لیلا جولایی، رئیس بخش حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان محیط زیست استان فارس، می‌گوید فعالیت‌های معدنی و چرای دامها در زیستگاه طبیعی بهرام گور و پارک ملی قطرویه، حیات گورخر ایرانی را در معرض خطر قرار داده است.
منطقه حفاظت‌شده بهرام گور و پارک ملی قطرویه در استان فارس از زیستگاه‌های اصلی گورخر ایرانی به شمار می‌رود.
فعالیت‌های معدن‌کاوی در زیستگاه‌های طبیعی گورخر ایرانی در حالی ادامه دارد که این گونه جانوری معروف به «گور ایرانی» در معرض خطر فزاینده انقراض است.
رئیس حفاظت و مدیریت حیات وحش محیط زیست استان فارس در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا با اذعان بر اینکه زیستگاه گور ایرانی با فعالیت‌های معدنی تصرف شده است، تاکید کرد کل زیستگاه باید احیا شود تا گورخر در کل منطقه پراکنش داشته باشد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
جولایی با اشاره به اینکه زیستگاه گور ایرانی باید متناسب با رشد و جمعیت آن باشد، گفت مناطقی از مراتع پارک ملی قطرویه تخریب شده است. او همچنین بر ضرورت ایجاد کریدوری آزاد بین استان‌های فارس، یزد و کرمان برای تردد حیات وحش تاکید کرد.
فعالان محیط زیست تاکنون بارها درباره خطر فزاینده انقراض گور ایرانی مانند یوزپلنگ آسیایی هشدار داده‌اند. آن‌ها نگهداری حیوانات در شرایط اسارت، دخالت‌های انسانی در زیستگاه‌های طبیعی، فعالیت‌هایی مانند معدن‌کاوی و جاده‌کشی در حریم مناطق حفاظت‌شده، تصادف‌های جاده‌ای، شکار غیرقانونی، چرای بی‌رویه دامها و تغییر کاربری اراضی طبیعی را از عوامل موثر بر کاهش جمعیت گونه‌های در معرض خطر می‌دانند.
به گفته کارشناسان، با دخالت‌های انسانی، زیستگاه‌های طبیعی دچار از هم‌گسیختگی می‌شوند و به شکل جزیره درمی‌آیند. در نتیجه گوشتخوارانی که برای زندگی به قلمرو وسیع نیاز دارند، برای جفت‌یابی و پیدا کردن طعمه دچار مشکل می‌شوند.
با وجود هشدارهای پیاپی کارشناسان، زیستگاه‌های طبیعی حیوانات از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب ایران در معرض خطر تخریب‌اند.
بر مبنای گزارش‌های موجود، جمعیت گور ایرانی در حال حاضر کمتر از یک هزار است. به گفته غلامرضا ابدالی، سرپرست دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش، ۴۴ گور ایرانی در مراکز پرورش سازمان محیط زیست و سایت‌های خصوصی استان‌های یزد، البرز، سمنان، فارس، کرمان و تهران در شرایط اسارت نگهداری می‌شوند.
نگهداری در اسارت با هدف تکثیر و زادآوری گونه‌های در حال انقراض در بسیاری از نقاط جهان مرسوم است. با این حال در ایران، شرایط نگهداری در اسارت همیشه به تکثیر گونه‌های در معرض انقراض نمی‌انجامد؛ به عنوان مثال در سال ۱۳۹۷، سازمان حفاظت محیط زیست ۱۰ راس گور ایرانی را از پارک ملی توران به پارک ملی کویر مرکزی منتقل کرد تا به زادآوری آن‌ها در شرایط اسارت کمک کند اما یکی از گورها همان ابتدای عملیات جان باخت، دو راس دیگر هم پس از عملیات زنده‌گیری از بین رفتند و دو گور هم هنگام انتقال به پارک ملی کویر جان باختند و در نهایت، بنا بر اعلام سازمان حفاظت محیط زیست، یک گور نر و سه گور ماده با کامیون به پارک ملی کویر مرکزی منتقل شدند.
خلاصه آنچه در ایران برای گونه‌های در معرض انقراض اتفاق می‌افتد، این است که با هدف تکثیر از طبیعت جدا می‌شوند اما در شرایط اسارت یا می‌میرند یا توان تولیدمثل را از دست می‌دهند. مرگ گورخرهای ایرانی در عملیات زنده‌گیری، از بین رفتن توله‌یوزهای آسیایی و سزارین «ایران» که شانس بارداری مجدد او را کاهش داد، این موضوع را اثبات می‌کند.
گورخر ایرانی زیرگونه‌ای از گور آسیایی و بزرگ‌ترین پستاندار ایران است که در گذشته، جمعیت آن در خاورمیانه، آسیای میانه و چین بسیار زیاد بود اما اکنون در فهرست گونه‌های در معرض خطر «اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت» و جزو گونه‌های در آستانه انقراض طبقه‌بندی شده است. با این حال، مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست ادعا می‌کند که «تلاش براى افزایش جمعیت متعددى از گورخر ایرانى، توانسته است این گونه جانورى را تاحدودى سرپا نگه دارد».
اواخر اردیبهشت، مرضیه موسوی، کارشناس دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست، گفته بود که دست‌کم ۷۵ گونه جانوری ایران در فهرست قرمز اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) قرار دارند. به این معنا که خطر انقراض آن‌ها را تهدید می‌کند که گوزن زرد ایرانی، گورخر آسیایی، فوک خزری، هوبره، پلنگ، خرس سیاه آسیایی، تمساح پوزه‌کوتاه، نهنگ آبی و نهنگ باله‌ای از آن جمله‌اند.
