تحقیقات جدیدی که در کنفرانس بین‌المللی انجمن آلزایمر در فیلادلفیا ارائه شد، نشان می‌دهد که داروی مشابه اوزمپیک، زوال قدرت شناختی مغز را در بیماران مبتلا به بیماری خفیف آلزایمر کاهش می‌دهد.
طبق این نتایج، که هنوز در مجله علمی معتبری منتشر نشده است، آگونیست‌های جی‌ال‌پی-۱ (GLP-1 agonists)، دسته‌ای از داروهای موثر بر بیماری دیابت و کاهش وزن مانند اوزمپیک و ویگووی، ساخت شرکت داروسازی نووُ نوردیسک (Novo Nordisk)، و داروهای مانجارو و زپ‌باند، تولید شرکت الی لی‌لی (Eli Lilly)، ممکن است در برابر بیماری آلزایمر از مغز محافظت کند.
دکتر پل ادیسون، استاد علوم اعصاب در امپریال کالج لندن، که این یافته‌ها را در کنفرانس ارائه کرد، گفت: «ما نشان داده‌ایم که داروهای جی‌ال‌پی-۱ قابلیت بسیار زیادی در درمان بیماری‌های آلزایمر دارند و اینکه گروهی از داروها چنین قابلیتی دارند بسیار نوید‌بخش است.»
شواهد اولیه نشان می‌دهد که داروهای جی‌ال‌پی-۱ قادرند عملکرد مغز را بهبود بخشند و تقویت کنند. مطالعات حاکی از آن است که سماگلوتاید (ماده فعال موجود در داروی اوزمپیک و ویگووی) خطر ابتلا به زوال عقل را در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲، که یکی از عوامل خطر ابتلا به زوال عقل است، کاهش می‌دهد.
به گزارش ان‌بی‌سی نیوز، شرکت داروسازی نووُ نوردیسک در حال آزمون مرحله سوم از دو آزمایش بالینی است که در آن سماگلوتید را با دارونما، در بیش از سه هزار بیمار مبتلا به اختلال شناختی خفیف یا در مراحل اولیه بیماری آلزایمر، مقایسه می‌کند. به نظر می‌رسد نتایج این آزمایش در سال ۲۰۲۵ منتشر شود. به گفته سخن‌گوی نووُ نوردیسک، «به روش‌های درمانی که بتواند پیشرفت بیماری آلزایمر را کاهش دهد، نیاز فوری داریم».
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در این پژوهش جدید، لیراگلوتاید، ماده فعال موجود در دو داروی جی‌ال‌پی-۱ قدیمی شرکت نووُ نوردیسک، داروی کاهش وزن سکساندا و داروی دیابت ویکتوزا، بررسی و آزمایش شده‌اند. مرحله میانی کارآزمایی بالینی روی ۲۰۰ شرکت‌کننده در بریتانیا، که روزانه لیراگلوتاید یا دارونما تزریق می‌کردند، انجام شده است.
براساس مقیاس ارزیابی بیماری آلزایمر، که پیشرفت بیماری را با ارزیابی حافظه، زبان، مهارت‌ها، و قابلیت‌های درک و استدلال ردیابی می‌کند، پس از یک سال، زوال شناختی در افرادی که لیراگلوتاید تزریق کرده بودند در مقایسه با افرادی که از این دارو استفاده نکرده بودند، ۱۸٪ کاهش یافته بود. همچنین این دارو انقباض بخش‌هایی از مغز را که مسئول حافظه، یادگیری و تصمیم‌گیری است تا حدود ۵۰٪ کاهش داده بود. انقباض یا کوچک شدن مغز، که به آتروفی مغز معروف است، اغلب باعث شدت زوال شناختی در افراد مبتلا به زوال عقل و آلزایمر می‌شود.
دکتر رونالد پترسن، متخصص مغز و اعصاب در کلینیک مایو، می‌گوید: «من فکر می‌کنم که درمورد این داروها روزنه امیدبخشی وجود دارد. تاثیر اولیه این داروها بر دیابت و کاهش وزن مشخص شده است و احتمالا تاثیر آن را بر آپنه خواب و بیماری‌های قلبی هم دیده‌اید و همه این اثرات در مجموع می‌توانند برای مغز بسیار مفید باشند.»
موج بعدی درمان‌های آلزایمر
به گزارش انجمن آلزایمر ایالات متحده، تقریبا هفت میلیون نفر در این کشور به آلزایمر مبتلایند و این تعداد تا سال ۲۰۵۰ به دو برابر یعنی حدود ۱۳ میلیون نفر خواهد رسید، اما این بیماری درمان مشخصی ندارد.
طی دو سال گذشته سازمان غذا و داروی ایالات متحده دو داروی «لکمبی» ساخت شرکت بایوژن و داروی «کیسونلا» ساخت شرکت لی‌لی را تایید کرده است. این دو دارو با هدف قرار دادن پلاک‌های آمیلوئیدی مغز، که مشخصه بیماری آلزایمر است، پیشرفت این بیماری را تا حدی کاهش می‌دهند. این داروها در حال حاضر تنها داروهای موجود در بازار برای درمان این بیماری‌اند، اما بسیار گران‌اند. همچنین ممکن است عوارض جانبی جدی مانند تورم و خون‌ریزی مغز را به دنبال داشته باشند.
دکتر ماریا کاریلو، مدیر ارشد علمی در انجمن آلزایمر، می‌گوید که که داروهای جی‌ال‌پی-۱ ممکن است جزو دستاوردهای بعدی درمان بیماری آلزایمر به شمار آیند و به احتمال زیاد در کنار داروهای ضد آمیلوئید استفاده شوند. او می‌گوید اگر مراحل پایانی کارآزمایی‌ها خوب پیش برود احتمالا اوایل سال آینده سازمان غذا و دارو مصرف این داروها را تایید کند.
جی‌ال‌پی-۱ چطور از مغز محافظت می‌کند؟
آلزایمر سندرم بسیاری از بیماری‌ها است که براثر مواجهه بیولوژیکی، سمی یا عفونی ایجاد می‌شود. داروهای موجود «لکمبی» و «کیسونلا» فقط پلاک آمیلوئید را هدف قرار می‌دهند، در حالی‌که داروهای جی‌ال‌پی-۱ می‌توانند به روش‌های «غیر اختصاصی» عمل کنند. متخصصان می‌گویند که داروهای جی‌ال‌پی-۱ بر پلاک‌های آمیلوئید مغز تاثیری ندارند اما می‌توانند اثر ضدالتهابی داشته باشند یا بر دیگر فعالیت‌های قلب و عروقی تاثیر بگذارند.
ادیسون می‌گوید که اگر به آزمایش‌ها نگاه کنید متوجه می‌شوید که داروهای جی‌ال‌پی-۱ بر کاهش التهاب، مقاومت به انسولین و تشکیل تاو، پروتئین موثر در ابتلا به آلزایمر، اثر داشته‌اند و همچنین بهبودهایی در عملکرد کلی مغز به وجود آورده‌اند. او تاکید می‌کند: «اگر به دنبال درمان موثریم، نباید تنها آمیلوئید‌ها را هدف قرار دهیم، بلکه باید مجموعه عوامل آسیب‌زننده را مد نظر داشته باشیم.»
