حمله چهار مرد مسلح به سالن کنسرتی در مسکو ۱۳۷ کشته به جا گذاشت و داعش خراسان مسئولیت این حمله را بر عهده گرفت. جاشوا یافا، ستون‌نویس  نیویورکر در مطلبی به اهمیت سیاسی این حمله و پاسخ احتمالی پوتین می‌پردازد.

به نوشته یافا، لغزش‌های امنیتی برای ولادیمیر پوتین، که انتخابات هفته گذشته حضورش در کرملین را شش سال دیگر تمدید کرد، مشکل‌ساز خواهد بود. جذابیت پوتین در نظر روس‌ها به تصویر کشوری قوی، یکپارچه و قادر به محافظت از مردم گره خورده است. او با اتکا به کارزار مقابله با شورش درچچن به قدرت رسید، و اکنون از کل کشور می‌خواهد نه تنها گرد آرمان جنگ اوکراین جمع شوند بلکه در آنچه به‌زعم او مبارزه دوران‌ساز با غرب مشارکت کنند که هدفش نابودی روسیه است.

حمله تروریستی جمعه شب انحرافی ناخوشایند از این روایت است. به نظر می‌رسد این حمله مشابه سناریویی باشد که سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا هفته‌ها بود در موردش هشدار می‌دادند. با وجود این، پوتین این هشدارها را حیله و فتنه‌انگیزی تصور کرد و جدی نگرفت. او سه روز پیش از این حمله تروریستی، در جلسه‌ای با مقام‌های ارشد سرویس امنیت فدرال روسیه، با اشاره به هشدارهای امنیتی دولت‌های غربی گفت: «تمام این‌ها شبیه باج‌گیری محض است و هدفش ارعاب و بی‌ثبات‌سازی جامعه ما است.»

جاشوا یافا در ادامه می‌نویسد حمله هولناک و به‌نوعی قابل‌پیش‌بینی داعش که حس امنیت در پایتخت روسیه در از بین برد با دغدغه‌های سیاسی پوتین سازگار نیست. اعضای دستگاه امنیتی عریض و طویل روسیه اول و پیش از همه عوامل حفاظت از رژیم پوتین محسوب می‌شوند. داعش در فهرست روسیه از سازمان‌های تروریستی و افراط‌گرا قرار دارد، اما شبکه سیاسی الکسی ناوالنی، که ماه قبل در زندان درگذشت، نیز در این فهرست قرار دارد. روز جمعه، در روز حمله تروریستی، کرملین آنچه «جنبش ال‌جی‌بی‌تی» جهانی می‌خواند را نیز به همان فهرست افزود.

روسلان لویف، پژوهشگری که به‌دلیل پوشش عملیات نظامی روسیه تحت تعقیب دولت پوتین قرار دارد و اکنون در آمریکا به سر می‌برد، می‌گوید: «در کشوری که نیروهای ویژه ضدتروریستی در تعقیب نظردهندگان اینترنتی‌اند که حرفی ناخوشایند درباره پوتین زده‌اند یا درباره کشتار بوچا در اوکراین نوشته‌اند، تروریست‌ها همیشه احساس آزادی خواهند کرد.»

جای تعجب ندارد که پوتین سعی کرده است اقدام داعش را به اوکراین ربط دهد. او در سخنرانی روز شنبه از «عمل وحشیانه و هولناک تروریسم» صحبت کرد اما هرگز نامی از داعش نیاورد که مسئولیت حمله را بر عهده گرفته است. او در مورد چهار مظنون گفت «آن‌ها سعی کردند فرار کنند و عازم اوکراین بودند» و افزود «در طرف اوکراینی پنجره‌ای برایشان باز شده بود تا از مرز عبور کنند». در بیانیه سرویس امنیت فدرال روسیه آمده است که مظنونان «روابط مناسب» با اوکراین داشتند. به گزارش مدوزا، خبرگزاری مستقل روسیه، کرملین از تمام رسانه‌های دولتی خواسته است بر «سرنخ‌های» دخالت اوکراین در این حمله تاکید کنند.

یافا می‌نویسد مرسوم شده است که به هر حمله‌ای در خاک روسیه برچسب عملیات فریب سرویس‌های امنیتی روسیه زده شود. شواهدی از دخالت سرویس امنیت فدرال روسیه در مجموعه‌ای از بمب‌گذاری‌ها در سال ۱۹۹۹ وجود دارد که راه را برای ریاست‌جمهوری پوتین هموار کرد. اما در سال‌های بعد، واقعیت اغلب ساده‌تر از این بوده است: دولت پوتین منابع هنگفتی صرف حفاظت از خود کرده و در این کار ماهر شده است، اما در حفاظت از کسانی که بر آن‌ها حکومت‌ می‌کند ناتوان‌تر و شاید حتی بی‌علاقه‌تر شده است.

با وجود این، تصورش سخت است که کرملین در تلاش برای افزایش توانمندی سرویس امنیت فدرال روسیه در تعقیب دشمنانش، واقعی یا خیالی، و تضعیف بیشتر نهادهای دموکراتیک روسیه است. آیا روسیه همچنان می‌تواند حملات به شهرها و زیرساخت‌های غیرنظامی اوکراین را تشدید کند، با توجه به اینکه روز جمعه چند ساعت پیش از حمله تروریستی، ده‌ها حمله موشکی و پهپادی به تاسیسات انرژی سراسر اوکراین صورت گرفت؟

جاشوا یافا در پایان می‌نویسد پوتین شاید، مانند چند ساعت اول پس از حمله، تلاش کند که چشم‌انداز شر واقعی را با دشمنی مناسب‌تر جایگزین کند. دوره جنگ منطق مصلحت‌اندیشی خاص خودش را خلق می‌کند؛ همین موضوع در مورد مرحله آخر حکومت‌های خودکامه نگران بقا صدق می‌کند. بنابراین، پوتین شاید واقعا پاسخی برای این کشتار پیدا کند، حتی اگر بی‌ربط به کسانی باشد که انجامش دادند.

*این مطلب خلاصه‌ای است از دیدگاه جاشوا یافا در نیویورکر