاکستان، در زمان آرام کردن جمعیت خشمگین در ایالت پنجاب در رسانه‌های اجتماعی، خیلی سریع فراگیر شد.


داستان از این قرار بود که یک زن پاکستانی لباسی بر تن کرده بود و روی آن کلمات عربی از جمله «حلوا» به خط عربی نوشته شده بود. جمعی از مردم که به احتمال زیاد قادر به خواندن رسم‌الخط عربی نبودند، تصور کردند این زن با انتخاب آیاتی از قرآن، قصد اهانت به مسلمانان را دارد.


استفاده از خطوط یا نقش و نگارها و الگوهای لباس عربی در مد منحصر به امروز و دیروز نیست. عزالدین علایا، طراح مد لباس و کفش تونسی مقیم فرانسه، در مجموعه پاییز ۱۹۹۰، مدل‌هایش را با لباس‌هایی منقش به حروف عربی رو صحنه فرستاد.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

اگرچه تلفیق مد شرق و غرب برای برخی از طراحان غربی جذاب است، اما هنوز بسیاری از آن‌ها تمایلی به گنجاندن خط عربی، در کار خود ندارند. برای اکثر طراحانی که نمی‌توانند عربی بخوانند، خوشنویسی به این زبان، منظری صرفا زیبایی شناسانه دارد.

سامیا محمود، طراح سبک از لس‌آنجلس، در گفت‌وگو با وبلاگ «چند زبانی» (the-polyglot) این بی‌میلی طراحان را به ترس آن‌ها از توهین به یک فرهنگ خاص تعبیر کرد. به عقیده محمود، خوشنویسی عربی ارتباط نزدیکی با زبان قرآن دارد و این ترس وجود دارد که ممکن است کسی را آزار دهد، در حالی که هدف واقعا تجلیل از فرهنگ‌های مختلف است.

کارل لاگرفلد، طراح آلمانی افسانه‌ای شانل، یکی از کسانی است که تلخی این شرایط را چشیده است. لاگرفلد در مجموعه فاخر بهار ۱۹۹۴ خود، کلودیا شیفر را با لباسی روی صحنه فرستاد که روی بالاتنه آن یک عبارت عربی نوشته شده بود.


به گزارش نیویورک پست شورای علمای مسلمان اندونزی، سازمانی متشکل از روحانیون در جاکارتا، خواهان تحریم شانل شد و تهدید کرد که اعتراض رسمی خود را به دولت آلمان تسلیم خواهد کرد.

لاگرفلد کمتر از یک هفته پس از رونمایی از لباس، از مسلمانان به‌دلیل استفاده ناخواسته از آیات قرآن به‌عنوان تزیین بر روی سه لباس در مجموعه بهاری خود برای شانل عذرخواهی کرد و گفت که این لباس‌ها را نابود کرده است.  

خبرگزاری فرانسه گزارش داد که لاگرفلد از اینکه به مسلمانان توهین کرده است «بسیار ناراحت» است. او با اشاره به اینکه این طرح را از کتابی درباره تاج محل برداشته است، توضیح داد که نه خود او نه هنرمند گلدوز آن تصوری نداشتند که این یک متن مقدس است. به گفته لاگرفلد، او فکر می‌کرده این متن یک شعر عاشقانه به یاد یک مهارانی (همسر یه مهاراجه) است.

در سال‌های گذشته که طراحان مد عرب بیشتری شروع به فعالیت کردند، استفاده از نقوش و حروف عربی بر روی لباس‌های سنتی رواج بیشتری یافته است.

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

A post shared by @meeratoukan


میرا توکان، هنرمند طراح فلسطینی که مجموعه کیف‌های کوچک دستی و برخی تکه‌های لباسی را که طراحی می‌کند با کلمات عربی تزیین می‌کند، به نشنال نیوز می‌گوید که «کلمات خوشنویسی معنای قدرتمندی دارند و من را به ریشه‌هایم نزدیک‌تر می‌کنند».


نسرین کریمد ((Nisreen Krimed) طراح اماراتی و صاحب نشان تجاری کاناوا، نیز کلمات «صلح»، «صبر» و «حقیقت» را با متون چاپی روزنامه‌ها و نقشه‌های دمشق و اورشلیم تزیین می‌کند. او به نشنال نیوز درباره کلماتی که انتخاب می‌کند، می‌گوید که آن‌ها منعکس‌کننده فضلیت‌هایی همیشگی‌اند که با مقیاس و مکان‌های مختلف [آن‌ها را] آزمایش می‌کند.

اگرچه استفاده از حروف عربی در کشورهای عرب‌زبان دشواری کمتری دارد، اما طراحان جوان عرب امیدوارند که بیش‌ازپیش آثارشان را بر تن مشتریان غیرعرب ببینند. در حالی که توکان، خوشنویسی عربی را برای غیرعرب‌ها «چشمگیر» و «جذاب» توصیف می‌کند، کریمد زیبایی‌شناسی خوشنویسی را راهی برای غربی‌ها می‌داند که در فرهنگی که حتی زبان آن را نمی‌دانند، غوطه‌ور شوند.

بیشتر از مُد و زیبایی