گزارش‌های محلی حاکی از آن است که ماهی‌های موجود در تالاب انزلی اکنون به پنج تا ۱۰ درصد کاهش یافته‌اند و در نتیجه کاهش شدید عمق آب، صیادان این منطقه یا برای ماهیگیری به سمت دریا می‌روند یا به ناچار شغل اجدادی‌شان را ترک می‌کنند.

فعالان محیط زیست از مدت‌ها قبل هشدار داده‌اند خطری مشابه دریاچه ارومیه تالاب انزلی را تهدید می‌کند اما ‌آن‌طور که از سخنان کنشگران محلی برمی‌آید، این پهنه آبی در شمال ایران نیز در اثر بی‌اعتنایی و ناکارآمدی رو به‌ نابودی است. تا آنجا که بر اساس پیش‌بینی برخی پژوهش‌ها، تا پایان قرن جاری دیگر تالابی وجود نخواهد داشت.

برخی محققان در دانشگاه تهران با بررسی تصاویر ماهواره‌ای و مدل‌های هیدرولوژی نشان دادند که از دهه ۱۹۳۰ به ‌بعد حدود ۸۰ درصد مساحت تالاب انزلی از بین رفته و ممکن است این  تالاب تا سال ۲۰۶۰ کاملا خشک یا در بهترین حالت به یک تالاب فصلی تبدیل شود؛ بنابراین سرنوشتی مشابه با دریاچه ارومیه در انتظار تالاب انزلی است.

حالا ساکنان حاشیه این تالاب که زندگی‌شان به حیات آن وابسته است، در انتظار روزهایی تلخ‌ترند. صیادان تالاب می‌گویند دیگر ماهی چندانی باقی نمانده است و باید کم‌کم از آن خداحافظی کنند؛ چون سطح باقی‌مانده برای صیادی آنقدر کم و حجم آلودگی و ورود رسوبات آنقدر بالا است که دیگر جایی برای آن‌ها باقی نمی‌گذارد.

حمیدرضا فتح‌شیرین، مدیرعامل اتحادیه قایقرانان شهرستان انزلی، با بیان اینکه در حال حاضر همه فاضلاب‌ شهرهای اطراف به تالاب انزلی وارد می‌شود گفت که بخش زیادی از مشکلات، مربوط به تصمیم‌هایی است که در سطح استان گرفته می‌شود و برای حل آن از مردم محلی کمک نمی‌گیرند.

مدیرعامل اتحادیه قایقرانان شهرستان انزلی در ادامه افزود: «درخواست ما این است که اجازه دهند خود مردم و ذی‌نفعان تالاب انزلی آن را احیا کنند. ما همین زباله‌ها و گل‌ولای را برمی‌داریم، فقط آن‌ها دخالتی نکنند؛ چون ورودشان به این موضوع باعث شده است محیط‌ زیست، آبزیان، ماهی‌ها و پرندگان تالاب از بین برود و کسب‌و‌کار محلی‌های اطراف تالاب آسیب ببیند.»

او با تاکید بر اینکه «تصمیم‌های مدیریتی نادرست» تالاب انزلی و زندگی صیادان را در معرض خطر قرار داده، به روزنامه هم‌میهن گفت: «سفره قشر بزرگی از قایقرانان و کسانی که صیادی و شکار می‌کنند، خالی شده است.»

در حال‌ حاضر فاضلاب از ۹۹ مجرا وارد تالاب انزلی می‌شود و رسوبات لایروبی‌نشده هم تهدیدی دیگر محسوب می‌شوند. به گفته فتح‌شیرین، کشاورزان از همین آب آلوده به فاضلاب برای آبیاری محصولاتشان استفاده می‌کنند و مردم نیز این محصولات را مصرف می‌کنند که نتیجه آن را در بیمارستان‌ها با افزایش شمار انواع سرطان می‌بینیم.

بر مبنای داده‌های پژوهشی مشترک در دانشگاه‌های تهران و علم و صنعت، «ارزش هر هکتار از تالاب‌های ساحلی حدود ۸۰ هزار دلار است؛ یعنی با خشک شدن هر هکتار از تالاب انزلی معادل ۸۰ هزار دلار خسارت به کشور وارد می‌شود».

در حال حاضر ۲۵ تالاب ایران در کنوانسیون رامسر ثبت شده‌اند اما نتایج پژوهشی مشترک در دانشگاه‌های تهران و علم و صنعت از بررسی ۲۰ تالاب نشان می‌دهد که در چهار دهه اخیر، سطح این تالاب‌ها ۶۰ درصد کاهش پیدا کرده است؛ به این معنا که مرگ تالاب‌های ایران در ۴۰ سال اخیر سالانه حدود یک میلیارد دلار خسارت وارد کرده است.

تالاب انزلی با مساحتی حدود ۲۰ هزار هکتار در استان گیلان و در جنوب غربی سواحل دریای خزر قرار دارد و فاصله آن تا رشت نزدیک به ۴۰ کیلومتر است. این پهنه آبی از جنوب به صومعه‌سرا، از شرق به پیربازار، از شمال به بندر انزلی و از غرب به آبکنار می‌رسد. ۱۱ رودخانه اصلی و ۳۰ رودخانه فرعی با عبور از شالیزارها و مزارع شمالی ایران، به تالاب انزلی می‌ریزند که از سه جزیره اصلی بزرگ، میان‌پشته و کوچک تشکیل شده است.

پرندگان مهاجر، لاله‌ مردابی و نیلوفر آبی‌، خانه‌های رنگی در حاشیه آن و نیزارهای وسیع تالاب انزلی را به یکی از زیباترین پهنه‌های طبیعی در جهان تبدیل کرده‌ است. گزارش‌های محیط‌ زیستی حاکی از آن است که بیش از ۱۰۰ گونه پرنده، ۵۰ گونه ماهی و صدها گونه گیاهی در اکوسیستم کم‌نظیر تالاب انزلی یافت می‌شوند. ضمن اینکه این پهنه آبی از مهم‌ترین منابع تکثیر ماهیان خاویاری و استخوانی دریای خزر است.