امیرخان متقی، وزیرخارجه طالبان، در دیدار با مسئولان محلی استان فاریاب گفت که سقوط استان‌های شمالی افغانستان به‌دست ساکنان آنها عملی شده بود، و طالبان هیچ نیروی کمکی به شمال اعزام نکردند.  

امیرخان متقی به حضور طالبان ازبک‌تبار در صفوف این گروه اشاره داشت و تاکید کرد که اگر حمایت آنها نبود روند سقوط استان‌های شمالی در اوت ۲۰۲۱ تسریع نمی‌شد.  

او گفت: «باور کنید اگر حمایت این مردم (ازبک‌تباران) نمی‌‌بود، امکان نداشت با کشورهایی مثل آمریکا، اروپا، ناتو و ۵۰ کشور دیگر مقابله شود. یک گروه، یک تنظیم و یک قوم نمی‌توانست با آنها مقابله کند و این مردم بودند که متحد شدند.» 

او تاکید کرد که روند سقوط حکومت پیشین افغانستان با حمایت ازبک‌تباران سرعت پیدا کرد و حکومت طالبان مدیون آنها است.  

او گفت: «دیدید که تمامی فغانستان در ۱۱ روز فتح شد، آیا وقتی ولایت شما یعنی جوزجان، فاریاب، بلخ فتح می‌شد کسی از ننگرهار، قندهار یا دیگر ولایت‌ها آمده بود؟ معنایش این است که هرجا مردم ولسوالی و استان خود را فتح کردند از امیرالمومنین اطاعت کردند.» 

طالبان ازبک‌تبار از انحصار شدید قدرت در دست طالبان پشتون‌تبار ناراضی‌اند و از مناصب مهم نظامی و امنیتی حذف شده‌اند. بخشی از نیروهای پشتون‌تبار طالبان نیز از شمال این کشور منتقل شده‌اند.  

قاری صلاح‌الدین ایوبی، مهم‌ترین فرمانده ازبک‌تبار طالبان که در سقوط استان‌های شمالی نقش پررنگی داشت و به «فاتح استان‌های شمالی» مشهور شده بود، در  رژیم طالبان به انزوا رفت. 

صلاح‌الدین ایوبی پس از فرار اشرف غنی، رئیس‌جمهوری پیشین افغانستان، در ۱۵ اوت ۲۰۲۱ با چند فرمانده دیگر وارد ارگ ریاست‌جمهوری شد. او در ماه‌های نخست سرنگونی حکومت افغانستان، از مهره‌های تاثیرگذار طالبان در کابل بود، اما طالبان پشتون‌تبار رفته‌رفته قدرت او را کاهش دادند. صلاح‌الدین ایوبی در ماه‌های نخست به قدرت رسیدن رژیم طالبان، عملا صاحب هیچ مقامی نشد تا اینکه در آوریل ۲۰۲۲ پس از چند ماه انزوا به سمت معاونت فرماندهی ارتش طالبان در استان پکتیا گمارده شد، اما  بیش از چند هفته در این سمت نبود و استعفا کرد. این در حالی است که او ادعای تصدی یکی از وزارت‌خانه‌های دفاع و کشور، یا ریاست استخبارات (اطلاعات) طالبان را داشت.  

چند ماه بعد، ملا هبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان، با فرمانی شفاهی او را به سمت معاونت وزارت بازسازی و توسعه روستاها منصوب کرد، اما او پس از مدتی کار در این وزارت را رها کرد و به زادگاه خود فاریاب بازگشت. این زمانی بود که قدرت نظامی او هم در مقایسه با دوران جنگ با حکومت پیشین افغانستان افول کرده بود.  

صلاح‌الدین ایوبی نوامبر ۲۰۲۲، پس از چند ماه انزوا و گوشه‌نشینی، به‌ سمت فرمانده پلیس استان زابل گمارده شد و این امر تنزل شدیدی در کارنامه نظامی او قلمداد می‌شود.  

تحلیلگران نظامی معتقدند که چون رژیم طالبان به صلاح‌الدین ایوبی، با وجود نقش کلیدی در سقوط استان‌های شمالی، بهایی ندادند و از قدرت نظامی او کاستند، به دیگر ازبک‌تباران نیز در بخش‌های کلیدی امنیتی و دفاعی سهمی نخواهند داد.  

طالبان پشتون‌تبار بخشی از تسلیحات طالبان ازبک‌تبار را نیز گردآوری کرده‌اند و شماری از طالبان پشتون را نیز به استان‌های شمالی منتقل کردند، تا موازنه قدرت ایجاد کنند و از جاه‌طلبی‌های طالبان ازبک‌تبار جلوگیری کنند.  

حکومت طالبان به انحصار قدرت متهم است و بیشتر سمت‌های کلیدی را افراد پشتون‌تبار در اختیار دارند. یکی از خواسته‌های اصلی جامعه جهانی برای به رسمیت شناختن رژیم طالبان تشکیل حکومت فراگیر با حضور همه اقوام افغانستان است، اما طالبان تاکنون در این زمینه نرمش نشان نداده‌اند.