صبح که با کسالت از خواب بیدار می‌شوید شاید فکر کنید یک قهوه برای شروع روز خوب است، اما پژوهش‌های تازه نشان می‌دهند که مصرف بیش از حد کافئین پیامدهای ناگواری برای قلبتان دارد.
یافته‌های جدید دانشکده پزشکی زیدُس هند نشان می‌دهد که نوشیدن منظم بیش از ۴۰۰ میلی‌گرم کافئین در روز خطر بیماری قلبی را افزایش می‌دهد. طبق گزارش کلینیک مایو ۴۰۰ میلی‌گرم قهوه معادل چهار فنجان قهوه دم‌کرده، ۱۰ قوطی نوشابه یا دو نوشیدنی انرژی‌زا است.
در این پژوهش ۹۲ فرد سالم ۱۸ تا ۴۵ ساله بررسی شدند و از این میان ۱۹.۶ درصدشان کافئین بسیار زیادی مصرف می‌کردند. محققان پی بردند در افرادی که روزانه بیش از ۴۰۰ میلی‌گرم کافئین مصرف می‌کنند ضربان قلب و فشار خون افزایش می‌یابد و این تاثیر در افرادی که روزانه بیش از ۶۰۰ میلی‌گرم کافئین، یعنی شش تا هفت فنجان قهوه دم‌کرده، مصرف می‌کنند بیشتر است.
نویسندگان این پژوهش می‌گویند که کافئین بر سیستم عصبی خودکار بدن، که ضربان قلب و فشار خون را کنترل می‌کند، تاثیر می‌گذارد و به قلب و سایر بخش‌های بدن فشار وارد می‌کند. «فشار خون بالا» خطر بیماری‌هایی مانند حملات قلبی، سکته مغزی، نارسایی قلبی، آنوریسم و بیماری مزمن کلیوی را افزایش می‌دهد و اغلب به نام «قاتل خاموش» شناخته می‌شود.
کارشناسان چه می‌گویند؟
کافئین ماده‌ای محرک است. دکتر جیمی آلن، دانشیار فارماکولوژی و سم‌شناسی از دانشگاه ایالتی میشیگان، در گفت‌وگو با یاهو‌لایف تاکید کرد که مصرف کافئین ضربان قلب را افزایش می‌دهد، ریه‌ها را باز می‌کند و همچنین باعث افزایش هوشیاری می‌شود. براساس همین تاثیرها است که افراد در آغاز روز سراغ قهوه می‌روند. طبق گفته کلینیک مایو، کافئین فشار خون را نیز موقتا افزایش می‌دهد.
طبق پژوهش اخیر، مصرف کافئین در افرادی که منظم قهوه نمی‌خورند نیز ممکن است موجب افزایش موقت فشار خون شود، زیرا بدن افرادی که منظم کافئین مصرف نمی‌کنند در مقابل این محرک مقاومت کافی کسب نکرده است. البته هنوز دقیقا مشخص نیست که چرا برخی از افراد با چنین وضعیتی مواجه می‌شوند. برخی محققان معتقدند که کافئین باعث می‌شود غدد فوق کلیوی آدرنالین بیشتری ترشح کنند که موجب افزایش فشار خون می‌شود. کافئین همچنین مانع ترشح هورمونی می‌شود که در گشاد شدن رگ‌ها موثر است. البته با وجود همه این تاثیرات معمولا به افراد مبتلا به فشار خون توصیه نمی‌شود که مصرف کافئین را کاملا قطع کنند.
دکتر گرگوری مارکوس، متخصص قلب در دانشگاه کالیفرنیا، معتقد است که یافته‌های اخیر بر تاثیر کافئین بر سلامت قلب و عروق تاکید می‌کند. او همچنین خاطرنشان می‌کند که تعیین قطعی اثر کافئین بر سلامت مستلزم بررسی پیامدهای عینی قلبی عروقی، مانند سکته مغزی، حمله قلبی و اختلالات ضربان قلب است.
مطالعاتی هم وجود دارد که نشان می‌دهد قهوه می‌تواند برای قلب مفید باشد. برای نمونه، مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۳ نشان داد که مصرف منظم قهوه ممکن است خطر فشار خون بالا، نارسایی قلبی و فیبریلاسیون دهلیزی را کاهش دهد. تحقیقات سال ۲۰۲۱ هم نشان داد که قهوه ممکن است خطر نارسایی قلبی را کاهش دهد.
چه میزان کافئین بیش‌ازحد به شمار می‌آید؟
دکتر برینا کانر، متخصص طب خانواده، به یاهو‌لایف می‌گوید که سازمان غذا و داروی ایالات متحده مصرف کافئین بیش از ۴۰۰ میلی‌گرم در روز را توصیه نمی‌کند. هر میزانی فراتر از این مقدار بیش‌ازحد است و ممکن است علائمی مانند سردرد، تحریک‌پذیری و اضطراب به دنبال داشته باشد.
به گفته این پژوهشگر، شدت این علائم به حساسیت فرد به کافئین و سرعت تجزیه آن در بدن او بستگی دارد. در حالی که میانگین زمان ماندگاری کافئین در بدن سه تا هفت ساعت است، افرادی که متابولیسم کند یا مشکلات کبدی دارند ممکن است با اثرات منفی طولانی‌‌تر و حادتر کافئین مواجه شوند، چون این ماده محرک بیشتر در خونشان باقی می‌ماند.
کانر هشدار می‌دهد که مصرف ۱۲۰۰ میلی‌گرم کافئین، به‌ویژه در بازه زمانی کوتاه، می‌تواند تاثیر مسموم‌کننده داشته باشد و عوارض جانبی شدیدی مانند تشنج به همراه بیاورد. ۱۲۰۰ میلی‌گرم کافئین معادل ۱۲ تا ۱۵ فنجان قهوه است.
دکتر مارکوس می‌افزایدکه مشخص کردن مقدار مشخصی برای مصرف قهوه کار دشواری است، زیرا سرعت تجزیه کافئین با توجه به تنوع ژنتیکی بسیار متفاوت است. به گفته مارکوس، افرادی که منظم کافئین می‌نوشند دربرابر اثرات آن تحمل بیشتری دارند. برای مثال، فردی که زیاد کافئین مصرف نمی‌کند ممکن است پس از نوشیدن یک اسپرسو احساس بدی پیدا کند، اما کسی که منظم کافئین مصرف می‌کند ممکن است پس از نوشیدن چند فنجان قهوه کمترین تاثیری را احساس نکند.
او می‌گوید که افراد درنهایت باید به واکنش بدنشان توجه کنند و دریابند که میزان مناسب مصرف کافئین براساس احساسات ناخوشایندی‌شان، نظیر اضطراب یا تپش قلب، چه قدر است.
