با نزدیک شدن به پایان دوره ریاستجمهوری جو بایدن، بهصراحت میتوان گفت که چهل و ششمین رئیسجمهوری ایالات متحده میراث خوبی در سیاست خارجیاش بهجا نگذاشت. این در حالی است که هر رئیسجمهوری میخواهد قدرت را با میراثی مثبت و درخشان ترک کند. تردیدی نیست که بایدن میخواهد کتابهای تاریخ از او با عنوان رئیسجمهوری یاد کنند که توانست پس از سالهای پر هرجومرج ریاستجمهوری ترامپ، ایالات متحده را به جایگاه واقعیش در جهان بازگرداند. بایدن میتواند تقویت تواناییهای پیمان آتلانتیک شمالی در اروپا و حمایت ناتو از اوکراین در برابر روسیه را دستاورد بهشمار آورد، اما موضع بایدن در قبال منازعه فلسطین و اسرائیل و حمایت غیرمنصفانهاش از جنایات جنگی اسرائیل در نوار غزه برگ سیاه کارنامهاش خواهد شد.
افزایش بیسابقه شمار قربانیان جنگ در نوار غزه و کرانه باختری و بالا رفتن تعداد غیرنظامیانی که پیوسته در درگیری اسرائیل و حزبالله در لبنان کشته میشوند، میراث بایدن را بهشدت خدشهدار میکند. اگرچه گمانهزنیهایی وجود دارد که پس از برگزاری انتخابات ریاستجمهوری آمریکا و حالا که دیگر نیازی به رعایت ملاحظات سیاسی باقی نمانده است، بایدن رویکردی سختتر در برابر اسرائیل اتخاذ کند، اما این اقدام برای متوقف کردن فاجعهای که مردم فلسطین و لبنان را به خاک و خون کشیده است بسیار دیر است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در حالی که بایدن بسیاری از سیاستهای ترامپ در قبال اروپا را تغییر داد، اما در خاورمیانه این کار را نکرد. برای مثال، بایدن تصمیم ترامپ برای انتقال سفارت آمریکا از تلآویو به بیتالمقدس یا بازگشایی کنسولگری آمریکا در بیتالمقدس شرقی را تغییر نداد. بایدن همچنین دفتر سازمان آزادیبخش فلسطین در واشینگتن را که ترامپ بسته بود بازگشایی نکرد و از بهرسمیت شناختن حاکمیت اسرائیل بر بلندیهای جولان سوریه عقب نشینی نکرد.
هرچند حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ حماس به اسرائيل، مسئله فلسطین را بار دیگر در کانون توجه جهان قرار داد، اما بایدن در دیداری که با بنیامین نتانیاهو در تلآویو داشت، بر حمایت همهجانبه آمریکا از اسرائيل تاکید کرد. اگرچه بعدها بایدن به درمورد خشونت بیش از حد اسرائیل در نوار غزه هشدار داد، اما نتانیاهو و کابینه جنگ اسرائيل توصیههای رئیسجمهوری آمریکا را نادیده گرفتند.
حمله انتقامجویانه اسرائیل به نوار غزه در سال گذشته بهشدت خشونتآمیز و وحشتناک بود و به کشته شدن بیش از ۴۲ هزار نفر، که بیشترشان زن و کودک بودند، منجر شد و تمامی زیرساختهای غزه را ویران کرد. ساکنان نوار غزه بهدلیل تداوم جنگ با کمبود شدید غذا و دارو مواجهاند و در شرایط دشواری بهسر میبرند که از خدمات بهدشتی هیچ خبری نیست. در ۱۷ اکتبر گذشته، سازمان بهداشت جهانی اعلام کرد که اسرائیل بدون ارائه هیچ توضیحی، شش سازمان غیردولتی پزشکی را از ورود به نوار غزه منع کرده است.
بایدن به دو دلیل عمده از اتخاذ موضع سختگیرانه در قبال سیاستهای دولت نتیانیاهو در نوار غزه خودداری کرد. دلیل اول، بهرغم نارضایتی از رویکرد نتانیاهو، بایدن نمیخواهد دست به اقدامی بزند که در تضاد با منافع اسرائیل باشد. بایدن در مراسم جشن حنوکا، که در دسامبر ۲۰۲۳ در کاخ سفید برگزار شد، اذعان کرد که بهرغم مخالفت با برخی از رهبران اسرائيل، او خود را به حمایت از کشور مستقل یهودی متعهد میداند. او افزود: اگر کشور اسرائيل ناامن باشد یهودیان در سراسر جهان احساس ناامنی خواهند کرد.
دلیل دوم، بایدن بر این باور است که اتخاذ هرگونه اقدام تنبیهی علیه اسرائیل به حزب دموکرات آمریکا ضربه میزند؛ بهویژه اینکه جمهوریخواهان بایدن و هریس را بهدلیل انتقاد مختصرشان از رفتار خشونتآمیز اسرائیل در نوار غزه نکوهش کردند.
همچنین، بایدن متعلق به نسلی از دموکراتها است که پیروزی در انتخابات را مستلزم حمایت رایدهندگان طرفدار اسرائیل و حمایت از تلآویو میدانند. اما این بار حمایت آشکار دموکراتها از جنگ اسرائيل، نامزد این حزب (کامالا هریس) را در تنگنای دشواری قرار داد و به ضرر حزب دموکرات منتهی شد. هریس پیوسته موضع بایدن را تکرار میکرد و در حالی که خواستار برقراری آتشبس فوری و پایان دادن به رنج فلسطینیان بود، میگفت که اسرائيل حق دارد از خود دفاع کند.
با این حال، گفته میشود که پس از برگزاری انتخابات ریاستجمهوری، ممکن است بایدن سیاستهای سختگیرانهتری را در برابر دولت نتانیاهو اتخاذ کند، زیرا حالا دیگر از نظر سیاسی چیزی برای از دست دادن باقی نمانده است. البته بیشترین کاری که بایدن میتواند انجام دهد، تعلیق برخی کمکهای نظامی به اسرائيل است. به هر حال، بعید است که نتانیاهو بدون فشار آمریکا از شدت جنگ در فلسطین و لبنان بکاهد و به عملیات نظامی خشونتآمیز ارتش اسرائيل پایان دهد.
در حالی که برخی از ناظران ادعا میکنند که بایدن با حمایت همهجانبه از اروپا در برابر روسیه، سیاست اخلاقی را دنبال کرده است، اما سیاست بایدن در قبال درگیری فلسطین و اسرائیل را نمیتوان منصفانه قلمداد کرد. اکنون که دوره ریاستجمهوری بایدن در آستانه پایان یافتن است، برای او فرصتی باقی نمانده است تا در خاموش کردن شعلههای جنگ خشونتآمیز خاورمیانه نقش مثبت و موثری ایفا کند.