دستیار وزیر و مدیرکل خلیج‌فارس وزارت امور خارجه روز یکشنبه ۱۳ خردادماه با احضار سفیر چین مراتب اعتراض دولت جمهوری اسلامی را در قبال تکرار حمایت دولت چین از ادعای مالکیت کشور امارات متحده عربی بر جزایر سه‌گانه ایران، به او ابلاغ کرد.

بر اساس اعلام وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، محمدعلی بک در دیدار با سفیر چین به «ادعاهای بی‌اساس مندرج در بند ۲۶ بیانیه پایانی نشست مشترک جمهوری خلق چین و امارات متحده عربی» معترض شد و احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی کشورها را  یکی از اصول شناخته شده و بنیادین در مناسبات بین‌المللی دانست.

همچنین در این دیدار بار دیگر «بر تعلق ابدی جزایر سه‌گانه ایرانی خلیج‌فارس به کشور ایران تاکید شد» و دستیار وزیر امور خارجه به سفیر چین گفت: «دولت جمهوری اسلامی ایران هر ادعایی از هر طرفی دراین‌خصوص را مردود و غیرقابل‌پذیرش می‌داند.»

بر اساس گزارش وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی سفیر چین پذیرفته است در اولین فرصت مراتب اعتراض ایران را به دولت خود انتقال دهد.

احضار سفیر چین پس از آن صورت گرفت که در بیانیه مشترک با امارات متحده عربی، دولت چین از ادعای مالکیت امارات بر جزایر سه‌گانه ابوموسی، تنب کوچک و تنب بزرگ بار دیگر حمایت کرد.

پیش‌تر نیز با وجود قراردادهای همکاری مشترک جمهوری اسلامی ایران و چین ادعای مالکیت امارات بر جزایر سه‌گانه تکرار شده بود. به باور کارشناسان، چین مسئله جزایر را به‌عنوان اهرم فشار بر دولت جمهوری اسلامی قرار داده است.

بیانیه صادرشده در پی دیدار رئیس دولت امارات متحده عربی با رئیس دولت چین در پکن منتشر شد. در بند ۲۶ این بیانیه آمده است: «جمهوری خلق چین حمایت خود را از تلاش‌های دولت امارات متحده عربی برای دستیابی به راه‌حل مسالمت‌آمیز در مسئله جزایر سه‌گانه ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک از طریق مذاکرات دوجانبه بر اساس قواعد قانون بین‌الملل و برپایه مشروعیت بین‌المللی اعلام می‌کند.»

پیش‌ازاین در آذرماه سال ۱۴۰۱ در نشست مشترک چین با کشورهای حوزه خلیج‌فارس بیانیه‌ای صادر شد که در آن آمده بود رهبران بر حمایت خود از همه تلاش‌های صلح‌آمیز، از جمله ابتکار و تلاش امارات متحده عربی برای دستیابی به راه‌حلی مسالمت‌آمیز در موضوع جزایر سه‌گانه از طریق مذاکرات دوجانبه با رعایت موازین حقوق بین‌الملل و حل این موضوع با رعایت مشروعیت بین‌المللی تأکید کردند.

آن بیانیه نیز با واکنش دولت جمهوری اسلامی مواجه شد و حسین امیرعبداللهیان، وزیر وقت امور خارجه وقت، ضمن حمله به مواضع دولت چین گفت: «در ضرورت احترام به تمامیت ارضی ایران با هیچ طرفی تعارف نداریم.»

علاوه‌بر این، آنچه مسئله نشست مشترک چین و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس را در سال ۱۴۰۱ دارای اهمیت کرد، حمایت چین از بندهای مختلف بیانیه بود که در آن با انتقاد از برنامه‌های موشکی و پهپادی جمهوری اسلامی، کشورهای امضاکننده خواستار پرهیز حکومت ایران از ادامه برنامه هسته‌ای خود شده و این برنامه را مخل امنیت منطقه دانسته بودند.

چین در بیانیه‌ای مشترک با عربستان سعودی نیز بار دیگر خواستار همکاری ایران و آژانس انرژی اتمی شد و به حکومت ایران توصیه کرد از مداخله در امور دیگر کشورها بپرهیزد.

رفتار متناقض چین و روسیه، متحدان اصلی جمهوری اسلامی، در قبال جزایر سه‌گانه ایرانی و همچنین تحریف نام خلیج‌فارس در برخی بیانیه‌های مشترک با کشورهای عربی که با انفعال مقامات دولت ابراهیم رئیسی طی سال‌های اخیر مواجه شد، از نقاط تاریک سیاست خارجی دولت سیزدهم محسوب می‌شود.

به باور کارشناسان نگاه چرخش به شرق در سیاست حاکمیت پس از برهم خوردن برجام، ثمره‌ای جز انفعال برابر سیاست‌های ضد ایرانی چین و روسیه در همکاری‌های منطقه‌ای با کشورهای عربی نداشته است.

سود اقتصادی ناشی از تحریم جمهوری اسلامی که به شکل امکان خرید نفت و تهاتر با تخفیف ویژه برای چین رقم خورده است، باعث شده چین مسئله انزوای منطقه‌ای و بین‌المللی جمهوری اسلامی را به چشم منافع اقتصادی پیش روی خود ببیند.

همچنین گسترش همکاری‌های اقتصادی چین با کشورهای عربی منطقه موجب شده است نگاه چین به منطقه خلیج فارس نگاهی کاملا اقتصادی باشد و زیان اصلی آن متوجه جمهوری اسلامی شود که در تنگنای تحریم‌های بین‌الملل چاره‌ای جز مماشات پیش روی خود نمی‌بیند.

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی در دولت حسن روحانی، بارها مدعی شده است دولت روسیه در مذاکرات برجام تلاش خود را برای برهم‌خوردن توافق انجام داد. این موضوع می‌تواند تاییدی بر سیاست هدفمند کشورهای روسیه و چین علیه ایران با وجود نفع اقتصادی ناشی از همکاری با حکومت اسلامی باشد.