گزارش‌ها از استان خوزستان ایران نشان می‌دهد که در نخستین روز از هفته جاری، بالا بودن میزان آلاینده‌ها در هوای شهرهای مختلف این استان نفس کشیدن را برای ساکنان آن دشوار کرده و شاخص آلودگی در دست‌کم پنج شهر خوزستان به بیش از ۵۰۰ و درجه «خطرناک» رسیده است.

بر اساس اعلام سامانه پایش کیفی هوای ایران، شاخص وضعیت کیفیت هوا در شهرهای اهواز، آبادان، خرمشهر، شادگان و کارون در ۲۴ ساعت گذشته، ۵۰۰ میکروگرم بر مترمکعب و در وضعیت «خطرناک» قرار داشت. وضعیت هوا در شوشتر هم با شاخص ۱۵۴ و ماهشهر با ۱۸۳ میکروگرم، «ناسالم برای تمامی گروه‌ها» گزارش شد و هوای بهبهان با شاخص ۱۳۱ و هندیجان با شاخص ۱۴۰ نیز در وضعیت «ناسالم برای گروه‌های حساس» قرار گرفت.

رسانه‌ها در استان خوزستان نوشته‌اند که اکنون هوای هیچ شهری در این استان در وضعیت‌ سالم یا پاک نیست؛ با وجود این، دولت هیچ‌یک از ادارات، صنایع یا مدارس خوزستان را تعطیل نکرده است. این سهل‌انگاری اعتراض شماری از کاربران  خوزستانی در شبکه‌های اجتماعی را به دنبال داشت. آن‌ها دولتی‌ها را به «چشم‌ بستن بر سلامت و جان مردم» متهم می‌کنند و مشکلات محیط‌زیستی و آلودگی هوا بار دیگر به اعتراض اصلی مردم خوزستان تبدیل شده‌ است.

داوود میرشکار، دبیر کارگروه اضطرار آلودگی هوا و مدیرکل حفاظت محیط‌زیست خوزستان، با اشاره به وضعیت خطرناک تنفسی در شهر‌های این استان، اعلام کرد: «با توجه به اینکه مدارس در فصل امتحانات قرار دارند، تصمیم بر این شد که امتحانات لغو نشود. ادارات هم به هیچ وجه تعطیل نیستند.»

گزارش سازمان محیط زیست ایران نشان می‌دهد که هوای اهواز، مرکز خوزستان، در کل سال ۱۴۰۲ حتی در یک روز هم در وضعیت سالم و پاک قرار نداشته است؛ وضعیتی که فعالیت پالایشگاه‌های پرشمار نفت و گاز، صنایع پتروشیمی و فولادی، مدیریت نامناسب منابع آبی، الگوی غلط کشت و فرسایش خاک و در نتیجه کم‌آبی و هجوم ریزگردها از علل اصلی آن معرفی می‌شوند.

ایرنا، خبرگزاری‌ دولتی جمهوری اسلامی ایران، روز شنبه نوشت: «وجود صنایع آلاینده در خوزستان از جمله نفت، گاز، پتروشیمی، فولاد و نیشکر، موجب شده تا میزان آلایندگی در نقاط شهری و روستایی خوزستان بالا باشد که موجب بروز مشکلات بهداشتی و زیست‌محیطی برای ساکنان شده است. در شرایطی که هوا ناسالم است، افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی یا ریوی، سالمندان و کودکان باید از فعالیت‌های طولانی یا سنگین خارج از منزل خودداری کنند و سایر افراد نیز باید این‌گونه فعالیت‌ها را کاهش دهند.»

هم‌زمان میرشکار، «برخاستن گردوغبار از کانون‌های کشور عراق» را دلیل اصلی تشدید آلودگی هوای خوزستان در ۲۴ ساعت گذشته عنوان کرد.

بر اساس طبقه‌بندی پنجگانه شاخص کیفیت هوا، شاخص بین صفر تا ۵۰ نشانگر «هوای پاک» محسوب می‌شود، ۵۱ تا ۱۰۰ «هوای قابل‌قبول» نام‌گذاری شده، بین ۱۰۱ تا ۱۵۰ «هوا برای گروه‌های حساس ناسالم» است، ۱۵۱ تا ۲۰۰ «هوای ناسالم برای همه گروه‌ها» ثبت می‌شود، ۲۰۱ تا ۳۰۰ هوا «بسیار ناسالم» است و از ۳۰۱ تا ۵۰۰ نیز شرایط کیفی هوا «خطرناک» ارزیابی می‌شود.

در سال‌های اخیر، برای کاهش معضلات محیط‌زیستی، کم‌آبی، فرونشت زمین و آلودگی هوای خوزستان هیچ‌ اقدامی موثر انجام نشده است و ساکنان این استان در روزهایی از سال که بارندگی میزان آلودگی هوا را کاهش می‌دهد، هم با معضل سیلاب و جان باختن مردم و ویرانی منازل و مزارع کشاورزی مواجه‌اند. از جمله اوایل اردیبهشت‌ماه امسال که ۱۰۷ میلی‌متر بارندگی در دزفول، به زیر آب رفتن شمار زیادی خودرو و ورود سیلاب و آب‌های سطحی به منازل مردم منجر شد.

از سوی دیگر با خشک‌ شدن بخش‌ زیادی از پهنه‌ آبی هورالعظیم در نتیجه دخالت‌های انسانی، پدیده‌ ریزگردها را ایجاد کرده که به دردسری جدی برای ساکنان خوزستان تبدیل شده است. به گفته کارشناسان، امتناع از تامین حقابه، خشکسالی، عملیات راهسازی، احداث خاکریز، استخراج نفت و دخالت سپاه پاسداران در طرح‌های انتقال آب برای مصارف نظامی از دلایل تاثیرگذار در خشکی هورالعظیم است.

تنها در یک مورد، آبان سال گذشته آلودگی هوا در خوزستان بیش از هزار نفر را راهی بیمارستان کرد.

کارشناسان طی سال‌های گذشته به‌ تناوب درباره «مرگ تدریجی» تالاب هورالعظیم و پیامدهای آن هشدار داده‌اند. این پهنه آبی در جنوب غربی استان خوزستان و در مرز ایران و عراق قرار دارد و مساحت آن به حدود ۱۲۰ هزار هکتار می‌رسد. کنشگران محیط‌زیست می‌گویند در صورت خشک شدن هورالعظیم، شهرهای استان خوزستان و استان‌های اطراف به دلیل هجوم ریزگردها و آلودگی فزاینده هوا سکونت‌ناپذیر می‌شوند. علاوه‌ بر آن گونه‌های گیاهی و جانوری تالاب هم در معرض نابودی قرار می‌گیرند.