تخریب آثار تاریخی ایران در اصفهان به بهانه‌هایی مانند مرمت، نوسازی و عملیات عمرانی در تازه‌ترین اقدام به شبستان مسجد کازرونی رسید.

روز پنج‌شنبه ۲۴ خرداد، شماری از کنشگران و کارشناسان میراث فرهنگی اصفهان در نامه‌ای سرگشاده افشا کردند که هیئت‌امنای مسجد کازرونی با «چراغ سبز» اداره‌کل میراث فرهنگی قصد دارد شبستان این مسجد تاریخی را به‌بهانه نوسازی تخریب کند.

فعالان میراث فرهنگی اصفهان از مسئولان و نمایندگان این شهر خواستند با «میانداری و اقدام عاجل» از تخریب شبستان مسجد تاریخی کازرونی جلوگیری کنند.

در بخشی از این نامه آمده است که از میراث فرهنگی شهر اصفهان، که به‌راستی شهرموزه‌ای دربرگیرنده میراث ارزشمند چندین هزارساله ایران است، آن‌چنان که باید حفاظت نمی‌شود.

عملیات عمرانی در حریم مسجد عتیق اصفهان، که هسته اصلی شکل‌گیری این شهر است، مرمت غیراصولی بناهای تاریخی، تخریب کاروانسرای تاریخی تحدید، که محل هنرآفرینی نقره‌کاران اصفهانی بود، ساخت‌وساز در حریم میدان نقش‌جهان و خیابان چهارباغ و خطر فروریختن آثار تاریخی بر اثر فرونشست زمین، طی سال‌های اخیر میراث تاریخی و فرهنگی اصفهان را با خطر جدی نابودی مواجه کرده است.

دوستداران میراث فرهنگی اصفهان خطر تخریب مسجد تاریخی کازرونی را «چالش جدید محافظت از میراث فرهنگی» این شهر دانستند و تاکید کردند که این اثر تاریخی از معدود مساجد درامان‌مانده از «گزند تخریب‌های کور و نامعقول» است. مکانی که علاوه بر ارزش‌های منحصربه‌فرد معماری با خاطرات جمعی نیز عجین شده است.

امضاکنندگان این نامه، که نسخه‌ای از آن را نیز خبرگزاری دولتی ایرنا منتشر کرد، ضمن انتقاد از عملکرد اداره‌کل میراث فرهنگی اصفهان نوشتند که این نهاد دولتی نه‌تنها برای محافظت از مسجد کازرونی و ثبت آن در فهرست میراث ملی اقدامی نکرده است، که با تخریب شبستان این اثر تاریخی، که بخش جدایی‌ناپذیر آن است، موافقت کرده است.

مسجد کازرونی یکی از مساجد معاصر اصفهان و متعلق به اوایل دهه ۳۰ شمسی است که کارشناسان پیش‌کسوت میراث فرهنگی تدوام معماری گذشته در کالبد این بنا را دلیل اهمیت حفاظتش می‌دانند.

معماری دوره گذار و حفظ تداوم معماری گذشته در مسجد کازرونی، چرخش هنرمندانه شبستان این مسجد رو به قبله و همچنین کاشی‌کاری و خطاطی آن به خط نستعلیق از ویژگی‌های بارز این اثر تاریخی است.

همه این ویژگی‌ها موجب شده است تا این اثر واجد ارزش تاریخی و ثبت در فهرست آثار ملی باشد. این مسجد در محله عباس‌آباد اصفهان و به دست علی‌اکبر کازرونی ساخته شده است.

هشدار تخریب شبستان مسجد تاریخی کازرونی در کمتر از یک ماه پس از آن در کانون توجه قرار گرفت که شهرداری اصفهان با مجوز میراث فرهنگی و به‌بهانه توسعه شهری، «سقاخانه ساغرچی‌ها» در محله منبرگلی را تخریب کرد. 

همچنین در ماه‌های گذشته خبرهای متعددی درباره تخریب خانه‌های تاریخی اصفهان و زیرورو شدن محوطه‌های باستانی این شهر در طرح‌های عمرانی شهرداری اصفهان منتشر شد.

پس از اینکه شهرداری اصفهان در هماهنگی کامل با اداره‌ کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی این استان، گودبرداری در محوطه مسجد عتیق اصفهان را آغاز کرد، باستان‌شناسان هشدار دادند که این اقدام به نابودی بقایای تاریخی و باستانی شهر منجر می‌شود. کشف بقایای باستانی در هسته مرکزی شکل‌گیری اصفهان، که مسجد عتیق بخشی از آن است، نیز احتمال وجود آثار باستانی دیگری را در این منطقه تقویت می‌کند، اما میراث فرهنگی با انکار ارزش تاریخی بقایای کشف‌شده در این منطقه، به شهرداری برای ادامه عملیات عمرانی چراغ سبز نشان داد. اندکی پس از آن بود که باستان‌شناسان خبر دادند در نتیجه عملیات عمرانی شهرداری و بیرون آمدن اشیای باستانی، بازار خریدوفروش آثار تاریخی و عتیقه در اصفهان داغ شده است.

خانه‌های تاریخی اصفهان نیز در سرنوشتی مشابه با محوطه‌های باستانی، یکی پس از دیگری تخریب می‌شوند. به‌ طوری‌ که کارشناسان می‌گویند در سال‌های اخیر حدود ۷۰ درصد این آثار تاریخی ویران شده‌اند.

پیش‌تر علیرضا یزدی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اصفهان، اذعان کرده بود که از ۵ هزار خانه تاریخی اصفهان به‌طورقطع کمتر از ۳۰۰ خانه تاریخی باقی‌ مانده است و مابقی تخریب شده‌اند.