یحی سنوار، از مقام‌های ارشد گروه حماس که اسرائیل او را از طراحان اصلی حمله هفتم اکتبر می‌داند، روز سه‌شنبه در پی ترور اسماعیل هنیه در تهران، به عنوان رهبر سیاسی این گروه شبه‌نظامی انتخاب شد. او که چندین دهه‌ در گروه حماس، تحت‌حمایت جمهوری اسلامی ایران فعالیت کرده، مدت‌ها است که به‌عنوان یکی از تاثیرگذارترین رهبران این گروه شبه‌نظامی شناخته می‌شود؛ آن هم در حالی که عمدتا در تونل‌های زیرزمینی پنهان بوده است.

نشریه نیویورک تایمز با انتشار گزارشی به بررسی کارنامه فعالیت‌های یحیی سنوار، رهبر جدید حماس، پرداخت.

سال‌های اولیه

یحیی سنوار سال ۱۹۶۲ در غزه و در خانواده‌ای به دنیا آمد که از خانه‌شان گریخته بودند. آن‌ها همراه با صدها هزار عرب فلسطینی دیگر در جریان جنگ‌های زمان تشکیل اسرائیل گریختند یا مجبور به فرار شدند. به نظر می‌رسد که این آوارگی در تصمیم سنوار برای پیوستن به حماس در دهه ۱۹۸۰ تاثیر عمیقی داشت.

سنوار را بنیان‌گذار حماس، شیخ احمد یاسین، استخدام کرد. او به‌عنوان رئیس واحد امنیت داخلی موسوم به المجد فعالیت می‌کرد و وظیفه‌اش شناسایی و مجازات کسانی بود که به نقض قوانین اخلاقی اسلام یا «همکاری با اشغالگران اسرائیلی» مظنون بودند؛ موقعیتی که در نهایت او را با مقام‌های اسرائیلی درگیر کرد.

بیش از دو دهه زندان

طبق اسناد دادگاه اسرائیل، یحیی سنوار در سال ۱۹۸۸ به دلیل قتل چهار فلسطینی که آن‌ها را به ارتداد یا همکاری با اسرائیل متهم کرده بود، زندانی شد. او بیش از دو دهه را در زندان‌های اسرائیل گذراند. او در آنجا زبان عبری آموخت و از فرهنگ و جامعه اسرائیل شناخت بیشتری به دست آورد.

زمانی که سنوار در زندان بود، با استفاده از یک برنامه دانشگاهی آنلاین، اخبار مرتبط با اسرائیل را جمع‌آوری کرد. او به طور قاچاقی، به ده‌ها هزار صفحه از زندگی‌نامه‌‌هایی که روسای سابق سازمان امنیت داخلی اسرائیل (شین‌بت) به زبان عبری نوشته شده بودند، دسترسی یافت و آن‌ها را به عربی ترجمه کرد.

یک دندانپزشک اسرائیلی که در زمان بازداشت، سنوار را معالجه می‌کرد، می‌گوید که او مخفیانه صفحات را ترجمه می‌کرد تا زندانیان بتوانند تاکتیک‌های ضدتروریسم اسرائیل را فرا بگیرند. به گفته این پزشک، یحیی سنوار دوست داشت خود را «متخصص در تاریخ قوم یهود» خطاب کند.

یحیی سنوار در طول مدتی که در زندان بود، رمانی به نام «خار و میخک» هم نوشت؛ داستانی درباره یک پسر اهل غزه‌ به نام احمد با مضمون فداکاری بی‌پایانی که جنبش مقاومت از او خواسته است.

سنوار یک بار در مصاحبه با یک روزنامه‌نگار ایتالیایی گفت: «زندان شما را می‌سازد.» با وجود این، چندین بار سعی کرد از زندان فرار کند. یک بار به امید تونل زدن زیر زندان و خروج از مرکز ملاقات در کف سلولش سوراخی حفر کرد. چند دفعه هم توانست گوشی به داخل زندان قاچاق کند. او از وکلا و ملاقات‌ها برای ارسال پیام‌هایی شامل یافتن راه‌هایی برای ربودن سربازان اسرائیلی به منظور تبادل با اسرای فلسطینی استفاده می‌کرد؛ فعالیت‌هایی که نشان‌دهنده رویکردی بود که او سال‌ها بعد هنگام برنامه‌ریزی برای حمله هفتم اکتبر به اسرائیل در پیش گرفت.

سال‌های پس از زندان

سنوار سال ۲۰۱۱ زمانی که از زندان اسرائیل آزاد شد، گفت که به اسارت گرفتن سربازان اسرائیلی پس از سال‌ها مذاکرات شکست‌خورده، تاکتیک موفق آزادی فلسطینی‌های زندانی بود: «برای یک زندانی، اسیر کردن یک سرباز اسرائیلی بهترین خبر در جهان است، زیرا می‌فهمد که روزنه‌ای از امید برایش گشوده شده است.»

یحیی سنوار پس از آزادی از زندان ازدواج کرد و صاحب فرزند شد. او در انظار عمومی درباره خانواده‌اش زیاد صحبت نکرده است، اما یک بار گفت: «اولین کلماتی که پسرم به زبان آورد پدر، مادر و پهپاد بود.»

موضع تند او در طول فعالیتش نشان می‌دهد که برای دستیابی به توافق آتش‌بس با اسرائیل اشتیاقی نخواهد داشت؛ توافقی که بسیاری منتظرند به نبرد در غزه پایان دهد و به بازگشت حدود ۱۱۵ گروگان زنده و مرده که هنوز در غزه‌اند، منجر شود.

ماموران اطلاعاتی اسرائیل و ایالات متحده معتقدند راهبرد یحیی سنوار این است که جنگ در غزه را تا زمانی که برای از بین بردن شهرت بین‌المللی اسرائیل و آسیب رساندن به روابط آن با متحد اصلی‌اش، آمریکا، لازم است، ادامه دهد.