سازمان ثبت احوال از کاهش میزان ولادت در سال ۱۴۰۲ خبر داد. این موضوع در حالی مطرح می‌شود که برای رشد نرخ باروری در ایران تبلیغات فراوانی صورت گرفته است.
براساس آمارهای اعلام‌شده، تعداد ولادت از ۱ میلیون و ۷۵ هزار و ۳۸۱ نوزاد در سال ۱۴۰۱ به ۱ میلیون و ۵۷ هزار و ۹۴۸ ولادت در سال ۱۴۰۲ کاهش پیدا کرده است.
براساس این گزارش، تهران صدرنشین تعداد ولادت در ایران است، سمنان نیز کمترین میزان ولادت را در سال گذشته داشته است. در استان تهران ۱۳۱ هزار و ۱۷۶ نوزاد و در استان سمنان تنها ۶ هزار و ۹۰۷ نوزاد متولد شده‌اند.
در سال ۱۴۰۲ از مجموع نوزادان متولد‌شده ۵۱.۸ درصد پسر و ۴۸.۲ درصد دختر بوده‌اند. این آمارها از کاهش نرخ ۳۱ درصدی زادوولد به نسبت سال ۱۳۹۵ حکایت دارد و نشان‌دهنده شکست برنامه‌های فرزندآوری جمهوری اسلامی طی سال‌های اخیر است.
همچنین طبق اعلام کارشناسان کاهش نزدیک به ۵۰ درصدی نرخ رشد جمعیت نسبت به سال ۱۳۹۵، بحران میان‌سالی و کاهش جمعیت در کشور طی یک تا دو دهه آینده را تشدید می‌کند. این موضوع نشان‌دهنده تاثیر شرایط سیاسی و اقتصادی بر نرخ رشد جمعیت است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
کاهش میزان ولادت حاکی از آن است که خانواده‌ها و به‌ویژه زوج‌های جوان تمایل کمتری به داشتن فرزند دارند. مهم‌ترین عامل این موضوع شرایط دشوار اقتصادی و نگرانی از نامشخص بودن شرایط سیاسی و اقتصادی در سال‌های آینده است که موضوع ناامیدی و احساس بی‌آیندگی را ایران گسترش داده است.
پرهیز از درمان ناباروری به‌دلیل هزینه بالا، دلیل دیگر رشد آمار زوج‌های بدون فرزند در ایران است که به کاهش نرخ زادوولد منجر شده است.
مدیر مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا، آذرماه ۱۴۰۲ از آمار ۳ میلیون و ۵۰۰ نفری زوج‌های نابارور کشور خبر داد و اعلام کرد هزینه درمان یک دوره بارور شدن در کشور حدود هزار دلار برآورد شده است.
آمار تعداد افراد نابارور در ایران ظاهرا با درنظرگرفتن برخی تسهیلات و بیمه‌های درمان ناباروری محاسبه شده است. ضمن آنکه به باور جامعه‌شناسان افزایش میانگین سن ازدواج در ایران از دلایل کاهش تمایل به فرزندآوری است.
میانگین سن ازدواج در ایران، به نسبت ۵۰ سال گذشته، در میان دختران ایرانی افزایش معناداری پیدا کرده است. افزون بر این، متوسط سن باروری در مردان از ۲۵ به ۲۷ سال و در زنان از ۱۸ به ۲۴ سال رسیده است.
حسن حیدری، استادیار گروه جامعه‌شناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی، بهمن‌ماه سال گذشته، با اشاره به نظرسنجی‌های انجام‌شده، گفت: «میزان تمایل به فرزندآوری ۳۱.۸ و میزان عدم تمایل به فرزندآوری ۶۸.۲ درصد است و مهم‌ترین دلیل بی‌میلی به فرزندآوری نگرانی درمورد تامین آینده فرزندان و افزایش مشکلات اقتصادی است.»
نادیده‌گرفتن عوامل اقتصادی در کاهش تمایل به ازدواج و فرزندآوری و صرف بودجه‌های هنگفت برای تبلیغات و تشویق به ازدواج و فرزندآوری موجب شده است از زمان اجرای این طرح آمارها به‌شکل معناداری از کاهش بیشتر زادوولد در کشور حکایت کنند.
کاهش ۱۵ درصدی ازدواج و کاهش بیش از ۵ درصدی فرزندآوری از زمان آغاز طرح حکومتی فرزندآوری، حاکی از آن است که دولتمردان جمهوری اسلامی کماکان حاضر نیستند بپذیرند که وضعیت اقتصادی در کاهش زادوولد تاثیرگذار است.
پیش‌نیازهای معمول برای ازدواج و تشکیل خانواده، مانند امنیت شغلی و معیشتی، تامین مسکن و هزینههای درمانی زایمان، در کنار افزایش هزینههای خوراک، پوشاک و درمان نوزادان، هزینههای تحصیل و بی‌اعتمادی به ثبات اقتصادی و سیاسی باعث شده است جوانان ایرانی حتی در صورت تمایل به ازدواج و فرزندآوری از حداقل‌های موردنیاز برای برآورده کردن آن برخوردار نباشند. این مسئله، علاوه بر سرخوردگی‌های اجتماعی، جامعه جوان ایران را در وضعیتی قرار داده است که حاضر به پذیرش مسئولیت تشکیل خانواده نباشند.
همچنین آنچه در طرح فرزندآوری همواره محل انتقاد است، مشوق‌های ادعایی این طرح از قبیل وام‌های ازدواج و فرزندآوری و یارانه‌های معیشتی است که هیچ‌کدام معادل حداقل‌های موردنیاز برای تشکیل خانواده و تامین نیاز فرزندان نیستند.
در این میان برخی مدعی‌اند که رویکرد جمهوری اسلامی برای جبران نرخ ولادت افزایش پذیرش اتباع خارجی است. براساس داده‌های وزارت بهداشت، تعداد زایمان مادران غیرایرانی در سال ۱۴۰۰ به نسبت سال ۱۳۹۶ بیش از ۷۰ درصد افزایش پیدا کرده است و در همین دوره زمانی تعداد زایمان مادران ایرانی حدود ۲۲ درصد کاهش داشته است.
طرح افزایش فرزندآوری که بنا بود کشور را از بحران میان‌سالی و پیری جمعیت نجات دهد، به‌دلیل ناکارآمدی‌اش به رشد نرخ زادوولد کمکی نکرد.
هزاران میلیارد بودجه تخصیص‌یافته به طرح‌های دولتی اگر در ساخت مسکن برای زوج‌های جوان هزینه می‌شد، در ایجاد انگیزه و افزایش تمایل به ازدواج و فرزندآوری به‌مراتب تاثیر بیشتری داشت.
