ریاض سلامه، رئیس سابق بانک مرکزی لبنان، تا سال ۱۹۹۳ با شرکت فرانسوی مریل لینچ کار میکرد. در آن زمان، شرکت یادشده ریاض سلامه را فردی موفق معرفی میکرد که برای پیشبرد ماموریت این شرکت تبحر خاصی دارد و میتواند داراییهای سرمایهگذاران عرب و خارجی را بهخوبی مدیریت میکند. بنا بر اعلام شرکت مزبور، شهرت و مهارت ریاض سلامه در امور بانکداری میتوانست سرمایهگذاران و سهامداران را به سرمایهگذاری در عرصههای مختلف تشویق کند.
دولت لبنان هم در سال ۱۹۹۳ با توجه به شهرت روزافزون ریاض سلامه و شایستگی و تجربه فراوان در امور مالی و سرمایهگذاری، او را برای یک دوره شش ساله بهعنوان رئیس بانک مرکزی لبنان منصوب کند.
ریاض سلامه که قرار بود شش سال مسئولیت بانک مرکزی لبنان را بر عهده بگیرد، ۳۰ سال در این سمت باقی ماند. در آن زمان، لبنان تازه از جنگ رها شده بود و به سمت پیشرفت و ترقی گام برمیداشت. با سرازیر شدن سرمایههای هنگفت از کشورهای حوزه خلیج فارس ثبات مالی و پولی در لبنان ایجاد شد و در نتیجه اجرایی شدن توافق طائف، کمکها، سرمایهگذاریها و سپردههای بانکی بار دیگر به لبنان سرازیر شدند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
با این حال، تحولات مهمی که در لبنان و خاورمیانه رخ داد، ریاض سلامه را هم از یک شخصیت برجسته و موفق به فردی که وارد معاملات مشکوک و فاسد میشود، تبدیل کرد و استعدادهایش در خدمت منافع شخصی و جاهطلبیهای سیاسی او قرار گرفت. این در حالی است که ریاض سلامه همواره آرزوی رسیدن به سمت ریاستجمهوری لبنان را در سر میپروراند. عمدهترین تحولاتی که سرنوشت ریاض سلامه را تغییر داد، عبارتاند از:
ترور رفیق حریری
ریاض سلامه از سال ۱۹۹۳ تا ۲۰۰۵ تحت نظارت دقیق رفیق حریری، نخستوزیر پیشین لبنان فعالیت میکرد. پس از ترور رفیق حریری به دست حزبالله، دیوان کیفری بینالمللی اعضای حزبالله را به ترور رفیق حریری متهم کرد و در نتیجه همهچیز در لبنان دستخوش تغییر شد. یکی از مهمترین پیامدهای ترور رفیق حریری این بود که هیچکس دیگر این قدرت را نداشت که ریاض سلامه را کنترل کند و رئیس بانک مرکزی لبنان درصدد سوءاستفاده از قدرت برآمد و در تبانی با طرفهای مختلف، وارد معاملات مشکوک مالی شد.
ناکارآمدی قوانین مالی و پولی در بانک مرکزی لبنان
با وجود بحران ورشکستگی بانک انترا (مهمترین بانک خصوصی وقت لبنان)، به دلیل سیاستهای مالی نادرست در اواخر سال ۱۹۶۶ و متعاقبا فروپاشی آن، در لبنان به اصلاح قوانین مالی، پولی و بانکی چندان که باید توجه نشد و قوانین بانکی بیشتر به سود بانکهای خصوصی بودند.
در حالی که حزبالله و متحدانش به مدت ۳۰ سال اکثریت مجلس نمایندگان را در دست داشتند، تفکیک قوا تصویب نشد و این امر به رئیس بانک مرکزی لبنان اختیارات بسیاری در داخل و خارج از کشور اعطا کرد. در نتیجه، رئیس بانک مرکزی از اختیارات اجرایی گستردهای برخوردار شد و بهجای اینکه امور نظارتی در اختیار سایر نهادهای نظارتی باشد، در انحصار رئیس بانک مرکزی قرار گرفت. ریاض سلامه علاوه بر اینکه رئیس بانک مرکزی لبنان بود، رئیس سازمان نظارت بر بانکها، رئیس کمیته تحقیق و تفحص ویژه و رئیس سازمان مبارزه با پولشویی و تجارت قاچاق شد و از کلیه نهادهای یادشده به نفع خود بهرهبرداری کرد.
جنگ سوم ژوییه ۲۰۰۶
در پی تحولات ناشی از جنگ سوم ژوییه ۲۰۰۶، حزبالله کنترل تمامی نهادها و تاسیسات عمومی از جمله فرودگاهها، بندرگاههای دریایی و مرزهای زمینی لبنان را به دست گرفت و با تاسیس موسسه قرضالحسنه، اقتصادی موازی ایجاد کرد. ریاض سلامه در برابر فساد مالی همهجانبه حزبالله سکوت اختیار کرد. در واقع، حزبالله با رهبران سیاسی و اقتصادی لبنان به توافقی نانوشته رسید که بر اساس آن، نهادهای دولتی لبنان در مورد سلاحها و تخلفات حزبالله سکوت اختیار میکردند و حزبالله هم بر فساد و سوءاستفاده آنها از قدرت سرپوش میگذاشت. ریاض سلامه نیز در همین مسیر گام برداشت و درصدد بهرهجویی از نهادهای مختلفی برآمد که در کنترل داشت.
جنگ سوریه
با شروع جنگ سوریه و تشدید درگیری در سال ۲۰۱۵، چمدانهای پول نقد به سوریه فرستاده میشد. برای انتقال پول مزبور به سوریه، این مبالغ نخست به بانک مرکزی لبنان واریز میشد، سپس از طریق بانکهای خارجی که به رازداری بانکی متعهد بودند، به مقصد موردنظر انتقال مییافت. با افزایش میزان انتقال پول، نقش ریاض سلامه پررنگتر شد و احساس کرد که توانایی انجام دادن هر کاری را دارد، بدون اینکه مانعی سر راهش وجود داشته باشد.
فساد مالی در عراق و نقش شبهنظامیان حشدالشعبی
بهرغم وقوع سرقت قرن در لبنان و بلوکه شدن بیش از ۱۱۰ میلیارد دلار از سپردههای بانکی شهروندان لبنانی، مشخص شد که رهبران گروههای مسلح وابسته به جمهوری اسلامی ایران در عراق با بهرهجویی از قدرت نظامی خود داراییهای ملی و پول نفت عراق را به غارت بردند. بخش زیادی از این پول غارتشده به دستور رژیم ایران به لبنان منتقل شد تا شبهنظامیان محور مقاومت از آن بهرهمند شوند. ریاض سلامه که ریاست بانک مرکزی لبنان را بر عهده داشت، نقش گستردهای در این زمینه ایفا کرد و در مقابل، پاداش قابلذکری از حزبالله دریافت کرد.
تبانی ریاض سلامه با حزبالله به بخش مالی لبنان ضربه شدیدی زد و اقتصاد لبنان را عملا به سمت فروپاشی سوق داد. سرانجام افشای نقش ریاض سلامه در تخریب اقتصاد لبنان باعث شد این اقتصاددان برجسته و مشهور که به مدت ۳۰ سال رئیس کل بانک مرکزی لبنان بود، به جرم اختلاس و سوءاستفاده از داراییهای دولتی و ملی، بازداشت و راهی زندان شود.