پیجرها، تخت‌ها و تلفن‌ها؛ برگی دیگر در کتاب عملیات‌های مخفی اسرائیل

اسرائیل تاریخچه‌ای طولانی و بحث‌برانگیز در حذف مخفیانه دشمنانش دارد

انتقال یکی از کشته‌های حزب‌الله در انفجار بی‌سیم‌ها در لبنان‌، ۱۸ سپتامبر ۲۰۲۴‌ــ رویترز

پیجرهایی ساده در سپتامبر امسال در تاریخ عملیات‌های مخفیانه اسرائیل ثبت شدند، وقتی انفجار هزاران دستگاه کوچک حاوی مواد منفجره به کشته و زخمی شدن شمار زیادی از نیروهای حزب‌الله لبنان منجر شد.

به نوشته ای‌بی‌سی نیوز، اسرائیل به‌ندرت مسئولیت عملیات‌های مخفیانه یا حمله در خاک کشورهای خارجی را تایید یا رد می‌کند. اما این کشور تاریخچه‌ای طولانی در ترورهای هدفمند مخفیانه در سراسر خاورمیانه دارد.

در سال‌های پس از جنگ استقلال در سال ۱۹۴۸، سرویس‌های مخفی اسرائیل کارزار ترور عواملی را که تهدیدی برای بقای این کشور نوپا تلقی می‌شدند آغاز کردند. به‌عنوان مثال، در سال ۱۹۵۶، از بمب‌های پستی برای کشتن مقام‌های نظامی مصر، سرهنگ مصطفی حافظ و سرهنگ دوم صلاح مصطفی، در مصر و اردن استفاده شد که هر دو حملات شبه‌نظامیان فلسطینی به اسرائیل را سازماندهی کرده بودند.

با شکل‌گیری هویت و سیاست اسرائیل در آزمون جنگ، شورش و تروریسم، عملیات‌های مخفیانه این کشور به‌تدریج پیچیده‌تر و خلاقانه‌تر شدند‌ــ گرچه روش‌های مستقیم کشتار، از تیراندازی گرفته تا حملات هوایی، همچنان در تاریخ ۷۶ ساله این کشور به‌صورت منظم استفاده شده‌اند.

حمله انفجار پیجرها یکی از غیرمعمول‌ترین عملیات‌های مخفی اسرائیل بود، اما اولین بار نبود که این کشور تلاش کرد وسایل روزمره را به سلاح تبدیل کند. به‌عنوان مثال، در سال ۱۹۷۲، بسام ابوشریف، یکی از اعضای سازمان آزادی‌بخش فلسطین و یکی از مشاوران سابق یاسر عرفات، وقتی کتابی که موساد برایش فرستاده بود در بیروت در دستانش منفجر شد، چهار انگشتش را از دست داد و از یک گوش ناشنوا و از یک چشم نابینا شد. اسرائیل هرگز مسئولیت این حمله را به‌صورت رسمی بر عهده نگرفت.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

اقدام گروه شبه‌نظامی فلسطینی «سپتامبر سیاه» در کشتن ۱۱ ورزشکار اسرائیلی در المپیک ۱۹۷۲ مونیخ کارزار انتقام گسترده‌ای‌ موسوم به «عملیات خشم خدا» به راه انداخت که ماموران موساد اشیاء معمولی را به سلاح تبدیل می‌کردند. دیوید کیمچه، معاون سابق رئیس موساد، در این مورد توضیح داد: «هدف فقط انتقام نبود، بلکه بیشتر ایجاد ترس بود. می‌خواستیم همیشه پشت سرشان را نگاه کنند و احساس کنند آن‌ها را زیر نظر داریم. بنابراین، سعی کردیم کارها را با شلیک ساده در خیابان انجام ندهیم.»

به این ترتیب بود که محمود همشری، نماینده سازمان آزادی‌بخش فلسطین در پاریس، در دسامبر ۱۹۷۲ در اثر جراحت ناشی از انفجار مواد منفجره جاسازشده در پایه تلفن آپارتمانش درگذشت.

حسین البشیر، نماینده گروه فلسطینی فتح، ماه بعد در قبرس در انفجار بمبی کشته شد که در تختش در هتل کار گذاشته بودند.

در سال‌های پس از کشته شدن همشری، مرگ از طریق دستگاه‌های ارتباطی به شیوه‌ای رایج تبدیل شد. به‌عنوان مثال، در سال ۱۹۹۶، یحیی عیاش، بمب‌ساز معروف حماس که به قتل ده‌ها اسرائیلی متهم بود، هنگامی که پاسخ تماسی تلفنی را داد، در اثر انفجار تلفن همراهش کشته شد.

شماری دیگر از اعضای گروه‌های فلسطینی نیز در اثر انفجار تلفن همراه و همین‌طور باجه تلفن کشته شدند.

یکی از معروف‌ترین موارد ترور عماد مغنیه، رئیس عملیات بین‌المللی حز‌ب‌الله، در سال ۲۰۰۸ در حومه دمشق بود که بمب در لاستیک یدکی خودرویی که مغنیه از کنار آن عبور می‌کرد کار گذاشته شده بود.

چند ترور در ایران نیز به سازمان اطلاعات اسرائیل نسبت داده می‌شود، از ترور دانشمندان هسته‌ای گرفته تا ترور محسن فخری‌زاده، رئیس برنامه تسلیحات هسته‌ای جمهوری اسلامی، که در بزرگراهی در خارج از تهران با مسلسلی که از راه دور کنترل می‌شد کشته شد. به این فهرست باید ترور اسماعیل هنیه، رهبر سیاسی حماس، در تهران را نیز افزود.

البته این عملیات‌ها همیشه موفق نبوده است و پیامدهایی نیز برای اسرائیل داشته است. به‌عنوان مثال، تلاش ماموران موساد برای تزریق سم و ترور خالد مشعل، رهبر سیاسی حماس، در اردن در سال ۱۹۹۷ به تنش و فشار سیاسی جدی منجر و اسرائیل ناچار شد پادزهر را تحویل دهد.

موساد همچنین در سال ۱۹۷۳ در جست‌و‌جوی علی حسن سلامه، رئيس عملیات سپتامبر سیاه، یک پیشخدمت مراکشی را به‌اشتباه به‌جای سلامه شناسایی کرد و به ضرب گلوله کشت. پنج مامور موساد به اتهام این قتل محکوم شدند و تا سال ۱۹۷۵ به اسرائیل بازنگشتند. در نهایت، اسرائیل پس از یک تلاش ناموفق دیگر، در سال ۱۹۷۹ سلامه را در بیروت با انفجار یک خودرو پارک‌شده، ترور کرد. اما علاوه بر سلامه و چهار محافظش، چهار رهگذر از جمله یک دانشجوی بریتانیایی و یک راهبه آلمانی کشته و ۱۶ نفر زخمی شدند.