جان بس، معاون وزیر خارجه آمریکا، روز جمعه، هفتم اردیبهشت، (۲۶ آوریل) اعلام کرد که در سفر به پاکستان و قطر، قصد دارد با مقامهای کلیدی دو کشور «در مورد حمایت از افغانستان و منافع مشترک امنیتی در منطقه» گفتوگو کند. جان بس که از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹ به عنوان سفیر ایالات متحده در افغانستان خدمت کرد، در اوت ۲۰۲۱ و در جریان خروج آمریکا از افغانستان، بر روند خروج نظارت میکرد. پس از فروپاشی دولت جمهوری و بازگشت طالبان به قدرت، این نخستینبار است که جان بس با موضوع افغانستان به کشورهای منطقه سفر میکند.
I’m heading to Doha and Islamabad to meet with Qatari and Pakistani officials to discuss bilateral ties and our shared regional security interests.https://t.co/vYZFdJLA2s
— John Bass (@UnderSecStateP) April 26, 2024
اوایل آوریل، جان بس در نشست کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا به پرسشهای نمایندگان در مورد کمکاری و سوءمدیریت در روند خروج پاسخ داد. جان بس در این نشست گفت که وقتی در اوت ۲۰۲۱ توسط وزارت خارجه به کابل اعزام شد، تا ساعتها پس از رسیدن به کابل، نمیدانست که باید چه کار کند. جان بس همچنین گفت که مشخص نبودن برنامه و همچنین هجوم غیرمنتظره باشندگان کابل به فرودگاه شد تا روند خروج نظامیان و افراد آسیب پذیر با چالشهایی مواجه شود.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
با این حال، جان بس پس از نزدیک به دوسال و نیم، با موضوع افغانستان به ماموریت جدیدی به کشورهای منطقه اعزام شدهاست. هرچند جزئیات برنامه جان بس هنوز علنی نشدهاست، اما در اطلاعیه وزارت خارجه آمریکا در مورد سفر جان بس به پاکستان و قطر، آمدهاست: « جان بس، در اسلام آباد پاکستان با مقامات ارشد دولت پاکستان دیدار خواهد کرد تا در مورد طیف وسیعی از مسائل منطقهای و دوجانبه به عنوان بخشی از روابط ایالات متحده و پاکستان گفتگو کند. او همچنین در دوحه قطر با مقامات ارشد دولت قطر و سایر هیئتهای دیپلماتیک دیدار خواهد کرد تا در مورد حمایت از افغانستان و منافع مشترک امنیتی در منطقه گفتوگو کند.» این سفر قرار است از ۲۶ تا ۳۰ آوریل زمان ببرد و انتظار میرود نتایج آن بعدا در اطلاعیهای با رسانهها شریک ساخته شود.
روابط طالبان افغان و دولت پاکستان در یکسال اخیر به دلیل افزایش حملههای تروریستی در آن کشور به تیرگی گراییده است. مقامهای پاکستانی، طالبان افغان را به حمایت از تروریسم در این کشور متهم میکنند، اما روابط دولت قطر که سفارت این کشور حافظ منافع آمریکا در کابل نیز هست همچنان با طالبان خوب است.
قطر که از سال ۲۰۱۲ میزبان دفتر سیاسی طالبان و شماری از مقامهای این گروه است، بیشترین نفوذ و تاثیرگذاری را در میان کشورهای منطقه در تحولات اخیر افغانستان دارد. با وجودی که پس از فروپاشی دولت جمهوری، دولت قطر، سفارت افغانستان در دوحه را به طالبان واگذار کرد، دفتر سیاسی این گروه نیز به رهبری سهیل شاهین در دوحه فعال است.
روزنامه تلگراف در آذرماه ۱۴۰۱ گزارش داد که رهبران طالبان با استفاده از پولهایی که در جریان مذاکرات صلح در قطر به دست آوردند، شرکتهای مختلفی از جمله در زمینه ساختوساز در قطر راهاندازی کردند و از سهم گرفتن در ساختن ورزشگاههای فوتبال جام جهانی، پول هنگفتی به دست آوردند.
خانوادههای شماری از رهبران کلیدی طالبان نیز در قطر زندگی میکنند و مقامهای این گروه علیرغم تحریمها و محدودیتهای وضع شده از سوی سازمان ملل متحد، به صورت متداوم برای ملاقات با دیپلماتهای آمریکایی و شرکت در نشستهای مختلف به قطر سفر میکنند.
در روزهای اخیر، گزارشهایی در مورد سفر یک هیئت از مقامهای اداره اطلاعات طالبان به قطر به قصد ملاقات با مقامهای امنیتی آمریکا در دوحه در برخی از رسانهها بازتاب یافت، اما مقامهای آمریکایی و مسئولان رژیم طالبان این خبر را تایید نکردهاند.