پس از آنکه اسرائیل کشته‌شدن یحیی سنوار، رهبر حماس را تایید کرد، یک پرسش اساسی به میان آمد: چه کسی جانشین سنوار در راس این گروه خواهد شر؟

کشته‌شدن سنوار همچنین پرسش‌های فراوانی درمورد آینده حماس به‌طور کلی و همچنین سرنوشت جنگ ایجاد کرده است، زیرا از منظر بسیاری، سنوار قوی‌ترین مرد حماس و یکی از افراد تاثیرگذار بر سیاست‌های این گروه در دهه گذشته و روابط آن با جمهوری اسلامی و حزب‌الله محسوب می‌شد.

وب‌سایت خبری العربیه در گزارشی درباره گزینه‌های فعلی برای رهبری حماس نوشته است: «سنوار قوی‌ترین مرد حماس و طراح حمله ۷ اکتبر بود، اما در یک درگیری میدانی و در مکانی که سازمان‌های اطلاعاتی اسرائیل هرگز حضورش در آنجا را حدس نمی‌زدند، به‌طور تصادفی کشته شد.» 

براساس این گزارش، «نبود سنوار در حماس کم‌تاثیر نخواهد بود و خلایی ایجاد می‌کند که پرکردنش آسان نیست» زیرا او یکی از مردان جنگی حماس است که «مسیر آن را به‌شدت به سمت جمهوری اسلامی برد» و آن را از نظر نظامی «به حزب‌الله و سپاه پاسداران مرتبط کرد»، مسئله‌ای که همواره درمیان رهبران این گروه در داخل و خارج، موضوع مناقشه بوده است.

به نوشته العربیه، سنوار همچنین به‌دلیل مواضع سازش‌ناپذیر و پایداری تحت شرایط پیچیده در بسیاری از مسائل، چه در امور داخلی فلسطین و چه در روابط و مذاکرات با اسرائیل، شهرت داشت.

حماس اکنون در تعیین رهبر جدیدش و جهت‌گیری‌های او با چالش بزرگی مواجه است، به‌ویژه اینکه سنوار درحالی کشته شد که در اوج یک تقابل خونین، بر سر یک دوراهی قرار گرفته بود و کسانی که قرار بود جانشین او شوند، یعنی اسماعیل هنیه و صالح العاروری، قبل از او کشته شدند.

اسرائیل می‌گوید که علاوه‌بر صف طویل نخبگان نظامی و سیاسی حماس، محمد ضیف، فرمانده گردان‌های عزالدین قسام، شاخه نظامی حماس و مروان عیسی، معاون او را نیز کشته است.

درحالی‌که گزینه‌های محتمل برای جانشینی سنوار و برعهده‌گرفتن رهبری حماس، روزبه‌روز کمتر می‌شوند، اکنون نام چه کسانی برای قرار گرفتن در این جایگاه مطرح است؟

۱) محمد سنوار

محمد، برادر یحیی سنوار که یکی از فرماندهان ارشد حماس در شاخه نظامی است، به باور برخی تحلیلگران غربی یکی از گزینه‌های اصلی برای جانشینی اوست. 

به گزارش رویترز، بخش اعظم دوران فعالیت محمد سنوار ۴۹ساله در حماس کمابیش مخفیانه بوده و حضور علنی یا اظهارنظرهای معدودی در رسانه‌ها داشته است. او در طول سال ها از سوء‌قصدهای متعدد جان به‌در برده و در حال حاضر یکی از اهداف اصلی اسرائیل است. به گفته تحلیلگران او فاقد توان رهبری کاریزماتیک و بینش برادرش است، اما به او بسیار نزدیک بوده و به گزارش فاکس‌نیوز، در طراحی حمله ۷ اکتبر با یحیی سنوار همکاری داشته است. 

۲)‌ خلیل الحیه

درمیان برجسته‌ترین نام‌هایی که برای جانشینی سنوار مطرح است، می‌توان به خلیل الحیه، معاون او در دفتر سیاسی حماس، اشاره کرد که در حال حاضر ریاست هیئت مذاکره‌کننده برای دستیابی به آتش‌بس با اسرائیل با میانجی‌گری بین‌المللی را برعهده دارد و همچنین جلسات رسمی حماس با متحدانش در خارج از کشور را مدیریت می‌کند.

به گفته کارشناسان الحیه بسیار به یحیی سنوار نزدیک بود، اما اگر به رهبری برسد، این امکان وجود دارد که حماس راه دیپلماسی را در پیش بگیرد.

۳‌) خالد مشعل

خالد مشعل ۶۸ساله نیز ازجمله افرادی است که از او برای جانشینی سنوار نام برده می‌شود. او که در قطر به‌سر می‌برد، در حال حاضر ریاست حماس در خارج از کشور را برعهده دارد و شبکه‌ای از روابط منطقه‌ای ایجاد کرده است. مشعل پیش از این، از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۷ ریاست دفتر سیاسی حماس را بر‌عهده داشت.

۴) موسی ابومرزوق 

موسی ابومرزوق یکی دیگر از گزینه‌های جانشینی سنوار به شمار می‌رود، به‌خصوص که او نخستین فردی بوده که ریاست دفتر سیاسی حماس را از سال ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۶ برعهده داشته است. گفته می‌شود او نزدیک‌ترین فرد به رئیس سابق دفتر سیاسی این گروه، اسماعیل هنیه، بوده است. ابومرزوق مسئولیت پرونده روابط بین‌المللی و خارجی حماس را نیز برعهده دارد.

۵) زاهر جبارین 

زاهر جبارین، رئیس فعلی حماس در کرانه باختری، نیز می‌تواند یکی از گزینه‌های احتمالی رهبری حماس پس از کشته‌شدن یحی سنوار باشد. در سال ۲۰۲۱ صالح العاروری به‌عنوان معاونت حماس در کرانه باختری انتخاب شد و پس از ترور العاروری در بیروت، زاهر جبارین قائم‌مقام رهبر حماس در کرانه باختری شد.

۶) محمد اسماعیل درویش

رسانه‌های عربی از محمد اسماعیل درویش، رئیس مجلس شورای حماس، نیز به‌عنوان یکی از گزینه‌ها برای جانشینی سنوار نام می‌برند. به گفته ناظران، او یکی از چهره‌های برجسته حماس به‌شمار می‌رود که با جمهوری اسلامی ایران نیز روابط محکمی دارد و پس از ترور اسماعیل هنیه در تهران، از گزینه‌های اصلی برای جانشینی او بود.

۷) حسام بادران

حسام بادران ۵۸ساله یکی از برجسته‌ترین سخنگویان حماس است. او مدتی هم به‌عنوان یکی از فرماندهان در شاخه نظامی این گروه فعالیت کرده است. نیویورک‌پست او را نیز یکی از گزینه‌های جانشینی سنوار معرفی کرده است.

۸)‌ محمد شبانه

 محمد شبانه یکی از آخرین بازماندگان رهبران نظامی حماس است که نیروهای جنوبی آن‌ها را در رفح فرماندهی می‌کند. او که از سال ۲۰۱۴ مسئول نیروهای حماس در رفح بوده، حالا نامش به‌عنوان یکی از گزینه‌های جانشینی سنوار مطرح شده است.

به گزارش رویترز، گمان می‌رود که او نقش مهمی در طراحی شبکه گسترده تونل‌ها در رفح داشته باشد که درگیری‌ها در این منطقه را شدت بخشیده است.