هفته گذشته، جمهوری اسلامی ایران، روسیه و چین رزمایش مشترک دریایی موسوم به «رزمایش مرکب کمربند امنیتی دریایی ۲۰۲۴» را در خلیج عمان و شمال اقیانوس هند آغاز کردند. این رزمایش که از سه‌شنبه گذشته (۱۲ مارس) شروع شد، پنجمین رزمایش مشترک از این نوع بود که نخستین دور آن در سال ۲۰۱۹ برگزار شد. در این رزمایش، علاوه بر نیروهای دریایی چین و روسیه، یگان‌های سطحی و پروازی نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی و نیروی دریایی سپاه پاسداران نیز شرکت داشتند.

اهداف اعلام‌شده این رزمایش عبارت‌اند از: تقویت امنیت منطقه‌ای، افزایش همکاری میان شرکت‌کنندگان، ابراز حسن نیت در حفاظت از صلح جهانی، ایجاد ائتلاف دریایی برای آینده‌ای مشترک، مبارزه با دزدی دریایی و تروریسم، بهبود اقدام‌های بشردوستانه، تبادل اطلاعات در حوزه امداد و نجات دریایی و تبادل تجربیات عملیاتی و تاکتیکی در منطقه.

این در حالی است که جمهوری اسلامی، در واکنش به تنش‌های منطقه‌ای با ایالات متحده، همکاری‌های نظامی‌اش با پکن و مسکو را گسترش داده است، ازجمله این همکاری‌ها می‌توان به ارسال پهپادهای نظامی به روسیه، قبل از حمله به اوکراین در ۲۰۲۲، و بازدیدهای مکرر فرماندهان نیروهای دریایی روسیه و چین از  ایران اشاره کرد.

جمهوری اسلامی ایران وانمود می‌کند روابطش با روسیه و چین و اتحادشان به‌دلیل رویارویی با آمریکا است، به ویژه اینکه هریک از سه کشور واشینگتن را دشمن خود می‌دانند. افزون برآن، رژیم جمهوری اسلامی سعی دارد در نظم جدید بین‌المللی، که چین خواهان پایه‌گذاری آن است، به چنان جایگاهی برسد که قادر به ایفای نقش گسترده‌تری در تحولات آینده منطقه و جهان باشد.

در حالی که مقام‌های روسیه اغلب تصریح می‌کنند که نیروهای این کشور در اوکراین با ایالات متحده می‌جنگند، جمهوری اسلامی ایران نیز همواره شعار «مرگ بر آمریکا» را سر می‌دهد. افزون بر این، تهران سیاست خارجی مداخله‌آمیزش در منطقه را اقدام مقتضی و فراخور شرایط ناشی از حضور آمریکا در خاورمیانه می‌داند.

در واقع، روسیه، چین و جمهوری اسلامی، خاورمیانه را بهترین صحنه‌ برای ارسال پیام به واشینگتن تلقی می‌کنند. رزمایش کمربند امنیتی دریایی ۲۰۲۴ در حالی برگزار می‌شود که گزارش‌ها حاکی از ادامه گفت‌وگوهای محرمانه‌ و غیرمستقیم تهران و واشینگتن است برای دستیابی به تفاهمی درباره تنش‌های ناشی از حملات حوثی‌ها در دریای سرخ و حمایت نظامی رژیم جمهوری اسلامی ایران از آن‌ها در یمن.

جمهوری اسلامی قصد دارد با مشارکت در رزمایش‌های نظامی دریایی با روسیه و چین در خلیج عمان و مذاکرات غیرمستقیم با واشینگتن، نشان دهد که در دریاها و آب‌راه‌های مهم منطقه نفوذ بسیار دارد. واشینگتن نیز با ادامه گفت‌وگو به‌دنبال دستیابی به توافقی است که براساس آن رژیم ایران حوثی‌ها را به توقف حمله به خطوط کشتی‌رانی وادارد. البته این اقدام باعث می‌شود جمهوری اسلامی به بخشی از اهدافش در تهدید ناوبری بین‌المللی دست یابد.

تردیدی نیست که مذاکرات غیرمستقیم آمریکا و جمهوری اسلامی درباره حملات حوثی‌ها در دریای سرخ با ادعای رژیم ایران مبنی بر اینکه هیچ نقش و نفوذی بر گروه‌های نیابتی در منطقه ندارد، عملا در تعارض است. حقیقت آشکار این است که تمام تنش‌هایی که منطقه را از لبنان تا سوریه، عراق، یمن و دریای سرخ دستخوش بی‌ثباتی کرده است، بخشی از راهبرد رژیم ایران برای فعال‌سازی سیاست «وحدت میدان‌ها»، تاثیرگذاری بر ناوبری بین‌المللی و آسیب رساندن به منافع کشورهای حاشیه دریای سرخ مانند عربستان سعودی و مصر است.

در حالی که جمهوری اسلامی پیوسته به‌دنبال گفت‌وگو با کشورهای غربی و عربی درباره تهدید حوثی‌ها در دریای سرخ است، این پرسش مطرح می‌شود هدفی که رژیم ایران خواهان تحقق آن است چیست؟ و چه چیزی تهران را به سمت اعمال نفوذ بر حوثی‌ها سوق خواهد داد؟

پرونده هسته‌ای و توسعه توانایی‌های رژیم ایران فراتر از محدوده توافق هسته‌ای ۲۰۱۵، عمده‌ترین مسائلی است که تهران درباره آن‌ها چانه‌زنی می‌کند، به ویژه اینکه در آخرین نشست سه‌ماهه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، واشینگتن از تهران خواست تا با بازرسان آژانس در خصوص شفاف‌سازی‌ درمورد اورانیوم یافت‌شده در سایت‌های اعلام‌نشده همکاری کند. واشینگتن گفت اگر جمهوری اسلامی ایران در این مورد همکاری نکند اقدام‌های دیگری خواهد کرد. البته پرونده دیگری که تهران به‌دنبال رسیدگی به آن است به کاهش برخی از تحریم‌های آمریکا و آزادسازی مقداری از پول‌های مسدودشده ایران مربوط می‌شود.

بنابراین، به نظر می‌رسد که تهران و واشینگتن به سیاست‌های قبلی‌شان ادامه خواهند داد. درنتیجه، تا زمانی که رژیم ایران به منافع و اهدافش، که به قیمت ثبات و امنیت منطقه تمام می‌شود، دست نیابد، تنش‌ها در منطقه کاهش نخواهد نیافت و هرج‌ومرج همچنان ادامه خواهد داشت.

برگرفته از ایندیپندنت عربی